Nieuw ‘Kunstenplan’ in aantocht: hoe wordt de taart van 56 miljoen verdeeld?
Eens in de vier jaar is kunstenland in rep en roer over het zogenaamde ‘Kunstenplan’. Eind april presenteert een onafhankelijke adviescommissie haar bevindingen over de Haagse kunstinstellingen. DHC blikt daar de komende weken op vooruit.
Het moet een komen en gaan zijn geweest, daar op het Centraal Subsidiebureau, provisorisch ingericht ten stadhuize. Op maandag 2 december vóór 17.00 uur moest elke Haagse instelling die jaarlijks een vast deel wil van de slordige 56 miljoen euro die de stad aan structurele cultuursubsidies verdeelt, haar toekomstdromen inleveren. In een vaststaand format, in drievoud op papier, én als digitaal bestand. Ongevraagde bijlagen als boeken, video’s en folders worden niet in behandeling genomen.
Een tak van sport die zich zo gedwee langs de meetlat laat leggen als de cultuur, die is hoogst zeldzaam. Pakt het ritueel goed uit, dan mag je vier jaar door. Zo niet, dan ben je doorgaans het haasje, zoals Toneelgroep De Appel de vorige periode. Soms kun je het nog met de levensreddende voorziening van projectsubsidies stellen. Een aantal Haagse instellingen krijgt zowel geld van de landelijke als de lokale overheid. Dat is dus dubbel stressen of, als het juist meevalt, dubbel genieten.
Nieuw Kunstenplan komt 24 april
Vrijdag 24 april wordt een belangrijke dag. Dan vertelt de onafhankelijke Adviescommissie – tien ‘wijzen’, plus een kring van experts – wie volgens haar gedurende de beleidsperiode 2021-2024 wel en niet een meerjarige subsidie zouden moeten krijgen. Vervolgens stelt het college van burgemeester en wethouders op basis van dat advies zijn eigen conceptvoorstel vast. De gemeenteraad behandelt dat voorstel komend najaar bij de begrotingsbehandeling voor 2021 en neemt pas dan een besluit over dit plan. De raad kan, in laatste instantie, nog aan de knoppen draaien.
Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Andersom wel: als je het de voorbije vier jaar niet goed genoeg hebt gedaan in de ogen van de commissie, dan beland je in lastig vaarwater. Maar ja, sommige instellingen in Den Haag zijn ‘too big to fail’, zoals het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest, het Kunstmuseum en Het Nationale Theater. Het Mauritshuis is dat ook, maar wordt volledig door het rijk gesubsidieerd en drukt dus niet op de stad.
Als je het de voorbije vier jaar niet goed genoeg hebt gedaan in de ogen van de commissie, dan beland je in lastig vaarwater.
Onderwijl drukt het Museon, het museum voor onderwijs (!), jaarlijks voor 8 procent op de Haagse kunstbegroting. Aldus ligt zo’n 85 procent van het budget voor kunst en cultuur bij voorbaat vast. Galeries maken overigens geen deel uit van het Kunstenplan en het beleid, dat zijn immers private ondernemingen.
Opschudding
Scheidsrechter Robert van Asten (D66), wethouder van cultuur, stelde voorafgaand aan de vierjaarlijkse ‘kunstwedstrijd’ een beleidskader op dat dienstdoet als talisman voor de Adviescommissie. Zijn speerpunten: diversiteit, inclusiviteit en een gezonde bedrijfsvoering, de zogeheten Fair Practice Code (FPC).
De kern daarvan is dat – eindelijk en terecht – een eerlijk (cao-)loon uitbetaald moet worden aan kunstenaars en medewerkers. Want de arbeid in de kunstensector hangt al te vaak aaneen van overuren, drijft te veel op de inzet van vaak onderbetaalde zzp’ers en de inzet van een leger vrijwilligers. Het is vooral de code die in deze ‘ronde’ voor veel deining en opschudding zorgt. Want, bijvoorbeeld: moet die nu in één keer worden ingevoerd of stapsgewijs?
Recent onderzoek becijfert dat er landelijk een bedrag van 20 miljoen euro extra nodig is voor de invoering van de FPC. Voor Den Haag, als tweede cultuurstand van het land, loopt dat al snel in de papieren. Maar het benodigde extra geld is er niet en komt er hoogstwaarschijnlijk ook niet, landelijk noch in Den Haag.
Amare
Veel instellingen voorzien op landelijk en lokaal niveau dan ook een veldslag, ook al heeft de gemeenteraad verzocht om een onderzoek naar de extra kosten die de invoering met zich meebrengt. Een ander heet hangijzer in de komende Kunstenplan-periode is de betaalbaarheid van de exploitatie van het nieuwe theater Amare. Ook de komst, al dan niet, van een vastomlijnd Museumkwartier rond het Voorhout met een Escher-museum in de voormalige Amerikaanse ambassade houdt de gemoederen bezig. En waar vindt presentatie-instelling West dan onderdak?
Er zijn natuurlijk nog meer kwesties. DHC blikt de komende weken vooruit op het oordeel van de Adviescommissie aan de hand van tweegesprekken tussen conculega’s uit eenzelfde discipline. Zo ontstaat een inkijkje in de brandende actuele kwesties rond de toekomstige inrichting van het Haagse kunstenlandschap.
De DHC-serie ‘Kunstenplan’ verschijnt vanaf nu wekelijks in de krant. Wilt u meer lezen over ‘de kunstenwedstrijd’? Koop dan op donderdag de krant Den Haag Centraal (DHC) bij een van de verkooppunten of neem nu een (proef)abonnement. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.
