Recensie ‘Barney’-biografie ‘Game Over’: de martelgang van een dartlegende
Het afscheidsjaar van Raymond van Barneveld loopt uit op een regelrechte ramp. De biografie ‘Game Over’ biedt een luchtig, maar ontluisterend verslag van een darter in de kreukels.
‘Je moet verdomme eens weten wat er in m’n hoofd omgaat. Het is een puinhoop.’ Het is 19 december 2018, daags nadat Raymond van Barneveld in zijn eerste wedstrijd op het WK is uitgeschakeld door een onbekende darter. ‘Een lul uit Litouwen!’, beklaagt de Haagse darter (52) zich op de bank in Ypenburg. Een maand eerder heeft de vijfvoudig wereldkampioen aangekondigd te zullen stoppen. Nog één jaartje gaat hij door, bij wijze van afscheid. De pijnlijke verliespartij op het WK stemt hem alvast somber. ‘Ik sta straks als een opgewarmde dooie op het podium.’
Van Barneveld zal iets anders van zijn afscheidstournee hebben verwacht toen hij tekende voor een biografie. Een jaar lang volgde sportjournalist Jasper Boks hem op de voet: achter de schermen bij darttoernooien, thuis op de bank, maar ook op bezoek bij de paragnost en de haartransplantatiekliniek. De biograaf zat eerste rang bij een regelrecht rampjaar voor Van Barneveld. De darter verloor alles wat er te verliezen viel, zag zijn huwelijk stranden en worstelt met een uiterst laag zelfbeeld. ‘Het is afgelopen met mij,’ verzucht hij in de proloog. ‘Wie wil dat nou lezen.’
Malheur van Van Barneveld
‘Game Over’ is inderdaad geen boek over sportsuccessen, maar een onverbloemd portret van een sporticoon in de kreukels. De wat afgezaagde titel doet geen recht aan de originele biografie die Boks heeft afgeleverd. Ondanks de malheur van zijn hoofdpersoon hangt er een luchtigheid over de pagina’s van ‘Game Over’, soms op het tragikomische af. Dat is niet alleen te danken aan de gevatte pen van Boks, maar ook aan de opzet van zijn biografie. Die beslaat geen traditionele van-wieg-tot-grafvertelling, maar een serie reportages waarin hoofdzakelijk Van Barneveld, manager Jaco van Bodegom en ex-vrouw Silvia aan het woord zijn.
Ik sta straks als een opgewarmde dooie op het podium.
Dat Van Barneveld een brompot en een slecht verliezer kan zijn, weten we van tv. Maar hoe heftig zijn zelfverachting hem in de weg zit, zowel sportief als privé, is ontluisterend. ‘Ik ken niemand die zo diep kan gaan als Raymond, als het gaat om verlies,’ zegt manager Van Bodegom, die hem na elke tegenslag vergeefs probeert op te monteren. Van Barneveld ervaart een verloren dartpartij als het verlies van een dierbare, zegt hij zelf. Naarmate het jaar verstrijkt, zakt hij dieper in de put. Niet zo gek, verzucht Van Bodegom op een gegeven moment, ‘als je voor je gevoel keer op keer anaal wordt genomen op dat podium’.
Van Barneveld stopt eerder?
Zelfs de goedgemutste Van Bodegom blijkt niet eindeloos bestand tegen Van Barneveld’s melancholie. Bijvoorbeeld in maart, wanneer ‘Barney’ na een verloren wedstrijd in Ahoy zonder dankwoord aan het publiek het podium verlaat. Pas als zijn manager in woede dreigt te ontsteken, keert hij terug de zaal in. Wanneer Van Bodegom hem vervolgens waarschuwt geen gekke dingen te zeggen op de persconferentie (‘Niet doen Ray!’), weerhoudt dat Van Barneveld er niet van om voor de camera’s te verkondigen dat hij per direct stopt. Het is landelijk nieuws, zijn manager moet het als de wiedeweerga rechtzetten.
Intussen lijdt Van Barneveld’s privéleven onder zijn depressie – ook dat weten we, met dank aan de roddelpers. In ‘Game Over’ spreken Raymond en Silvia honderduit over hun gestrande huwelijk. ‘Als hij nú na een toernooi meteen naar huis komt, dan zit ik echt met hartkloppingen thuis, kan ik beter zorgen dat ik met de kinderen weg ben,’ vertelt Silvia. De biografie bevat ontboezemingen waarvan de boulevardblaadjes zullen smullen, zoals de ‘slippertjes’ van Van Barneveld die Silvia deden grijpen naar de fles. Na een verblijf in een afkickkliniek is zij inmiddels clean en in de Heer.
Haartatoeage
Biograaf Boks heeft oog voor detail, met het eeuwige blikje Coca Cola Zero dat suikerpatiënt Van Barneveld drinkt en de referenties aan de Chinese astrologie. De lezer maakt kennis met zijn verzameldrift (superheldenpoppen), telefoonverslaving en voorliefde voor Disney. Van Barneveld blijkt bovendien een ijdele man, die in dure merkkleding loopt en op zijn hoofd spikkeltjes laat tatoeëren die haargroei suggereren. Maar vooral zien we de oprechte ‘Barney’, een man die van zijn hart geen moordkuil maakt, of het nu tegenover vrienden of wildvreemden is.
‘Raymond is een van de beste darters aller tijden. De enige die dat niet door lijkt te hebben, is hijzelf.
‘Game Over’ leest als een documentaire op papier. Dat is gelijk de keerzijde: de biografie is een momentopname van een depressieve Van Barneveld. Als het dan even gaat over die legendarische WK-finales van weleer, volgt al snel de weemoed. Tegen het einde van het boek weet je het wel met Van Barneveld’s zelfbeklag. Gelukkig is ‘Game Over’ ook een boek van anekdotes, dartwijsheden, smeuïge feitjes en Haagse humor (‘Ray, wat is jouw favoriete dubbel?’ ‘Dubbel D’).
Phil Taylor
Volgende maand sluit Van Barneveld zijn carrière af op het hoogste podium, het WK in Londen, waarvoor hij een wildcard heeft gekregen. Na het lezen van zijn biografie zal niemand weerspreken dat het wijs is dat hij stopt. Voor Van Barneveld doet alleen de eerste prijs ertoe, van successen uit het verleden kan hij niet genieten. Misschien komt dat met zijn dartpensioen. ‘Raymond is een legende, een van de beste darters aller tijden,’ zegt Phil Taylor, de beste darter ooit, in het boek. ‘De enige die dat niet door lijkt te hebben, is hijzelf.’
Jasper Boks, ‘Raymond van Barneveld: Game Over’. Uitgeverij: Inside. Prijs: € 21,99.
De sportredactie van Den Haag Centraal (DHC) biedt u dit verhaal gratis aan. Wilt u meer lezen over sport in de Haagse regio? Koop op donderdag de krant DHC. Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.