Hagenaar Yakub verandert zijn naam vanwege een dubieuze naamgenoot
Niet iedereen kan leven met zijn naam. 175 mensen uit de Haagse regio deden in 2020 een verzoek om hun voornaam te veranderen. Zoals Yakub, die door een naamgenoot in de problemen kwam.
De eerste keer dat hij de gevolgen van zijn naam ondervond, had Yakub niets in de gaten. In 2009 kwam hij in Delft om te studeren. “Toen ik een energiecontract afsloot, moest ik een borgsom betalen,” vertelt hij. “Ik keek er niet zo van op. Zal wel zijn omdat ik student ben, dacht ik.”
Maar dat was het niet. Yakub – niet zijn echte naam, waarover later meer – stond te boek als wanbetaler bij Stichting BKR. Onterecht, hij had geen onbetaalde schulden op zijn geweten. Hoe de vork in de steel zat, ontdekte hij na een mislukte creditcardaanvraag. “Via de bank ben ik er toen achter gekomen dat er iemand is met dezelfde voornaam, achternaam én geboortedatum.”
Naam op paspoort
Die andere Yakub, woonachtig in Den Haag, blijkt geen lieverdje. In Delft ontvangt Yakub soms brieven over schulden. Ook zijn ouders krijgen vreemde berichten. Zo wordt hun verzocht ‘zijn’ horloge op het politiebureau te komen ophalen, aangezien hun zoon zelf geen woonadres heeft. Echt indringend wordt het als op een avond de politie op de stoep staat.
“Ik lag in bed toen een huisgenoot kwam vertellen dat agenten mij wilden meenemen naar het bureau. Ik was die avond uit geweest, ik vroeg me af wat ik verkeerd kon hebben gedaan. Had ik te hard op mijn brommer gereden? Pas toen ze het BSN-nummer op mijn paspoort controleerden, kregen de agenten door dat ze de verkeerde hadden.”
Ik lag in bed toen een huisgenoot kwam vertellen dat agenten mij wilden meenemen naar het bureau.
Het is mooi geweest, vindt Yakub, twintiger en werkzaam als docent op een Haagse school. Dit najaar heeft hij een advocaat in de arm genomen en een verzoek ingediend bij de rechtbank om zijn voornaam te veranderen. “Bij elkaar kost het zo’n achthonderd euro, want het moet via een advocaat,” legt hij uit. “Als student wilde ik dat niet betalen. Maar nu ik een baan heb, geld verdien en van plan ben om samen met mijn vrouw een huis te kopen, is het tijd.” Onlangs werd dat weer pijnlijk duidelijk, toen hij met zijn vrouw een gezamenlijke rekening wilde openen. Ging niet. “De bank wilde niet zeggen waarom, maar wij wisten het wel.”
Vernederlandsing
Yakub is één van de 175 mensen die in 2020 bij de Haagse rechtbank een verzoek indienden om hun voornaam te veranderen. Het cijfer staat in een overzicht dat de rechtbank desgevraagd heeft opgesteld. Onder het Haagse arrondissement vallen ook de regio’s Leiden en Gouda. Vorig jaar klopten 173 mensen aan voor een andere voornaam, in 2018 waren dat er 186. Veel aanvragers – toch zeker een derde – zijn van buitenlandse komaf, getuige de vele buitenlandse geboorteakten die tegelijkertijd worden ingeschreven. Soms hoort de aanvraag van een nieuwe voornaam bij de adoptie van een kind. In enkele gevallen bij een echtscheiding.
Voor een naamswijziging heb je een goede reden nodig. De rechtbank accepteert uiteenlopende verklaringen, zoals geslachtswijziging, adoptie, religieuze motieven of vernederlandsing van een buitenlandse naam. Ook wie onder zijn voornaam psychisch lijdt of erom wordt gepest, komt in aanmerking. Daarvoor moet je, behalve het gebruikelijke papierwerk, bewijsstukken indienen. “Ik heb mails van BKR en een getuigenis van mijn oud-huisgenoot over het politiebezoek aangeleverd,” illustreert Yakub.
Justis
Achternamen zijn evenmin in beton gegoten. In Nederland dienen jaarlijks zo’n 2500 Nederlanders een verzoek in om hun achternaam te veranderen, waarvan het gros (75 à 85 procent) wordt toegekend. Dat gaat via Justis, onderdeel van het ministerie van Justitie en Veiligheid, en uiteindelijk per koninklijk besluit. Dit jaar hebben tot november 1675 Nederlanders hun achternaam veranderd, zegt een woordvoerder.
Bij elkaar kost het zo’n achthonderd euro, want het moet via een advocaat.
“Aanvragen waarin wordt verzocht om de achternaam te wijzigen in die van de andere ouder of verzorger komen het meeste voor.” Daarnaast ervaart menig aanvrager ‘psychische hinder’ van zijn familienaam. Vaak zijn het geadopteerde mensen die hun oorspronkelijke naam terug willen of slachtoffers van kindermishandeling. Die laatsten kunnen sinds juli hun achternaam kosteloos veranderen, ook als de daders niet ‘onherroepelijk veroordeeld’ zijn.
Geen misverstand
Deze maand hoort Yakub of hij voortaan als ‘Jacob’ door het leven kan gaan. Om ieder misverstand uit de weg te ruimen, neemt hij er een tweede naam bij: Johannes. “Zo heet mijn Nederlandse opa. Twee initialen leek me wel zo veilig.” Gek voelt het niet, die nieuwe naam. ‘Jacob’ gebruikte hij al vaker. “Op mijn stage, bijvoorbeeld. Dat is makkelijker om te spellen. En op Marktplaats, mochten mensen een beetje discrimineren,” grijnst hij.
Voor intimi blijft hij gewoon Yakub. Een gefingeerde naam, dus. Yakub, of Jacob, heeft goede reden om niet met zijn echte naam in de krant te staan. “Ik weet niet of mijn naamgenoot op de hoogte is van deze situatie,” legt hij uit. “Ik wil er zeker van zijn dat hij er geen misbruik van maakt.” Dat een ongeluk in een klein hoekje zit, merkte hij ooit in het ziekenhuis. “Ik was doorverwezen naar Den Haag. Toen ik inlogde op de website van het ziekenhuis, zat ik opeens in zíjn account.”
De redactie van Den Haag Centraal biedt u dit artikel uit onze kerstspecial 2020 gratis aan. Wilt u meer Haags nieuws lezen? Koop dan iedere donderdag de krant DHC. Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.
