Nu in GEM: De hallucinerende droom van kunstenares Kati Heck
De schilderijen en sculpturen van Kati Heck tonen wonderbaarlijke taferelen die de toeschouwer in het GEM meetrekken in een niet definieerbare wereld.
Bij binnenkomst in de tentoonstellingszaal van het GEM sta je meteen oog in oog met een soort reuzenmarionettenpop van hout zittend aan een orgeltje. Achter hem hangt een gordijn met daarop een tekst in het Duits, die door de plooival niet meteen goed leesbaar is. De schilderijen op groot formaat aan de muren zuigen tegelijkertijd de aandacht naar zich toe.
Welkom in de wereld van de Duits-Belgische kunstenares Kati Heck (1979, Düsseldorf)! Een universum waar ontzettend veel aan de hand is, waar aantrekkelijke kleuren en bijzondere taferelen van alles vertellen. Maar wat die verhalen nu precies zijn is vrij moeilijk te vangen; ondanks de figuratieve beeldtaal blijven ze abstract en mysterieus.
[Tekst gaat verder onder afbeelding.]
Zo lijkt de karikaturale verschijning achter het orgel, met zijn paarse neus, ontbrekende tanden en vlassige haren ieder moment te kunnen beginnen met spelen. Maar dat gebeurt niet, ondanks de mechaniekjes aan zijn handen en voeten blijft het angstvallig stil. Bij de expositie wordt ook geen uitleg gegeven in de vorm van muurteksten. De bezoeker kan zich beter onderdompelen in de heerlijke veelheid aan beeld en curiositeit, waar steeds weer nieuwe elementen in te ontdekken zijn. “Hoe meer ik je vertel, des te meer wordt het oog van de toeschouwer gedirigeerd en des te minder hij of zij kan zien,” zegt Heck.
Kati Heck in Antwerpen
Op 18-jarige leeftijd vertrok Heck vanuit Düsseldorf naar Antwerpen met het plan daar de modeacademie te volgen, haar moeder is modeontwerpster. Maar direct na aanname belandde zij op de afdeling schilderkunst, omdat dit meer bij haar paste. Toch is er waarschijnlijk een bepaalde liefde voor het werken met stoffen altijd gebleven. In het GEM zijn bijvoorbeeld twee grote sculpturen van stof te zien.
Hoe meer ik je vertel, des te meer wordt het oog van de toeschouwer gedirigeerd en des te minder hij of zij kan zien.
Maar ook in haar schilderijen komen prachtige patronen voor op kleding of op behang. Zij schildert met veel aandacht voor detail los vallende blousejes of kamerjassen, die in plooien de lichamen omhullen. Het zijn onder andere dit soort elementen die sterk refereren aan de klassieke schilderkunst die Heck combineert met mensen en voorwerpen uit haar dagelijks leven. Een opvallend terugkerend element zijn ledematen die ineens ontbreken, of juist extra zijn toegevoegd of totaal zijn vervormd.
Ook wordt een arm of been soms ineens doorzichtig of het patroon van het behang valt er deels overheen. Op meerdere doeken zijn de vingers van een hand in verschillende kleuren geschilderd, misschien refereert dat aan de verf op de hand van de kunstenaar.
Inzicht
Onze armen en benen zorgen ervoor dat we in beweging kunnen komen en activiteiten uit kunnen voeren en zijn dus nuttig. Of iedereen er ook altijd de handigste dingen mee doet en of wat we doen overeenkomt met wat we voelen, is natuurlijk maar de vraag.
Het is een geheel waar je lang naar kan kijken en in wordt meegetrokken als in een hallucinatie of een droom.
Steeds weer schildert Heck mensen, vaak ook zichzelf, het moet haast wel zo zijn dat zij geïnteresseerd is in anderen en wat menselijk contact is en betekent. De ontbrekende en vervagende lichaamsdelen onderstrepen misschien de mate waarop wij werkelijk inzicht hebben in de gedachten en gevoelens van anderen. Of de dubbelzinnigheid van lichamelijke signalen die niet altijd betekenen wat ze tonen of door anderen verkeerd begrepen worden. Net zoals de toeschouwer probeert de taferelen die Heck toont te ontrafelen, is het soms ook een puzzel om erachter te komen wat er in iemand anders omgaat.
‘Selbstverständlich’ van Kati Heck
In het echte leven kunnen we ook weleens op het verkeerde been gezet worden. Op het schilderij ‘Selbstverständlich’ is bijvoorbeeld van alles aan de hand. Een groep vrouwen zit in een kring bij elkaar in een ondefinieerbare donkere omgeving. Op de achtergrond is een doorkijkje naar een werkplaats van een schoenmaker.
Het zou een soort afterparty van een uitzinnig feest kunnen zijn, maar het heeft ook iets weg van een seance of uitvoering van een onbekend ritueel. Het is een geheel waar je lang naar kan kijken en in wordt meegetrokken als in een hallucinatie of een droom. Bepaalde onderdelen zijn herkenbaar en andere weer helemaal niet. De kracht en helderheid waarmee Heck haar personages neerzet, maken het een genot om het niet precies weten te omarmen.
De redactie van Den Haag Centraal biedt u dit verhaal uit de papieren krant van donderdag 2 juli gratis aan. Onze verkooppunten vindt u hier. Of bekijk de mogelijkheden van een (proef)abonnement op de krant en meldt u zich aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.