Recensie: Cd Pauline Oostenrijk is waardevol en origineel Haags muzikaal document
Pauline Oostenrijk, jarenlang als solohoboïste verbonden aan het Residentie Orkest, legt zich tegenwoordig toe op optredens in kleiner verband en het onderwijs. En op bijzondere dingen die zij altijd nog had willen doen. Een voorbeeld daarvan is de onlangs verschenen cd ‘The notes are swallows’ (De noten zijn zwaluwen).
Het is een in alle opzichten persoonlijk project, deze cd. “Een lang gekoesterde wens was ooit nog eens mijn liefde voor de hobo, de piano, Nederlandse muziek, Nederlandse literatuur en het Nederlandse landschap samen te brengen,” zegt zij daarover. Daarbij is het van belang te weten dat Pauline Oostenrijk, behalve hobo, ook piano en later nog Nederlands studeerde.
Persoonlijk is de cd dus, maar daarbij ook volstrekt origineel. Er staan stukken op van de bijna vergeten Nederlandse componist Bernhard van den Sigtenhorst Meyer (1888-1953) en van de bekendere Alexander Voormolen (1895-1980).
Virtuoze spel van Pauline Oostenrijk
Op de cd wisselen stukken voor hobo en piano elkaar af; 17 van 25 stukken zijn nog nooit eerder opgenomen. En voor Van den Sigtenhorst Meyer geldt dat zijn complete oeuvre voor solohobo is vastgelegd, waaronder drie series ‘Landelijke miniaturen’. Het zijn meditatieve, soms oosters aandoende stukken, die Oostenrijk met haar virtuoze spel veel zeggingskracht verleent.
Van Voormolen zijn onder meer de impressionistische, door Ravel beïnvloede stukken uit ‘Kinderboek’ (piano) nog niet eerder opgenomen. In het laatste stuk, Voormolens Poulenc-achtige ‘Pastorale’ voor hobo en piano, gebeurt dat waar je als luisteraar eigenlijk een beetje op zat te wachten: Pauline Oostenrijk begeleidt hier zichzelf. “Ik vond dat dat stuk niet mocht ontbreken,” zegt ze. “Het was een experiment dat mogelijk is door moderne opnametechnieken.” Experiment geslaagd.
Dèr Mouw
Oostenrijk combineerde de muziek met gedichten (in het boekje bij de cd) van de excentrieke literator en classicus Johan Andreas dèr Mouw (1863-1919), een man die zich na een vastgelopen carrière in het onderwijs in Den Haag vestigde en zich daar toelegde op de dichtkunst. Maar waarom juist hij? “Dèr Mouw slaagde erin in zijn sonnetten landschappen, natuur en dieren op een ongeëvenaarde manier tot leven te wekken,” legt Oostenrijk uit. “Muziek en teksten versterken elkaar prachtig, vind ik.”
De titel van de cd is ontleend aan een sonnet uit Dèr Mouws bundel ‘Brahman I’, waarin de volgende strofe voorkomt: ‘ ’t Is of de vijf telegraafdraden zijn / een notenbalk; de sleutel – ginds, die berk; / de noten zwaluwen, zwart op ’t rode zwerk; / de vlaggetjes hun staarten, lang en fijn.’ In het boekje zijn elf gedichten opgenomen met daarbij een knappe, dicht bij de originelen blijvende Engelse vertaling van John Irons.
Verbondenheid
Er is nog meer bijzonder aan ‘The notes are swallows’. Alle betrokkenen – de componisten, de dichter én de musicus – hebben lang in Den Haag gewoond en gewerkt. Oostenrijk: “Dat zorgde voor mij, als voormalig solohoboïste van het Residentie Orkest, voor een extra gevoel van verbondenheid. Daar komt nog bij dat sommige stukken van Van den Sigtenhorst Meyer geschreven zijn voor Jaap Stotijn, die tot 1959 solohoboïst was bij het orkest.” En daarmee is deze cd dus ook een waardevol Haags cultureel document.
Meer informatie en bestellen: www.paulineoostenrijk.nl
Wilt u meer lezen over kunst en cultuur in Den Haag? Koop op donderdag de krant DHC. Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.
