Dementie: de weggestopte sluipmoordenaar
De samenleving moet dementievriendelijker worden, maar dat vereist ook meer begrip. Daarom is er een Deltaplan. En minister De Jong en wethouder Parbhudayal peilden de kennis van passanten op het Plein.
De sluipmoordenaar wordt nog vaak weggestopt. Toen oud-premier Ruud Lubbers niet meer in het openbaar verscheen, heette het dat hij ‘ziek’ was. Wat er precies met hem aan de hand was, bleef in nevelen gehuld. Pas geruime tijd na zijn overlijden maakte zijn dochter bekend dat hij leed aan vasculaire dementie. Zo ook verliep het ziekteproces van prinses Juliana. Ook zij was lange tijd ‘ziek’ en leefde in afzondering. Pas nadat prins Bernhard had verklaard dat het geheugen van zijn vrouw ‘eigenlijk nul’ was, kwam er een verklaring. Daarin stond dat Juliana leed aan ernstig geheugenverlies. Een vorm van dementie.
En toch kent bijna iedereen de sluipmoordenaar die als gevolg van de vergrijzing steeds vaker toeslaat, blijkt uit onderzoek. De kans dat iemand oog in oog komt te staan met een (licht) dementerende medeburger neemt hierdoor toe.
Dementie in cijfers
In cijfers: er zijn momenteel naar schatting 270.000 mensen met dementie in Nederland. Dat aantal gaat de komende jaren verdubbelen, is de verwachting. Omdat vrouwen langer leven dan mannen, zullen steeds meer vrouwen de diagnose krijgen.
Dementie zal dus steeds meer zichtbaar worden in de samenleving. Deze aanwas kent nog een andere oorzaak. Afgelopen jaren zijn de poorten van verpleeghuizen voor patiënten met dementie nagenoeg op slot gegaan. Ze worden daardoor gedwongen thuis te wonen. Uit cijfers blijkt dat zeventig procent thuis woont. De cijfers maken geen uitsplitsing tussen noodgedwongen thuis wonen omdat er geen verpleeghuisbed is en vrijwillig thuis wonen.
Dat (al dan niet gedwongen) zelfstandig wonen kan alleen als er voldoende mantelzorg voorhanden is. Maar als die niet beschikbaar is, dan is de kans groot dat dementerenden, vaak alleen, dolend door het leven moeten. Met als gevolg dat hulpverleners steeds vaker geconfronteerd worden met verwarde ouderen die niet meer weten waar ze wonen of wie ze zijn.
Tv-spotjes
Dus kwam de overheid met een Deltaplan Dementie. De Nederlandse samenleving moest dementievriendelijker worden. Bij zo´n Deltaplein horen vanzelfsprekend tv-spotjes. Zoals die waarin een verwarde man midden op straat staat, hulpeloos om zich heen kijkt. Hij is letterlijk en figuurlijk de weg kwijt, is de boodschap. Of die met een licht verwarde vrouw die bij de buurtbakker komt. Waar ze vervolgens op haar gemak wordt gesteld zodat ze zelfstandig toch haar boodschappen kan doen en naar huis kan gaan. De ideale samenleving kortom.
Vergeetachtigheid hoort bij het ouder worden en hoeft niet per se te duiden op dementie.
Tv-spotjes, bekendheid, het is allemaal nog niet genoeg om Nederland voor te bereiden op wat komen gaat. Daarom trok CDA-minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid de stoute schoenen aan en mengde zich vorige week vrijdagmiddag een uurtje onder het volk. Hij peilde op het Plein in Den Haag de kennis van zomaar wat passanten. Samen met wethouder Parbhudayal (VVD, volksgezondheid) en vele vrijwilligers werden uiteindelijk 408 mensen ondervraagd.
Wat vrijdag bleek, was eigenlijk al veel langer bekend: veel ondervraagden zijn bekend met het begrip dementie maar dachten dat het hetzelfde is als geheugenverlies. Maar het vergeten van een naam of autosleutels wil niet zeggen dat sprake is van dementie. Vergeetachtigheid hoort bij het ouder worden en hoeft niet per se te duiden op dementie. De meest gevreesde vorm is Alzheimer, zeventig procent van alle mensen met dementie lijdt aan Alzheimer.
Omdat het spook niet te ontkennen valt, is herkenning ervan nodig. Daarom worden in het kader van het Deltaplein ook gratis lessen gegeven over het herkennen van de aandoening. Want dementie kan overal toeslaan. In Paleis Soestdijk, maar ook om de hoek bij de buurvrouw.
