Scheveningse vissers vrezen Brexit (foto’s)
Een groot deel van haar vangst haalt de Scheveningse visserij uit Britse wateren. Het vertrek van de Britten uit de Europese Unie kan het einde van die praktijk betekenen.
Dat je vanuit de Scheveningse haven op een heldere dag Engeland kunt zien, is een fabeltje. Het Britse eiland ligt verder af van de Nederlandse kust dan menigeen denkt. En dadelijk ligt het nóg verder, in figuurlijke zin, als de Britten hun besluit doorzetten om de Europese Unie te verlaten. Die aanstaande Brexit raakt de visserij in het bijzonder.
Want wat je vanuit de haven evenmin kunt zien, zijn de Engelse en Schotse wateren waar de schepen uit Scheveningen het merendeel van hun vis vangen. Inderdaad, de Hollandse Nieuwe komt uit Britse zee. En als het aan de Britten ligt, mogen de Scheveningers daar binnenkort hun netten niet meer zomaar uitgooien.
“De onzekerheid onder vissers is groot,” zegt directeur Pim Visser van VisNed, belangenbehartiger van de Nederlandse kottervisserij. “Nederlandse kotters zijn voor de helft van hun vangst afhankelijk van Brits water. En trawlers die in de Noordzee op haring of makreel vissen, doen dat voor zeventig procent op Britse zee.”
Rampscenario bij Brexit
Het zijn spannende tijden in de Scheveningse haven, weet hij. Ook in het gunstigste geval van een ‘zachte’ Brexit is de toekomst van de visserij nog niet veiliggesteld. “In de overgangsperiode moet een nieuw visserijverdrag worden gesloten tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Het duurde acht jaar voor er een Europese akkoord lag, dan lijkt anderhalf jaar erg ambitieus.”
Als de Britten er zonder deal uitgaan, gaat het voor een groot deel van onze vloot helemaal fout.
Als er in maart volgend jaar geen uittredingsakkoord ligt (‘no deal’), dan breken de Britten abrupt met de EU. “Dat is voor iedereen een rampscenario,” verzucht Visser. Geen Schevenings schip mag dan de Britse zee meer op.
“In onderhandelingen met Noorwegen hebben we dat weleens meegemaakt. De paar schepen die daar visten, konden dan tijdelijk uitwijken. Maar als de Britten er zonder deal uitgaan, gaat het voor een groot deel van onze vloot helemaal fout.” In Europese wateren zal de visserijdruk sterk toenemen, voorziet Visser, en dat is niet duurzaam.
Door: Hans Fresen
Voor een alternatief, bijvoorbeeld de Afrikaanse kust, kan de visserij niet zomaar visrechten verkrijgen. “En onze kotters kunnen alleen maar op de Noordzee vissen; die hebben geen alternatief.”
Steun
Als de Brexit ergens wél op steun kan rekenen, is het in Britse havens. In een enquête vlak voor het referendum gaf liefst negen op de tien vissers aan vóór een vertrek uit de EU te stemmen. “Onlangs was ik in Schotland,” vertelt Willem den Heijer, Noordzeespecialist uit Scheveningen.
“Daar is de sfeer dat ze volledige controle over hun wateren gaan terugnemen.” Maar schijn bedriegt, zegt hij. De vroegere Britse scheepslui aan de oostkust visten vooral rond IJsland (geen EU-lidstaat, red.). Toen ze na de zogenoemde kabeljauwoorlogen de toegang tot die wateren verloren, raakte de sector in verval.
“Dat de Britse visserij aan de oostkust weinig voorstelt, heeft dus niet zoveel met de EU te maken.” Maar in het visserijdebat overstemmen emoties de feiten, aldus Den Heijer.
Wisselgeld
Vissen trekken zich niets aan van denkbeeldige grenslijnen op de wereldkaart. Europese vissers varen ze al eeuwenlang achterna. “Er is geen Britse of Nederlandse Noordzee,” stelt Visser daarom. “Er is maar één Noordzee.” In Brussel heeft Nederland zich hardgemaakt voor onverminderde toegang tot Britse wateren, maar hij is er niet gerust op. “Onze grootste angst is dat het visserijdossier wisselgeld is dat in het eindspel van de onderhandelingen wordt weggegeven.”
Het is de vraag wat een brexit uiteindelijk teweegbrengt in Scheveningen. Het vissersdorp van weleer is al lang verdwenen, vertelt Den Heijer. De oer-Scheveningse scheepsbemanning heeft steeds meer plaats gemaakt voor opvarenden uit plaatsen als Katwijk en IJmuiden of uit het buitenland, zoals Portugal en de Baltische staten.
Nog maar vijf Scheveningers werken op kotters van andere vissersplaatsen zoals Urk. “Een harde brexit zal dus weinig effect hebben op Scheveningse vissersgezinnen, want die zijn er nauwelijks nog.”
Dit artikel wordt u gratis aangeboden. Voor een abonnement op DHC klikt u hier.
