Nederlands Dans Theater gaat weer werk van grootmeester Jiří Kylián uitvoeren
De nieuwe programmakalender van het Nederlands Dans Theater ziet eruit als een antiek boek. Maar het gezelschap uit Den Haag viert het zestigjarig bestaan met vooral veel gloednieuwe dans.
Het is een periode vol gedenkwaardige momenten voor het Nederlands Dans Theater (NDT). De artistieke én de zakelijke leiding geven in deze tijd het stokje over, de verhuizing naar het nieuwe theater komt steeds dichterbij en dan bestaat het Haagse gezelschap ook nog eens zestig jaar.
In 1959 besloot een groep dansers, onder wie beroemdheden als Alexandra Radius en Han Ebbelaar, Hans van Manen en Rudi van Dantzig, het Nederlands Ballet van Sonia Gaskell de rug toe te keren en voor zichzelf te beginnen als Nederlands Dans Theater. Het NDT, lang niet altijd zo met het eigen verleden bezig, toont in het seizoen 2019-2020 veel historisch bewustzijn, al levert dat zeker geen programma vol golden oldies op.
Jiří Kylián
De in het oog springende uitzondering is het programma ‘Sometimes, I wonder’ rond Jiří Kylián (Praag, 1947) in februari 2020. Kylián was van 1975 tot 1999 artistiek directeur van het NDT en was nog langer huischoreograaf (tot december 2009), maar in 2014 trok hij zijn repertoire terug.
Blijven leunen op oude successen remde het gezelschap naar zijn mening in de artistieke ontwikkeling en daarom zou hij voortaan altijd de waarom-vraag stellen als het NDT zijn balletten wilde hernemen.
Bij Kyliáns zeventigste verjaardag in 2017, toen de internationale balletwereld zich uitputte in eerbetonen, hield het NDT het bij een bescheiden tentoonstelling van wat foto’s en kostuums, maar danste geen pas van Kylián.
Jiří Kylián: ‘Het is makkelijker om met woorden te liegen dan met je lichaam’
Ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag, sprak DHC in maart 2017 uitgebreid met meesterchoreograaf Jiří Kylián. In een zeldzaam uitgebreid interview vertelde hij over zijn jeugd in Tsjecho-Slowakije en zijn internationale doorbraak bij het Nederland Dans Theater. Ook zijn nieuwste liefde kwam aan bod: ‘filmgedichten’ regisseren.
Lees meer
Iconisch
Zonder vierendertig jaar Jiří Kylián had het NDT er natuurlijk heel anders uitgezien. Blijkbaar is het huidige jubileum wél voldoende reden om zijn werk uit te voeren. De keuze is gevallen op het geliefde ‘Bella Figura’ uit 1995, waarvan de in lange rode rokken gedanste passage tot de meest iconische van Kylián behoort.
Door te vervolgen met het absurdistische ‘Claude Pascal’ (2002) en af te sluiten met het duistere, psychologische ‘Vanishing Twin’ (2008) kiest het NDT voor een diverse avond met vooral later werk van de grootmeester.
Stukken van Hans van Manen bleven altijd op het repertoire. Al wisselde die choreograaf diverse malen tussen het Nationale Ballet en het Nederlands Dans Theater en is hij nu al jaren verbonden aan Amsterdam. In november-december 2019 staat zijn ‘Situation’ op het programma. Dit is een ballet zonder muziek uit 1970, toen Van Manen artistiek leider van het NDT was.
‘Kunstkamer’
Toch ligt het zwaartepunt op nieuw werk en jongere choreografen. Het seizoen opent in oktober met het jubileumprogramma ‘Kunstkamer’, gedanst door de volwassen troupe NDT 1 én jongerenafdeling NDT 2.
Voor ‘Kunstkamer’ maken huischoreografen Sol León & Paul Lightfoot één stuk samen met de ‘associate choreographers’ (vaste gastchoreografen) Crystal Pite en Marco Goecke.
Historisch bewustzijn levert geen programma vol golden oldies op
Een gedurfd experiment, zeker gezien de zeer verschillende danstalen van de makers. Saillant detail: als enige programmatitel begint ‘Kunstkamer’ niet met een ‘S’, zoals Lightfoot decennialang alle NDT-programma’s met een S liet beginnen als eerbetoon aan zijn toenmalige geliefde Sol en hun dochter Saura.
De titel verwijst naar de ‘alchemie’ van creativiteit in de afgelopen zestig jaar, die ook spreekt uit de vormentaal in de programmabrochure, losjes ontleend aan een natuurhistorisch rariteitenboek uit 1734.
‘Schmetterling’
Paul Lightfoot neemt in de zomer van 2020 afscheid als artistiek directeur; hij blijft samen met Sol León wel aan als huischoreograaf. Het afscheid krijgt speciaal vorm in het programma ‘Schmetterling’, waarin van het choreografenduo naast het gelijknamige ballet een wereldpremière te zien is.
Lightfoot’s jaren als artistiek directeur moeten met alle kwesties rond de theaternieuwbouw en Kylián’s uitvoeringsverbod niet altijd eenvoudig geweest zijn.
‘Schmetterling’ (Door Joris-Jan Bos)
Dat hij nu met hernieuwd vertrouwen zijn functie neerlegt, blijkt uit de keuze om als derde onderdeel een ballet van een nieuwkomer, Damien Jalet, op het programma te zetten. Zo ontpopt de vlinder van het NDT zich opnieuw, op weg naar een nieuw artistiek tijdvak. Een mooi beeld.
Nederlands Dans Theater, seizoen 2019-2020. Meer informatie: www.ndt.nl
