Column Jan Pronk: Grenzen aan de groei van een leefbare stad
Oud-VVD raadslid en bestuurskundige Jan Pronk schrijft een column voor de DHC-podcast ‘Wegwijs in het IJspaleis’ over de formatie. Deze week: keuzes maken in een groeiende stad.
Hoe houd je een snelgroeiende stad leefbaar? De nieuwe coalitie wil voor woningzoekenden, oud en nieuw, veel huizen bouwen. Verder zijn er ambities voor meer groen, meer voorzieningen en een betere doorstroming van auto’s, openbaar vervoer, fietsers en lopers. Ook moet het energienet worden verzwaard, worden er nieuwe lokale warmtebronnen aangeboord voor de energietransitie en moeten ondernemers nog alle ruimte krijgen voor hun bedrijvigheid.
Wat hebben deze ambities met elkaar gemeen? Allemaal hebben ze ruimte nodig. En vrije, onbenutte vierkante meters zijn schaars in onze stad. Mogelijkheden om de stad uit te breiden zijn er niet, want Den Haag ligt ingeklemd tussen duinen, zee en andere gemeenten.
Regeren is vooruitzien
Het valt op dat in het nieuwe akkoord met geen woord wordt gerept over waar de stad verder moet groeien als de verdichtingslocaties rondom de stations, de Binckhorst en in Zuidwest zijn volgebouwd. We weten dat nieuwe woningen en de daarvoor benodigde voorzieningen verreweg de grootste ruimteclaim hebben uit het rijtje politieke ambities. Maar de stad kan dus niet oneindig groeien, én regeren is vooruitzien. We moeten daarom vroeg beginnen met verstandig beleid om de groei van de stad af te remmen of juist buiten Den Haag te laten plaatsvinden op plekken waar meer ruimte is. Dit komt ook de ambitie van een duurzame stad ten goede.
Wat hebben deze ambities met elkaar gemeen? Allemaal hebben ze ruimte nodig
Minder inwoners betekent meer ruimte voor bomen, struiken, rijke grassen en duinen. Dat is goed voor de kwaliteit van de lucht, de CO2-opvang en de biodiversiteit. Het helpt tegen hittestress in de zomer en zorgt voor wateropvang bij langdurige regenval. Bovendien betekent een rem op de groei van de stad ook minder mobiliteit en verkeerscongestie – en dus minder stikstofoxiden – en minder energieverbruik voor onder meer verwarming.
Groei en schaarste
Het thema groei van de stad raakt ook aan een ander soort schaarste, die van de financiën. De Haagse bevolking maakt gemiddeld relatief veel gebruik van lokale sociale voorzieningen als de bijstand, jeugdzorg en Wmo, en ook is er relatief veel sociale woningbouw, met alsnog stevige wachtlijsten. Dat kost veel geld en dat is er niet. Het nieuwe stadsbestuur verhoogt de lokale lasten daarom fors.
Een stad met weinig geld en met financiële zorgen moet voor het beperkte stukje groei dat nog kan, durven inzetten op het binnenhalen van nieuwe, sterke schouders die de zware lasten van de stad helpen dragen. Bij het bouwen van nieuwe woningen worden echter steeds steviger eisen gesteld. Meer sociale huurwoningen en betaalbare koopwoningen. Dat is een nobel streven, maar niet wat de stad op de lange termijn nodig heeft om financieel op orde te blijven.
Een stad met weinig geld en met financiële zorgen moet durven inzetten op het binnenhalen van nieuwe, sterke schouders
Groei van de stad
Bij de presentatie van het nieuwe coalitieakkoord ging het veel over een uitgestoken hand van de coalitie naar de oppositie. Het eerste raadsdebat over de nieuwe plannen voorspelde weinig goeds. De coalitie hield de rijen gesloten. Wellicht zit er op het thema groei van de stad wel ruimte voor de oppositie.
Immers, de nieuwe plannen gaan nauwelijks in op meerdere grenzen waar de stad op de langere termijn op stuit. Dat biedt dus politieke ruimte om dit debat te openen. Een langetermijnstrategie voor een duurzame en leefbare stad, tegelijk houdbaar in ecologisch en financieel opzicht, vraagt om samenwerking over de ideologische grenzen heen. En daar zit iets in voor links én rechts, oppositie én coalitie. Tijd om de uitgestoken hand een serieuze invulling te geven.
Deze column is geschreven door Jan Pronk, bestuurskundige en voormalig raadslid van de VVD. Hij doet dit in het kader van de podcast ‘Wegwijs in het IJspaleis’ over de nasleep van de gemeenteraadsverkiezingen. Luister nu aflevering 3 van seizoen 2: ‘Meedoen of schreeuwen vanaf de zijlijn’, waarin we deze column bespreken. Vragen of opmerkingen? Mail naar podcast@denhaagcentraal.net.
Wilt u meer Haags nieuws lezen? Overweeg een (proef)abonnement op Den Haag Centraal. U ontvangt de krant 10 weken voor slechts 10 euro.
