Huizengekte dreigt Roxanna dakloos te maken
De oververhitte huizenmarkt kent winnaars, maar ook verliezers. Betaalbare huurwoningen worden verkocht, waardoor minder draagkrachtige Hagenaars op straat komen te staan. Voor Roxanna is het een drama.
Het water staat Roxanna (53) – haar achternaam wil ze liever niet in de krant – tot aan de lippen. Op 1 mei ontving ze een brief waarin werd meegedeeld dat haar eenjarige huurcontract niet wordt verlengd. Dat betekent dat zij per 1 augustus dakloos is, tenzij ze voordien toch een nieuw onderkomen vindt. Maar de maand juli is al aangebroken en zij heeft nog geen zicht op een dak boven haar hoofd. “Stel dat de woning per 15 augustus is verkocht, dan moet ik er de 16de uit zijn. De onzekerheid is slopend.”
De Haagse moet rondkomen van de bijstand sinds zij zes jaar geleden haar baan verloor. Ze kon de huur van de woning waarin zij toen zat, niet langer opbrengen. Ze vond een tijdelijk onderkomen in Zoetermeer. Maar haar flat werd in juni 2016 gesloopt.
Roxanna betrok een voor haar betaalbare woning in Laak. Maar vanwege de aantrekkende economie en de ‘booming’ huizenmarkt gaat de eigenaresse het huis verkopen. “Logisch, ze wil gewoon cashen,’’ begrijpt Roxanna. Een gesprek tussen huurder en verhuurder leidde niet tot uitstel van de plannen. Het huis werd op 1 juli getaxeerd. Kijkdagen volgen binnenkort en de verwachting is dat zich snel een koper zal aandienen.
Te kort
Henny van der Most verricht maatschappelijk werk voor ‘Amargi’, een project schuldpreventie van het Schuldenlab 070. Van der Most legt uit dat Roxanne haar huidige woning te kort huurt om in aanmerking te komen voor huurbescherming. “Huurbescherming begint pas bij een woonduur van drie jaar.’’ Daarbij doet de particuliere huizenbezitter niets illegaals als hij een huurcontract met de geldigheidsduur van één jaar niet verlengt.
Mensen vragen mij: waarom zie je er nog zo goed uit. Moet ik mij ook dat laatste dan laten afnemen?
En nu? Een sociale huurwoning krijgt Roxanna niet zomaar toegewezen. Van der Most: “Een urgentie-aanvraag kost 75 euro. Dan duurt het acht weken voor je hoort of je ervoor in aanmerking komt. Veel aanvragen worden afgewezen. En als je aanvraag wordt afgewezen, krijg je je geld ook niet terug.”
Een beroep doen op haar kinderen zit er niet in voor Roxanna. Zij wil niet teren op hun zak en zij zijn krap behuisd. Bovendien zou Roxanna’s uitkering op basis van het kostendelersprincipe worden stopgezet als ze bij een van haar werkende kinderen zou gaan inwonen. “Het is ook heel ingrijpend om bij mensen in te wonen. Het zet relaties onder druk.’’
Omdat ze normaal uit haar woorden komt en zichzelf goed verzorgt, geen drugs gebruikt of last heeft van ‘multiproblematiek’, niet krankzinnig of crimineel is, wordt ze getypeerd als zelfredzaam. “Mensen met minderjarigen in huis krijgen nog wel opvang, maar als mondige alleenstaande krijg ik die niet,” legt ze uit. “Ik heb het zelf gevraagd bij het CCP (Centraal Coördinatiepunt Daklozenopvang, red.) Een huisje op een vakantiepark huren kan ik niet betalen. Ik heb echt alle mogelijkheden onderzocht.’’
Dakloos zonder hulp
Maar hoe zelfredzaam is Roxanna eigenlijk? Zonder enige vorm van hulp wacht de straat. Zonder huis geen verblijfsadres. En zonder verblijfsadres geen bijstand. Het enige wat dan rest, is een daklozenuitkering van ongeveer 400 euro besteedbaar per maand. “Ik weet het dus echt niet meer. En dan vragen mensen mij: waarom zie je er nog zo goed uit. Moet ik mij ook dat laatste dan laten afnemen?’’
Er komen tot februari volgend jaar in elk geval nog zes mensen op deze manier in de problemen. En dit is nog maar het topje van de ijsberg.
Henny van der Most is druk bezig een woning te zoeken voor Roxanna. Ze heeft de gemeente en een corporatie benaderd om Roxanna een huis toe te wijzen in zogenaamd actiegebied: panden die worden gesloopt, maar tot die tijd kunnen worden bewoond. Uitsluitsel heeft zij nog niet gekregen.
Verder kent Van der Most nog zes Hagenaars die in hetzelfde schuitje zitten. “Roxanna is van de zeven wel de eerste die op straat dreigt te belanden. Verder komen er tot februari volgend jaar in elk geval nog zes mensen op deze manier in de problemen. En dit is nog maar het topje van de ijsberg. Ik help driehonderd cliënten. De stad telt veel meer mensen die tegen een voor hen betaalbare prijs op contractbasis huren en die nu dus in de problemen zouden kunnen komen. Er moet echt iets gaan veranderen op de woningmarkt.’’
Het Leger des Heils herkent het probleem. Een woordvoerder laat weten dat Roxana model staat voor een nieuw type dakloze dat aanklopt voor hulp. Naast de drugsverslaafde of dakloze met psychische dan wel multiproblematiek, ziet de organisatie ook ‘economisch daklozen’. Dat zijn mensen die door baanverlies, echtscheiding, faillissement of de oververhitte huizenmarkt op straat staan.
Afglijden
“Deze mensen passen niet in de reguliere nachtopvang. Het risico bestaat dat ze daardoor afglijden. Begin vorig jaar is een pilot begonnen voor mensen die behalve dakloosheid geen problemen hebben. Zij krijgen zes maanden onderdak en hulp, daarna zouden ze een eigen plek moeten hebben.’’ Maar het Leger des Heils ziet een probleem bij de doorstroming als gevolg van het nijpende tekort aan sociale huurwoningen. “We hebben een aantal van hen een verlenging moeten geven.’’
Recent is een rapportage over de pilot van het Leger des Heils verschenen. Er zijn in 2017 23 economisch daklozen opgevangen. De opleidingniveaus verschilden van basisonderwijs tot en met universitair onderwijs. Dit jaar wordt eenzelfde aantal daklozen in het kleinschalige project verwacht.
