VVD: Extra stilstaan bij Holocaust met tijdelijk monument
Den Haag moet volgend jaar extra stilstaan bij de verschrikkingen van het nazibewind, vindt de Haagse VVD. Maar vooralsnog heeft de gemeente zich niet aangesloten bij het landelijke initiatief voor een tijdelijk Holocaustmonument.
Volgend jaar is het 75 jaar geleden dat Canadese soldaten een einde maakten aan de bezetting van Nederland. Een jubileumjaar. En dus staat Nederland in 2020 uitgebreid stil bij de bevrijding, alsook bij de slachtoffers die zijn gevallen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Onlangs hebben het Nationaal Comité 4 en 5 mei en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) alle ruim 250 gemeenten waaruit destijds Joden, Roma en Sinti zijn gedeporteerd, benaderd voor een herdenkingsproject. Het idee: in elke gemeente een tijdelijk Holocaustmonument.
Juist nu er steeds minder overlevenden over zijn om het na te vertellen, is herdenken van belang
“De gemeente Den Haag heeft niet gereageerd op het voorstel,” zegt fractievoorzitter Frans de Graaf van de VVD. Zijn partij stelt deze week schriftelijke vragen over het uitblijven van een Haags antwoord. Volgens De Graaf is het meer dan gepast dat de stad meedoet aan het project, waarvoor geld beschikbaar is gesteld door de rijksoverheid. “In Den Haag zijn, na Amsterdam, de meeste Joodse mensen weggevoerd tijdens de oorlog. Juist nu er steeds minder overlevenden over zijn om het na te vertellen, is herdenken van belang. De kennis van jongeren over de Holocaust laat te wensen over.”
Het monumentenproject is een van de vele initiatieven voor herdenkingsjaar 2020. De komende maanden kunnen de benaderde gemeenten zich aanmelden – 26 hebben dat tot dusver gedaan. Deelnemende gemeenten dienen een financiële bijdrage van 2000 euro te leveren aan het monument. Binnenkort wordt de kunstenaar bekendgemaakt.
Monument
“4 mei zit in ons DNA, 27 januari minder,” licht projectleider Barbara Boender van het Nationaal Comité toe. Op 27 januari 1945 bevrijdde het Russische leger concentratiekamp Auschwitz. De datum geldt sinds 2005 als internationale herdenkingsdag voor de Holocaust.
In Amsterdam organiseert het Auschwitz Comité dan een ceremonie in het Wertheimpark. Elders wordt vooral op kleine schaal herdacht. “Terwijl overal in Nederland, in dorpen en steden, gaten zijn geslagen in gemeenschappen,” zegt Boender. Het comité en de VNG stellen daarom voor om volgend jaar rond die januaridag in iedere destijds getroffen gemeente tijdelijk een lichtkunstwerk te plaatsen. “In de donkere wintermaanden confronteert het licht met de leegte die is achtergebleven,” aldus Boender.
Extra aandacht juich ik toe. Ik twijfel alleen of dat in vorm van een derde monument moet
Het lijkt misschien dubbelop. Den Haag heeft al een Holocaustmonument, dat vorig jaar in vernieuwde vorm een plek kreeg op het Rabbijn Maarsenplein. Ook werd eerder daar al het Joods Kindermonument geplaatst. Dit monument is ter nagedachtenis van de Haagse Joodse kinderen die tijdens de oorlog zijn omgekomen.
“Ik juich het toe dat het Nationaal Comité meer wil stilstaan bij de Holocaust. Ook op lokaal niveau,” zegt Ronny Naftaniel, oud-directeur van het CIDI. “Het lijkt me goed om rond 27 januari specifiek aandacht te geven aan de achttienduizend Joden die destijds in Den Haag woonden. Ik twijfel alleen of dat in vorm van een derde monument moet.”
Uitgebreider stilstaan
VVD-fractievoorzitter De Graaf ziet daar geen probleem in. “Natuurlijk, we hebben al een permanent gedenkteken. Maar met een tijdelijk monument kunnen we in 2020 nog uitgebreider stilstaan bij de Holocaust.” Ook het Nationaal Comité denkt dat het een het ander niet uitsluit.
“Het tijdelijke aspect heeft te maken met de impact die we willen hebben,” zegt projectleider Boender. “Rond de internationale herdenkingsdag vormen alle monumenten in alle gemeenten tezamen één geheel.” Gedurende een week of twee zullen deze lichtmonumenten in het openbaar te zien zijn, daarna worden ze ‘ondergebracht’ in bijvoorbeeld een museum of schoolgebouw.
Ter gelegenheid van ’75 jaar vrijheid’ worden volgend jaar meerdere herdenkingsceremonies en -festiviteiten georganiseerd in Den Haag. Zo staat de stad extra stil bij haar bevrijding, bij het bombardement op het Bezuidenhout en bij de slachtoffers van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië, ook is Den Haag het landelijk startpunt van Bevrijdingsdag op 5 mei en wordt het 75-jarig bestaan van de Verenigde Naties hier gevierd.
