Onvrede over de VVD en bij de VVD
Wat is er aan de hand met de VVD in de Haagse gemeenteraad? De partij schuift op naar rechts en doet ‘onhandige’ dingen.
Zondagavond, Rabbijn Maarsenplein. Een groep mensen komt samen bij het Joodse Monument. Zoals al eerder gebeurde op 4 mei worden de in de oorlog omgekomen Joodse kinderen herdacht. Er is nu een concrete aanleiding om het nog een keer te doen. “We weten allemaal wat er gebeurt als we groepen apart zetten en racisme de vrije hand geven. Laten we nu zeggen: dát nooit meer,” zegt Yuval Gal, een Joods lid van de partij BIJ1, die strijdt tegen racisme en discriminatie.
De aanleiding is een omstreden, niet aangenomen motie in de vergadering van de Haagse gemeenteraad van 7 oktober. Op tafel ligt het woonbeleid van wethouder Martijn Balster (PvdA, wonen). Vooral de woningnood baart de raad zorgen. Er worden 21 moties ingediend om het beleid aan te scherpen. Daarvan is er niet een afkomstig van collegepartij-VVD. Wat de partij wel doet, is samen met Hart voor Den Haag/Groep de Mos en de Partij voor de Toekomst (toen nog) steun betuigen aan een motie van de PVV, die door velen als ‘racistisch’ wordt gezien. Er staat in, dat de woningnood ‘wordt veroorzaakt door een enorme bevolkingsgroei van (voornamelijk) kansarme allochtonen’. En of B en W die groei even willen tegengaan.
Handelswijze VVD
De bijeenkomst op het Rabbijn Maarsenplein geeft aan dat de handelwijze van de VVD tot grote onvrede leidt. Ook andere geluiden wijzen daarop. Het doorgaans gematigde D66-raadslid van Koerdische komaf Birgül Özmen verklaarde op Twitter: ‘Deze trotse dochter van ‘kansarme migrant’ die sinds de jaren ’70 hard heeft gewerkt om Nederland mooier te maken, neemt hier afstand van’.
Adeel Mahmood van de partij NIDA ging een stapje verder en schold de raadsleden van PVV, Hart voor Den Haag en de VVD uit voor ‘bruinhemden’. Wat uiteraard weer boze tegenreacties opriep.
Grunberg
Maar ook uit eigen kring klonk kritiek. De Haagse afdeling van de JOVD nam afstand van de moederpartij en wees er bovendien op hoe onzinnig de steun aan de motie was, omdat die geen enkel handvat biedt om iets aan het vermeende probleem te doen. ‘Een kleuterklasmotie,’ constateerden de liberale jongeren daarom in een ingezonden brief in Den Haag Centraal (15 oktober).
Ook landelijk trok de ‘ruk naar rechts’ van de VVD de aandacht. Maandag 12 oktober kwamen de gebeurtenissen aan de orde in de talkshow ‘Op1’ van de NPO. Schrijver Arnon Grunberg adviseerde de Haagse raadsleden die vóór de motie hadden gestemd ‘kennis te nemen van de Grondwet’. Daar staat immers in dat iedereen die zich in Nederland bevindt ‘in gelijke gevallen gelijk [wordt] behandeld’.
‘Niet enthousiast’ over woordkeuze VVD
Het optreden van de VVD in de raadsvergadering van 7 oktober leidde tot hoog oplopende spanningen binnen het college van B en W. Geschrokken liet de partij een dag later snel een verklaring uitgaan waarin stond dat zij ‘niet enthousiast’ was over de woordkeuze van de PVV-motie, maar wel vindt dat de bevolkingsgroei moet worden aangepakt.
Dat was niet genoeg voor coalitiegenoten D66, PvdA, GroenLinks en CDA. Vrijdag 9 oktober volgde op het stadhuis crisisberaad tussen de fractievoorzitters en een aantal wethouders. Verschillende aanwezigen bevestigen dat er ‘harde woorden’ zijn gevallen. En de VVD zou hebben beloofd geen provocatieve en discriminatoire moties van de oppositie meer te steunen.
Schaarste
De steun van de VVD was intussen niet zomaar een populistisch uitstapje. Raadslid Jan Pronk maakte in de raadsvergadering duidelijk dat zijn fractie echt vindt dat de schaarste aan woningen vooral wordt veroorzaakt door de toestroom van ‘kansarme allochtonen’. Bij de algemene beschouwingen in september had fractievoorzitter Frans de Graaf al ‘grenzen aan de groei’ bepleit om de stad leefbaar te houden.
Boudewijn Revis is nog niet weg, of het gaat mis.
Die stelling werd door de PVV en Hart voor Den Haag zowel met instemming als met argwaan ontvangen, omdat de VVD hun voorstellen in die richting altijd had afgeschoten. “Dan zal er wel iets doms in hebben gestaan,” lachte De Graaf dat toen nog weg. Maar met de steun aan de omstreden motie liet de VVD zien dat het haar wel degelijk menens is.
Revis
De VVD schuift dus op naar rechts. Dat komt mogelijk ook doordat het in december vorig jaar gereconstrueerde college van B en W progressiever is geworden, vooral door het verdwijnen van Hart voor Den Haag/Groep de Mos en de toetreding van de PvdA. Joeri Oudshoorn, oud-raadslid voor de HSP maar nu vooral sprekend als goed ingevoerde buitenstaander, vindt dat de VVD de weg kwijt is.
“Het is te merken dat wethouder Boudewijn Revis (vertrokken naar Staatsbosbeheer, red.) weg is. Niet dat hij progressiever was, maar hij lette in elk geval meer op de samenwerking binnen het college. Hij is nog niet weg, of het gaat mis. De PVV komt met een onuitvoerbare en daarom louter als provocatie bedoelde motie. Dan dienen bij de VVD toch de alarmbellen af te gaan? Hoe kan een volkspartij zich zomaar tegen een groot deel van de Haagse bevolking keren? Iets anders is dat dat juist de VVD eerder juist heeft ingezet op groei van de stad. De partij kan nu beter gaan bedenken hoe we de slechte financiële positie van de stad kunnen verbeteren, voordat we onder toezicht worden geplaatst.”
Strijdig
Bestuurskundige John Bijl kan zich voorstellen dat de VVD zich minder thuis is gaan voelen achter de bestuurstafel. “Maar dan is het steun verlenen aan dit soort moties niet de meest geëigende manier om daaraan uiting te geven,” zegt hij. Bijl heeft zich net als zoveel anderen verbaasd over het optreden van de partij. “De motie is niet uitvoerbaar en is bovendien strijdig met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en met de liberale beginselen.” Het lijkt Bijl ook politiek gezien een enorm ‘onhandige zet’. “De volgende gemeenteraadsverkiezingen zijn pas op 16 maart 2022. Dus inclusief het formeren van een nieuw college moeten deze partijen het nog zo’n twee jaar met elkaar zien uit te houden.”
Maar de volgende politieke confrontatie nadert alweer. Op 3 en 4 november vergadert de gemeenteraad over de begroting voor 2021. Nu zijn het onder meer de cultuursubsidies waarover de collegepartijen van mening verschillen.
De redactie van Den Haag Centraal biedt u dit artikel uit de krant van 22 oktober 2020 gratis aan. Wilt u meer lezen over de Haagse gemeenteraadspolitiek? Koop dan iedere donderdag de krant DHC. Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.
