Jan van Zanen, ervaren en standvastig bestuurder uit het VVD-circuit
VVD’er Jan van Zanen is bij verrassing voorgedragen als nieuwe burgemeester van Den Haag. Wie is deze populaire bestuurder?
Talloze namen waren genoemd, van Liesbeth Spies tot Alexander Pechtold, van Jeroen Dijsselbloem tot Hubert Bruls. Maar die ene niet. Dat de huidige burgemeester van Utrecht, Jan van Zanen (58), zou overstappen naar Den Haag had vrijwel niemand zien aankomen. Niet verwonderlijk, want in januari werd hij nog voor een periode van zes jaar herbenoemd in Utrecht. Kennelijk was Van Zanen op dat moment nog niet geïnteresseerd in een ‘promotie’ naar Den Haag; daar was immers sinds oktober al een vacature.
Dat alles doet het vermoeden rijzen dat Van Zanen is verzocht te solliciteren, mogelijk door zijn partij, de VVD. Het belang van de liberalen is duidelijk: men wil in de derde stad van het land graag een partijgenoot én er viel nog iets goed te maken na het mislukte burgemeesterschap van Pauline Krikke, óók VVD. Van Zanen lijkt dat te zijn waarnaar de vertrouwenscommissie expliciet op zoek was: een ervaren, verbindende bestuurder die ‘standvastig en consistent’ optreedt, vooral ook het terrein van de openbare orde en veiligheid.
‘Dubbel gevoel’
Zelf sprak Van Zanen donderdagavond voor de microfoon van Omroep West over een ‘dubbel gevoel’, omdat hij zijn Utrecht, ‘de stad waar ik het langst gewoond en gewerkt heb’ in de steek laat. Tegelijk zei hij zijn ‘passie’ te willen voorzetten: ‘het werken voor de lokale publieke zaak’. Van Zanen noemde Den Haag een ‘prachtige kuststad’ waar hij ‘graag’ aan het werk gaat.
Jan - zo mag ik hem noemen - was de beste burgemeester die Utrecht sinds tientallen jaren had.
In de Haagse gemeenteraad wordt vrijwel unaniem enthousiast gereageerd op de voordracht van Van Zanen. Enige citaten: ‘Een goede combinatie tussen een toegankelijke en stevige burgemeester’ (Mikal Tseggai, PvdA); ‘Hij was de beste kandidaat’ (Birgül Özmen, D66); ‘Blij en trots dat deze ervaren burgemeester wordt voorgedragen’ (Frans de Graaf, D66); ‘Met Jan van Zanen halen we voor onze stad een ervaren en toegankelijke bestuurder in huis’ (Arjen Kapteijns, GroenLinks).
‘Schrale, partijpolitieke tombola’
Bij Hart voor Den Haag/Groep de Mos kan er nog net een felicitatie af, maar tegelijk komt fractievoorzitter Richard de Mos, die zelf ook had gesolliciteerd, op de site van zijn partij met een scherpe aanval op de Nederlandse benoemingsprocedure. ‘Het is toch bizar dat wij als vrije en bekwame burgers nog steeds geen enkele invloed hebben op wie die functie bekleedt? De bekendste en belangrijkste bestuurder van de stad wordt in een schrale partijpolitieke tombola verkozen, in het geheim, achter gesloten deuren,’ aldus De Mos, die dus voorstander is van een gekozen burgemeester.
Ook Henk Baars, voorheen werkzaam bij de Hervormde Diaconie, plaatst kanttekeningen: ‘Nieuwe burgemeester van Den Haag zal ongetwijfeld goed zijn (…), maar geen vrouw, geen Hagenees en weer VVD. Het keuzeproces is nogal ondemocratisch en daar lijkt geen verandering in te komen’.
‘Jan moet blijven’
In Utrecht wordt teleurgesteld gereageerd op het totaal onverwachte vertrek van Van Zanen. ‘Mokerslag: Jan verlaat zijn stadsie’ kopte AD Utrechts Nieuwsblad vrijdagmorgen. ‘Dikke kut met peren. Jan moet blijven,’ zegt een inwoonster van de Domstad in de krant. De zanger-politicus Henk Westbroek liet op Twitter weten: ‘De burgemeester van Utrecht heeft onze stad ingewisseld voor Den Haag. Jan- zo mag ik hem noemen- was de beste burgemeester die Utrecht sinds tientallen jaren had. Gefeliciteerd Den Haag’. En journalist Bas Paternotte, ook op Twitter: ‘Diep teleurgesteld in Jan van Zanen. Beste burgemeester die 030 ooit heeft gehad. Poetst nu de plaat’.
Zanger-politicus Henk Westbroek feliciteert Den Haag. | Foto: Wikimedia
Een zeer originele, gecombineerde reactie op de voordracht van Van Zanen komt van de stadsbeiaardiers van Utrecht en Den Haag. Zaterdag om 11.00 slaan zij ‘een muzikale brug’. Malgosia Fiebig speelt op de het carillon van de Domtoren ‘O, o Den Haag’ en Gijsbert Kok ontlokt aan de klokken van de Oude Kerk op Scheveningen het lied ‘Utereg me stadsie’.
Een leven binnen de VVD
Jan Hendrikus Cornelis van Zanen (Purmerend, 4 september 1961) studeerde rechten aan de Vrije Universiteit. Zo ongeveer zijn hele leven is hij al actief binnen de VVD. In 1990 werd hij lid van de Utrechtse gemeenteraad; later werd hij in deze stad wethouder. Van 2005 tot 2013 was hij burgemeester van Amstelveen en daarna van Utrecht. Hij is ook landelijk voorzitter van de VVD geweest en fungeert sinds 2015 als voorzitter van de in Den Haag gevestigde Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).
Hij was de beste kandidaat.
In bestuurlijk Nederland is Van Zanen dus een oude bekende. Bij het grote publiek (buiten Utrecht) werd hij pas echt bekend door het drama van de ‘tramschutter’. Op 18 maart 2019 schoot de geradicaliseerde en zwakbegaafde Gökmen T. in een wagen van de Utrechtse sneltram vier mensen dood. Van Zanen oogstte respect voor de doortastende wijze waarop hij optrad.
‘Leuk is het niet’
Over zijn kijk op het ambt onthulde hij in 2017 aan AD Utrechts Nieuwsblad: ‘Ik ben met heel veel plezier burgemeester en geef er alles voor, heb het idee dat ik her en der iets goeds doe. Maar leuk is het niet, met zo’n typering doe je het werk en de verantwoordelijkheid die erbij komen kijken tekort. Leuk is met vrienden, met Simone samen zijn en werken in de tuin. De geur van mijn versgemaaide gras. Dáár kan ik de hele dag op teren’. ‘Simone’ is Simone Richardson, Van Zanens vriendin sinds 2016. In dat jaar scheidde hij van Marian van den Berg, met wie hij twee kinderen heeft.
Officieel is Jan van Zanen alleen voorgedragen als burgemeester. De feitelijke benoeming is een zaak van het ministerie van Binnenlandse Zaken en de koning. Vervolgens zal commissaris van de Koning Jaap Smit hem op 1 juli op het stadhuis beëdigen.
Wilt u meer Haags nieuws lezen? Koop dan iedere donderdag de krant DHC. Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.
