Gastcolumn Jan Pronk: ‘Sluit in, niet uit’
Oud-VVD raadslid en bestuurskundige Jan Pronk schrijft een gastcolumn voor de DHC-podcast ‘Wegwijs in het IJspaleis’ over de formatie. Deze week: de turbulente start van de nieuwe raadsperiode.
De start van de nieuwe raadsperiode is op z’n zachtst gezegd turbulent. Bij de installatie van de nieuwe gemeenteraad had burgemeester Jan van Zanen nog opgeroepen om elkaar een beetje heel te laten. Om het niet op de persoon te spelen, maar op de inhoud. Maar toen was daar het debat in de gemeenteraad over de mislukte formatiepoging van Hart voor Den Haag (HvDH).
Fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren (PvdD) Robert Barker kreeg een enorme uitbarsting van Richard de Mos voor zijn kiezen. De partijleider van Hart voor Den Haag wilde een motie indienen waarin hij het Openbaar Ministerie (OM) oproept om haast te maken met zijn strafzaak, omdat dit volgens hem ‘de hele stad schaadt’. Barker maakte hier bezwaar tegen, omdat het indienen van voorstellen met een persoonlijk belang bij gemeentewet verboden is. En volgens Barker dus niet integer is. De Mos reageerde gepijnigd en gaf een inkijkje in wat voor zware wissel de zaak heeft getrokken op zijn persoonlijke leven. Barker kreeg naderhand nog van alles toegeworpen vanuit de fractie van HvDH.
Burgemeester
De burgemeester, die een scherp oog voor integriteit moet hebben, verklaarde de motie van De Mos niet buiten de orde. Hij greep ook niet in bij de verbale schermutselingen erna. Als er niks verandert, komt de lokale democratie nog verder onder druk te staan.
Den Haag kan het zich niet permitteren om grote delen van de stad buiten de macht te plaatsen.
Den Haag staat voor grote problemen. Maar de meerderheid van de stad is straks niet vertegenwoordigd in de politieke besluiten die daarover worden genomen, want 57 procent van de kiesgerechtigden bleef thuis. De democratische basis onder de politieke besluitvorming dreigt nu nog verder te versmallen. De enige politieke partij die in grote delen van het Haagse veen kiezers naar de stembus weet te krijgen is de club van Richard de Mos. En juist die wordt uitgesloten van besturen. Hoe legitiem en representatief zijn de besluiten van een nieuw stadsbestuur dan eigenlijk straks, ook al kan dat formeel bogen op een meerderheid in de raad?
De lokale politiek heeft besloten een werkgroep in te stellen die onderzoek gaat doen naar de lage opkomst. Dat is goed, maar niet genoeg. De partijen die De Mos uitsluiten, prediken in reactie op de lage opkomst het bekende verbindingsevangelie: beter luisteren naar alle burgers van de stad, de zorgen serieus nemen en de segregatie in de stad tegengaan.
Schaduw
Als de bezorgdheid over de lokale democratie inderdaad breed leeft, moeten D66-leider Robert van Asten en consorten over hun eigen schaduw heen stappen en in gesprek gaan met De Mos. Misschien is coalitiesamenwerking niet mogelijk en dat is wellicht ook begrijpelijk, maar er zijn meer opties. Denk aan een raadsbreed akkoord waarbij alle partijen zich achter een nieuw beleidsprogramma kunnen scharen. Daarbij kunnen de grootste partijen een wethouder leveren.
Zo’n samenwerking is vernieuwend, gedurfd, en biedt een brede basis om de schok van een mogelijke veroordeling van De Mos op te vangen. Het is inclusief, sluit in, in plaats van uit, en geeft alle burgers een stem in de besluitvorming. Het kalmeert bovendien de lokale politieke verhoudingen. Gezien de start geen overbodige luxe, maar bittere noodzaak. Het vraagt om leiderschap dat stadsbelang boven partijbelang en persoonlijk belang plaatst. Simpelweg omdat Den Haag het zich niet kan permitteren grote delen van de stad buiten de macht te plaatsen.
Deze column is geschreven door Jan Pronk, bestuurskundige en voormalig raadslid van de VVD. Hij doet dit in het kader van de podcast ‘Wegwijs in het IJspaleis’ over de nasleep van de gemeenteraadsverkiezingen. Luister nu aflevering 5: ‘Stad in de zee?’, waarin we deze column bespreken. Vragen of opmerkingen? Mail naar podcast@denhaagcentraal.net.
