Cultuur krijgt 66 miljoen, maar veel ligt al vast
Den Haag trekt voor de periode 2025-2028 66,3 miljoen euro per jaar uit voor cultuur. Doordat er al veel vastligt, bestaat de vrees dat er voor kleinere instellingen weinig overblijft.
Door een wijziging van het subsidiestelsel ligt de besteding van 56,6 van de 66 miljoen euro in feite al vast. Het gaat hier onder meer om instellingen die onmisbaar zijn of waar de gemeente om een andere reden aan vastzit. Ook kunnen er politieke redenen zijn om bepaalde voorzieningen te handhaven. Tot deze categorieën behoren bijvoorbeeld kunstcentrum Stroom, Popradar en Cultuurschakel, maar ook de wijktheaters (‘cultuurankers’). Daarnaast zijn er instellingen en gezelschappen die te belangrijk zijn om bloot te stellen aan de ‘tenderprocedure’ die vanaf nu wordt gehanteerd. Dat zijn bijvoorbeeld het Nationale Theater, het Residentie Orkest, het NDT en het Kunstmuseum.
Het gevolg is dat er voor kleinere of nieuwe initiatieven maar zo’n 10 miljoen euro is te verdelen. Daarmee lijkt de eerder door de sector en een flink deel van de raad uitgesproken vrees bewaarheid te worden. “Er is nu meer duidelijkheid over het geld, maar ik ben nog zeer kritisch,” zegt raadslid Coen Bom van Hart voor Den Haag. “Als je allemaal wilt wat B en W willen, is er gewoon meer geld nodig, met name voor de middelgrote en kleinere gezelschappen. Een theatertje en productiehuis als Branoul bijvoorbeeld, willen we niet kwijt.” Iets anders is dat door de veranderingen in het systeem, de raad straks niet meer concreet kan bijsturen, zoals dat vier jaar geleden is gedaan. Toen ging er geld van groot naar klein, tegen de zin van B en W. Bom: “Dan waren we Crossing Border kwijt geweest. Dus over de procedures wil ik het ook nog hebben.”
‘Kritiek onterecht’
Wethouder Saskia Bruines (D66, cultuur) vindt de kritiek onterecht. “In de nieuwe Haagse cultuurvisie staan twee onderwerpen centraal: artistiek en divers cultuuraanbod, en een gezonde en vitale bedrijfsvoering. Hierbij hoort een passend subsidiestelsel. Vanuit de sector is de sterke wens geuit om meer differentiatie aan te brengen in de systematiek. Er zijn daarom dingen veranderd rondom de verdeling van de subsidies. Zoals de komst van de tenderprocedure, waarbij moet worden ingeschreven en de inschrijvingen volgens en puntensysteem worden beoordeeld,” laar Bruines via haar woordvoerder weten. Volgens de wethouder blijft het te verdelen bedrag voor de kleinere instellingen nagenoeg gelijk. Het stijgt zelfs licht. “Daarbovenop is er de nieuwe tweejarige subsidieregeling met een budget van €1.500.000,- toegevoegd voor kleinere (en nieuwe) aanvragers. Met deze tweejarige regeling slaan we een brug tussen de projectsubsidies en de vierjarige subsidies. Dit moet er juist voor zorgen dat kleinere instellingen makkelijker een meerjarige aanvraag kunnen indienen.”
Wethouder Saskia Bruines. | Foto: Valerie Kuypers
Een eerder geuit bezwaar van muziekgezelschappen dat het dure complex Amare als een loden last op de cultuurbegroting drukt, klopt officieel niet. Voor het cultuurcentrum is 2,8 miljoen gereserveerd. Het verwachte exploitatietekort van bijna 4 miljoen per jaar wordt uit andere middelen aangezuiverd. Tegelijk is het wel zo dat dat geld dus niet beschikbaar is om de cultuurbegroting op te krikken. De bijna 4 miljoen komt uit de algemene middelen, zegt Bruines. Of dit voldoende zal zijn om Amare op de been te houden is nog onduidelijk. Bruines: “Momenteel wordt het bedrijfsplan van Amare geactualiseerd. Wij verwachten de raad hierover eind dit jaar te kunnen informeren. Voor de zomervakantie ontvangt de raad ook nog een voortgangsrapportage Amare.”
‘Het knelt’
Arjen Lakerveld, voorzitter van het directieoverleg Haagse podiumkunsten, vindt er het aan culturele ambities niet ontbreekt in de Haagse politiek. De eerder gepubliceerde ‘Cultuurvisie’ steunt hij. Maar de financiën blijven volgens hem hét grote probleem. “Het knelt aan alle kanten. De sector kampt nog met de gevolgen van de coronaperiode, met de inflatie en met kostenstijgingen. Daarnaast zit Den Haag structureel te laag met zijn cultuurbudget. Als je het vergelijkt met de andere drie grote steden, bungelen we onderaan. Wij hebben eerder berekend dat er ongeveer 19 miljoen per jaar bij moet. Dan kom je in de buurt van de Utrecht en Rotterdam. Dus is de raad nu aan zet. Ik zeg: Raad, maak gebruik van uw budgetrecht.”
Arjen Lakerveld. | Foto: Brian Mul
De algemene doelen van de cultuursubsidies zijn: ‘een veelzijdig en kwalitatief hoogwaardig cultuuraanbod, een vitale, weerbare en duurzame cultuursector, diversiteit en inclusie, cultuureducatie [en] een levendig makersklimaat’.
De gemeenteraad bespreekt het beleidskader op 22 juni (commissie) en neemt naar verwachting een besluit op 5 juli. Daarna kunnen alle instellingen een subsidieverzoek indienen. De behandeling en uiteindelijke verdeling daarvan, na advies van een externe commissie, volgt volgend jaar. De nieuwe verdeling, ook wel Kunstenplan genoemd, ligt vast voor de periode 2025-2028. Daarna volgt er weer een nieuw aanvraag- en adviesronde.
Scène uit ‘Alice in Wonderland’ van de Dutch Don’t Dance Division, een van de kleinere gezelschappen in de stad. | Foto: Gemeente Den Haag/Menno van der Meer
