Nieuwe Kerk mogelijk niet meer beschikbaar als podium voor klassieke muziek

“We hopen er het beste van, maar er pakken zich donkere wolken samen,” zei Dick van Gasteren, dirigent van het Ciconia Consort, vorige maand bij het jubileumconcert van zijn ensemble in een volle kerk. En zijn opmerking was daarna hét gespreksonderwerp in de kelderfoyer. Ook Dimitri van der Werf van het festival Classical Now! luidt de noodklok. “Het Haagse muziekleven kan niet zonder de Nieuwe Kerk.”

Het probleem is dat Amare, dat de kerk nu exploiteert en er programmeert, onvoldoende middelen heeft om als hoofdhuurder op te treden. “Wij hebben daarvoor wel subsidie aangevraagd voor het lopende kunstenplan, maar die aanvraag is afgewezen,” zegt Jan Zoet, directeur van Amare. “Tegelijk zijn wij de partij bij uitstek om de programmering van de kerk te doen. De Nieuwe Kerk vervult eigenlijk voor Amare de rol van kleine zaal. We hebben zelf wel een kleine zaal, maar die is in principe bestemd voor het Koninklijk Conservatorium. Ik hoop dat er een constructie mogelijk is waarin het culturele gebruik van de kerk met zijn uitstekende akoestiek kan doorgaan.”

Moeilijke tijd voor de Nieuwe Kerk

Het cateringbedrijf dat de medehuurder was van de kerk heeft al eerder de huur opgezegd. Daardoor heeft de Stichting Nieuwe Kerk, die het gebouw beheert en onderhoudt, een probleem. “Wij moeten dus omzien naar een andere exploitant in de op zich al moeilijke tijd van post-corona,” zegt voorzitter Rob Brons. Zijn stichting is sinds 1970 verantwoordelijk voor de instandhouding van de monumentale kerk. Het gebouw is eigendom van de Protestantse Gemeente Den Haag.

Ook de stichting zit dus in de problemen. Brons: “Sinds de uitbraak van Covid, het wegvallen van rijks- en gemeentesubsidies en de stijging van de energieprijzen valt het niet mee om te voldoen aan ons statutaire doel: het in stand houden van het monument door middel van exploitatie en programmering van culturele evenementen.”

Twee huurders

In het culturele circuit zingen de namen van twee potentiële huurders rond. Een is die van de Redeemer International Church. Dat is een protestants kerkgenootschap dat nu al onderhuurder is ten behoeve van kerkdiensten op de zondagochtend. Als het kerkgenootschap hoofdhuurder wordt, is er minder ruimte voor concerten, wordt in muziekkringen gevreesd. Maar de ‘Redeemers’ lijken geen serieuze partij. Een andere kandidaat met wie is gesproken, is Peter Boelhouwer van DB Evenementen, organisator van onder meer de Royal Christmas Fair. Hij houdt de boot vooralsnog af. “De Nieuwe Kerk is een prachtig gebouw, maar de exploitatie is erg kostbaar. Ik kan daar niet in stappen, al helemaal niet omdat je met allerlei vaste gebruikers rekening moet houden.”

Daarmee zijn we terug bij de stichting. Rob Brons zet nog eens uiteen hoe de ideale hoofdhuurder eruitziet. “Een exploitant zonder winstoogmerk, die met liefde voor het monument bijdraagt aan de instandhouding. Hij zal rekening moeten houden met de lopende contracten met de huidige huurders, zoals Amare voor de culturele programmering en de ‘Redeemers’.” Brons zegt verder dat er vergevorderde onderhandelingen worden gevoerd met een kandidaat, maar dat er nog geen handtekeningen zijn gezet.

Top 100

De Nieuwe Kerk speelt sinds jaar en dag een belangrijke rol in het Haagse cultuuraanbod. Er treden vooral kamermuziekensembles en koren op. Elke vrijdag, zaterdag en zondag zijn er concerten. Bovendien is de afgelopen jaren het historische Duyschot-orgel gerestaureerd, zodat er weer concerten op kunnen worden gegeven. Tevens zijn de akoestische schermen in de kerk beweegbaar gemaakt, zodat het orgel weer goed kan worden bespeeld.

De Nieuwe Kerk behoort samen met onder meer de Westerkerk in Amsterdam tot de belangrijkste voorbeelden van protestantse kerkenbouw in Nederland. Het bedehuis staat in de top 100 van meest waardevolle rijksmonumenten, samen met bijvoorbeeld het Binnenhof en de Passage. Het gebouw werd in 1649 gesticht door de Sociëteit van ’s-Gravenhage, een samenwerkingsverband van het Hof van Holland en het Haagse stadsbestuur. De architecten waren Pieter Noorwits en Bartholomeus van Bassen. De min of meer ovale vorm van de kerk en de ‘zwevende’ houten kap erboven zijn unieke kenmerken. Tijdens de bouw was niet iedereen ervan overtuigd dat de kap, die ook nog eens een kleine klokkentoren draagt, het zou houden. Maar het gaat al bijna vier eeuwen goed.

Onze redactie biedt dit verhaal uit de Den Haag Centraal (DHC) van donderdag 9 maart 2023 gratis aan. Wilt u meer Haags nieuws lezen? Koop dan de papieren editie van de krant Den Haag Centraal. Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.