Gebiedsverbod klimaatactivisten was ‘volstrekt’ verkeerd

Acht klimaatactivisten van Extinction Rebellion hebben ten onrechte een gebiedsverbod gekregen. De Haagse rechtbank noemt de maatregel ‘volstrekt disproportioneel’ en heeft justitie een standje gegeven.

Door

In januari hield Extinction Rebellion een onaangekondigde demonstratie op de stoep van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat aan de Bezuidenhoutseweg. De betogers hadden zich vastgeketend aan lantaarnpalen en kortstondig op de weg gezeten. Ruim twintig klimaatactivisten werden aangehouden. De officier van justitie legde acht van hen een gebiedsverbod (‘gedragsaanwijzing’) op van drie maanden.

Onterecht, oordeelt de rechtbank in een opvallend harde uitspraak. Deze is vorige week gepubliceerd. De protestactie was bij lange na niet ernstig genoeg om met gebiedsverboden te strooien. Ook de vrees voor herhaling is verkeerd. Dit stelt de rechter. Het uitoefenen van het grondrecht om te demonstreren ‘kan op geen enkele wijze tegen hen worden gebruikt’.

Opzienbarend is de slotpassage, waarin de officier van justitie een standje krijgt. De rechtbank merkt ‘ten overvloede’ op dat de straf ‘volstrekt disproportioneel is, afgezet tegen het grondrecht van appellanten om te demonstreren op een – gelet op hun ideologische doel om aandacht te vragen voor klimaatverandering – voor de hand liggende locatie’.

Voetbalvandalisme

“De rechter zegt expliciet dat hier met een kanon op een mug is geschoten,” zegt advocaat Ineke van den Brûle. Zij stond vier activisten bijstond. Gedragsaanwijzingen zijn bedacht om voetbalvandalisme tegen te gaan, legt ze uit, niet voor vreedzame demonstranten bewapend met stoepkrijt. “Ze hebben een paar minuten op de weg gezeten, maar dat hebben ze vooraf aangegeven. Een gebiedsverbod kan alleen bij ernstige ordeverstoring.”

Zowel de officier van justitie als de burgemeester kan zo’n gedragsaanwijzing opleggen; vaak gaat dat in overleg. “Het zou goed zijn als de burgemeester dit in de driehoek (beraad met hoofdofficier en korpschef, red.) tegen het licht houdt.”

Vreedzame klimaatactivisten

De advocaat wijst op de ‘discrepantie’ met de boeren, die met tractoren de stad platlegden en urenlang wegen blokkeerden. “Zij hebben nooit een gedragsaanwijzing opgelegd gekregen. Slechts enkelen zijn aangehouden. Terwijl vreedzame klimaatdemonstranten vaak lange tijd in de cel zitten.” Onlangs kregen in Amsterdam veel antilockdowndemonstranten een gedragsaanwijzing, weet Van den Brûle. Aan hun medebetogers op het Malieveld zijn voor zover bekend geen gebiedsverboden opgelegd.

Wilt u meer Haags nieuws lezen? Overweeg een (proef)abonnement op Den Haag Centraal. U ontvangt de krant 10 weken voor slechts 10 euro. Voor 90 euro per jaar kunt u DHC ook digitaal lezen.

Standaardportret
Bekijk meer van