Geblunder wordt monumentale bomen ‘huis van Luns’ fataal
De meeste bomen in de tuin van stadsvilla nummer 2 aan Plein 1813 zijn dood of stervende, waaronder twee monumentale exemplaren. Oorzaak van de sterfte zijn onkundige bodemwerkzaamheden die in opdracht van de overheid zijn uitgevoerd. De zaak is onder de rechter.
Om de karakteristieke rode beuk langs de oprit van stadsvilla nummer 2 hangt een rood-wit lint. Ten overvloede, want aan de kale takken en de kruin kan eenieder zien dat deze monumentale boom zo dood is als een pier. Van de roodbruine krullenbos rest nog geen blaadje.
Het desolate erf van de villa aan Plein 1813, waar Joseph Luns woonde gedurende negentien ministerjaren, staat vol dode of stervende bomen. Kleintjes, maar ook een tweede monumentale beuk en andere ‘historisch waardevolle’ exemplaren. Twee weken geleden heeft de huidige eigenaar noodgedwongen een vergunning aangevraagd voor de kap van vijfenvijftig stuks.
De omvangrijke bomensterfte is het gevolg van geblunder met bodemwerkzaamheden. Drie jaar geleden bood het Rijksvastgoedbedrijf de stadsvilla te koop aan. Voorafgaande aan de veiling liet het de tuinbodem schoonmaken, omdat die ernstig vervuild bleek met lood en zink (al was van ‘onaanvaardbare risico’s voor de mens’ geen sprake). Tegelijk werd de grond opgehoogd.
Een halfjaar later verkocht het Rijksvastgoedbedrijf de monumentale villa en tuin voor ruim vier miljoen euro aan Rob Vellekoop (73), die zijn geld verdiende als lobbyist voor fabrikanten van gevechtsvliegtuigen – de Joint Strike Fighter (JSF) was zijn bekendste klus.
Onkunde
Al kort na de verkoop bleek dat de grondwerkzaamheden zo waren uitgevoerd dat ze veel bomen fataal zouden worden. Onkunde, constateert Bas Steenks, bomenexpert van de Haagse natuurbeschermingsvereniging AVN. “Als je een klein beetje verstand hebt van bomen, weet je dat je de grond niet op deze manier kunt ophogen.”
In mijn werkende leven heb ik veel te maken gehad met ophogingen. Maar dat bijna alle bomen doodgaan, heb ik nog nooit gezien.
De aannemer heeft een laag dikke klei aangebracht die weinig water en zuurstof doorlaat. Met een goed grondmengsel waren de meeste bomen gespaard gebleven, legt hij uit. Bovendien zijn de werkzaamheden verricht in een natte periode. Zware graafmachines zijn dan funest voor de bodem. “In mijn werkende leven heb ik veel te maken gehad met ophogingen. Maar dat bijna alle bomen doodgaan, heb ik nog nooit gezien.”
Verboden
Ook de gemeente was destijds onaangenaam verrast door het resultaat van de bodemwerkzaamheden, die door de Omgevingsdienst Haaglanden (een provinciale instantie) waren goedgekeurd. “Volgens de Algemene Plaatselijke Verordening is het verboden om zonder vergunning handelingen te verrichten die de dood of ernstige beschadiging van bomen tot gevolg kunnen hebben,” verklaart een woordvoerder van de gemeente. “De gemeente heeft proces-verbaal opgemaakt.”
Drie jaar na de bodemsanering wordt duidelijk hoe groot de schade is aan de tuin. Nog maar vijfentwintig van de tachtig bomen zijn gezond, zo bleek in juni uit een inventarisering die in opdracht van eigenaar Vellekoop is uitgevoerd. De totale vervangingswaarde van de bomen bedraagt liefst 260.000 euro. Alleen al de kale beuk aan de oprit tekent aan voor een schadesom van 75.000 euro.
Als de provincie alleen maar naar de bodemsanering kijkt en niet naar de vegetatie, baart mij dat zorgen voor de toekomst.
Vellekoop, die vanwege de kwestie nog altijd niet is ingetrokken in de villa, moet om veiligheidsreden de bomen laten kappen. Hij heeft een rechtszaak aangespannen tegen het Rijksvastgoedbedrijf. Hij eist een schadevergoeding.
Verkokerde blik
Vanwege de lopende procedure wil het Rijksvastgoedbedrijf niet ingaan op vragen van deze krant. Volgens een ingewijde erkent de rijksoverheid dat de bomensterfte het gevolg is van onjuiste werkzaamheden. Maar deze stelt vooralsnog geen geld beschikbaar om de schade te herstellen.
Clara Visser van de Bomenstichting, die evenals Steenks destijds werd betrokken bij het gemeentelijk onderzoek naar de miskleun, vreest dat de affaire voor een wijder probleem staat. “De Omgevingsdienst heeft een verkokerde blik. Als de provincie alleen maar naar de bodemsanering kijkt en niet naar de vegetatie, baart mij dat zorgen voor de toekomst.”
Ook in de tuin van een andere villa aan Plein 1813, het monumentale gebouw op nummer 4 en 5, verdwijnen de nodige bomen. Dit heeft te maken met de komst van de Israëlische ambassade.
Villa aan Plein 1813 wordt vesting
