Doet de gemeente Den Haag TikTok in de ban?
TikTok is al verboden op werktelefoons van personeel van het Europarlement en binnenkort ook op die van Nederlandse rijksambtenaren. De gemeente Den Haag denkt na over vergelijkbare stappen.
Een aanstaand gebruiksverbod voor rijksambtenaren op hun werktelefoon, een mogelijk algeheel verbod in de VS en een CEO die eind vorige week voor het Amerikaanse Congres moest verschijnen en binnenkort wordt verhoord door het Europarlement: socialmediaplatform TikTok ligt van alle kanten onder vuur.
Eigenaar ByteDance, een Chinees bedrijf, zou gebruikersdata doorspelen naar de Chinese overheid. Een overheid die volgens de AIVD een ‘offensief cyberprogramma’ tegen Nederland voert. Intussen is de discussie of TikTok ook van telefoons van gemeenteambtenaren geweerd moet worden in het IJspaleis aanbeland. Een verbod behoort ook voor Den Haag tot de opties.
Het is mei 2021 als PvdA-raadslid Janneke Holman viral gaat. Ze plaatst een filmpje over de Haagse woningmarkt op TikTok en dat gaat het internet over. Onderwerp is een Funda-advertentie van een huis aan de Beeklaan dat te koop staat voor 199.999 euro.
Hoewel, een huis? Dat is het nauwelijks. Het aangeboden gebouw is eerder een niet-geïsoleerde garage. ‘Een nieuw dieptepunt in de wooncrisis in Den Haag,’ zegt Holman tegen haar volgers. Op de achtergrond zijn foto’s van het pand te zien. ‘Zou jij twee ton betalen voor deze schuur?’ Het filmpje is inmiddels ruim 650.000 keer bekeken. Een gebruiker reageert: ‘Voor 2 ton heb je in Amsterdam nog niet eens een deur.’
1850 volgers op TikTok
Een kleine twee jaar later heeft Holmans TikTok-account 1850 volgers. “Ik gebruikte het vooral tijdens campagnes voor de Tweede Kamer- en de gemeenteraadsverkiezingen,” vertelt ze. “Er zaten toen veel jongeren op, TikTok was een handige manier om ze bij de politiek te betrekken. In het begin stond het vooral bekend als een app waar je grappige dansfilmpjes op kon bekijken, inmiddels zitten er ook oudere mensen op die het voor serieuzere zaken gebruiken.”
Volgens onderzoeksbureau Newcom had TikTok begin dit jaar vier miljoen Nederlandse gebruikers. De app is vooral in trek bij twintigers en dertigers, maar wint ook in hogere leeftijdscategorieën aan populariteit. Controverse rondom het platform is er al langer, onder andere omdat het algoritme TikTok-gebruikers naar extreemrechtse content kan leiden. De zorgen namen toe toen het Amerikaanse BuzzFeed in juni vorig jaar een artikel publiceerde op basis van uitgelekte geluidsopnamen van vergaderingen van het TikTok-management. Daarin werd toegegeven dat data van Amerikaanse gebruikers door de Chinese overheid worden ingezien. Met een verbod op TikTok op werktelefoons van rijksambtenaren hoopt de Nederlandse regering nu het lekken van overheidsgegevens te voorkomen.
Bits of Freedom
Dat vindt Lotje Beek (26) van Bits of Freedom, een stichting die opkomt voor digitale burgerrechten, reactionair beleid. “Ik denk zeker dat TikTok gevaarlijk is,” zegt ze via een Zoom-verbinding, “maar TikTok is ook vervangbaar. Als TikTok hier straks verboden is, springt Instagram wel in het gat dat ontstaat. En dan gaat onze data niet meer naar de Chinese overheid – dat klopt – maar naar Amerikaanse kapitalisten. En ook die hebben niet het beste met ons voor.”
Beek pleit daarom voor strengere privacyregelgeving voor bedrijven als TikTok, in plaats van een verbod op de app. “Een overheid kan regels maken voor een platform, maar besluit het in plaats daarvan te verbieden voor ambtenaren. Ik stel voor dat de coalitiepartijen even een stap terug doen en denken: online platformen als TikTok zijn een gevaar, laten we goede wetten gaan maken om dat in te dammen. Als je het giftige van TikTok ondervangt met wetgeving is het gewoon best een leuke plek.”
Adequate stappen
Die regelgeving is niet aan de gemeente Den Haag. Maar in overleg met Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten wordt wel gekeken naar adequate stappen. ‘Wij gaan opnieuw kritisch kijken naar het privégebruik van werktelefoons en hoe dit verantwoord kan gebeuren,’ reageert de gemeente. ‘Daarbij liggen twee opties op tafel: aanpassing van de algemene gedragsregels en het verbieden van specifieke applicaties.’
TikTok is zo’n applicatie. PvdA’er Holman gebruikt de app inmiddels een stuk minder, onder andere vanwege de privacygevaren. Haar laatste filmpje over boekhandel Colette is van een paar weken geleden. Wel scrolt ze zo nu en dan door de app. Wat ze dan zoal tegenkomt? Holman, lachend: “Ik verbaas me er wel echt over hoe goed het algoritme werkt. Ik hoef maar twee keer een filmpje over een wandelvakantie in Duitsland te liken en ik krijg nauwelijks iets anders meer. Ik weet dat je binnen no-time in een extreemrechtse fuik kunt zitten, maar ik zit meer op dit level.”
Onze redactie biedt dit verhaal uit de Den Haag Centraal (DHC) van donderdag 30 maart 2023 gratis aan. Wilt u meer Haags nieuws lezen? Koop dan de papieren editie van de krant Den Haag Centraal. Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.
