Residentie Orkest speelt ‘Mens & Natuur’: in afval schuilt muziek
De natuur is voor vele componisten een bron van inspiratie. Denk aan de vogellokroepen in Beethovens Zesde symfonie. Maar bij ‘Mens & Natuur’ van het Residentie Orkest valt óók veredeld afval te beluisteren.
In de bewustwording over de consumptiemaatschappij en de circulaire economie zijn ook muziekklanken te vinden. De opstelling: een bontgekleurde verzameling van onder meer afgedankte potten en pannen, bekers en kopjes, glazen en petflessen, drankblikjes, lampenkappen, kroonkurken, koffiecupjes, paperclips, deksels en zaagbladen. Er trekt heel wat afgedankt spul voorbij in het ‘Recycling Concerto’ van de Duitse dirigent en componist Gregor A. Mayrhofer door het Residentie Orkest. Maar het mooie van deze Nederlandse première is dat dit materiaal een glansrijke én klankrijke herbestemming heeft gekregen: een tweede leven als percussie-instrument. Sommigen noemen het ‘objets trouvés’, wat je maar op straat of strand tegenkomt. Het bekendste Haagse voorbeeld staat op het kruispunt Kalvermarkt-Grote Marktstraat-Spui: het beeld ‘Frog with umbrella’, dat Karel Appel samenstelde uit gevonden objecten – van afval en maskers tot dagelijkse gebruiksvoorwerpen.
‘Make music, not trash.’ Zo afficheert het Residentie Orkest met de aankomende concertavond ‘Mens & Natuur’. Naast de overbekende Zesde symfonie (‘Pastorale’, 1808) van Beethoven klinkt er dus opeens afval en zwerfvuil – en nog wel als een klok. Op YouTube legt Mayrhofer (1987) uit waarom hij als ware spullenbaas heeft uitgezien naar het inzetten van deze materialen. ‘Het is prachtig als muziek iets kan vertellen over de tijd waarin we leven en ons tijdgewricht in klankkleuren kan vangen.’ Toen hij er dieper over ging nadenken, kwam hij uit bij percussie. ‘Percussionisten zijn altijd open en onbevangen in het aangaan van avonturen met nieuwe instrumenten.’
Vivi Vassileva
Mayrhofer zocht voor zijn toen nog te maken compositie de samenwerking met een van de beste percussionisten van dit moment, de Duitse Vivi Vassileva (1989). Hij daagde haar daarbij uit om experimenteel en vindingrijk te werk te gaan. ‘Het was een feest om bij de kringloopwinkel honderden bloempotten uit te proberen. Percussionisten zijn voortdurend op zoek naar nieuwe geluiden en nieuwe instrumenten om op te slaan,’ zegt Vassileva opgetogen.
[Tekst gaat verder onder afbeelding.]
Vivi Vassileva is een van de beste percussionisten van dit moment. (PR)
‘En met deze ‘trash intruments’ heb je er opeens een heleboel nieuwe bij.’ Mayrhofer: ‘We hebben maar één planeet, maar door de focus te verleggen van afval naar muziek probeer ik op een andere manier naar het probleem te kijken. Afval kan ook een zekere kwaliteit bezitten.’ Hij haalt een batterij aan plastic tweeliterflessen tevoorschijn. ‘Zulke plastic flessen zorgen wereldwijd voor vervuiling van de omgeving en de natuur. De oceaansoep is daarvan een gevolg. Maar je kunt er ook een prachtinstrument van maken, zoals je kunt horen.’
Residentie Orkest reflecteert
Met dit ‘afvalconcert’ grijpt het Residentie Orkest het moment aan om te reflecteren op de manier waarop we dat wat we overhebben, kunnen bewaren, en meer: kunnen hergebruiken. “Een beweging naar het circulaire, uit liefde voor de natuur,” aldus dirigent Anja Bihlmaier van het Residentie Orkest.
Daarbij hoort dus ook de ‘Pastorale’. Deze uitdrukkelijke ode aan de natuur wordt op grootbeeld vergezeld door ‘Pastoral Symphony in Images’ van de Duitse fotograaf Tobias Melle. Daarmee wordt meteen een brug geslagen tussen de romantische benadering van Beethoven en de huidige pijnpunten rond milieubescherming en klimaatcrisis. Bihlmaier: “Tijdens deze avond willen we een klein stukje van de harmonie tussen mens en natuur herstellen.”
One Minute Symphony
Voor de ‘One Minute Symphony’ zoeken compositiestudenten van het Koninklijk Conservatorium naar verhalen die voortkomen uit de stad Den Haag. Op basis hiervan schrijven ze een symfonie van één minuut. De Oostenrijkse Iris Bramberger bezocht de stichting Make It Art Worthy. Met vrijwilligster en kunstenares Wendy Hoogervorst sprak ze over Repair Kid, een project dat milieubewustzijn bij kinderen bevordert door hen kapotte apparaten uit elkaar te laten halen om te leren repareren of om er kunst van te maken. Haar compositie gaat mij ‘Mens & Natuur’ in première.
Residentie Orkest, ‘Mens & Natuur’, vrijdag 31 maart, 20.00 uur, concertzaal Amare. Meer informatie: www.residentieorkest.nl
Onze redactie biedt dit verhaal uit de Den Haag Centraal (DHC) van donderdag 23 maart 2023 gratis aan. Wilt u meer Haags nieuws lezen? Koop dan de papieren editie van de krant Den Haag Centraal. Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.
