Warmtenet blijkt koude douche: hoge energierekening overvalt Transvaal
De schrik slaat bewoners van Transvaal om het hart, nu ze opeens honderden euro’s meer moeten betalen voor duurzaam opgewekte warmte. “Veel mensen willen terug naar gas.”
Toen Jasar Benzian in 2013 een nieuwbouwwoning met energielabel A+++ betrok, had hij niet verwacht dat hij zou leeglopen op de energierekening. Toch overkomt het zijn gezin en honderden andere huishoudens in Transvaal-Midden die zijn aangesloten op het warmtenet van de Haagse leverancier Energiek, eigendom van woningcorporatie Staedion. Hun vloeren en kraanwater worden verwarmd en gekoeld met opgepompt grondwater. Het is een duurzaam en zuinig systeem, helemaal in lijn met de energietransitie.
Des te groter was de ontzetting toen dit voorjaar de eindafrekening op de deurmat viel. Gezinnen die altijd tot 200 euro terugkregen, moesten ineens honderden euro’s bijleggen. “Ik kon in één keer 439 euro aftikken,” vertelt Benzian. Bewoners zien hun warmterekening met soms tientallen procenten toenemen, zonder dat voor hen duidelijk is waarom.
Ik kan zuinig doen tot ik een ons weeg, uiteindelijk bepaalt iemand op een kantoortje wat ons gezin verbruikt
Benzian rekent voor wat hij kwijt is. Alleen al qua vaste kosten (‘vastrecht’) is hij 70 procent duurder uit dan in 2013. Daarin verrekend zit een bedrag van 200 euro dat hij verschuldigd is voor de ‘afleverset’, de warmte-installatie die al zeven jaar onder zijn trap hangt. Erbovenop komen zijn verbruikskosten, die inmiddels 30 procent hoger liggen dan in 2013. Waar de bedragen op zijn gebaseerd, is hem een raadsel. “We waren zes weken weg en het was een zachte winter.”
Kosten warmtenet onverklaarbaar
Benzian is een man van technische huize, die moeiteloos rekent met gigajoules en kuubprijzen. Spittend door de cijfers vallen hem ongerijmdheden op. Onverklaarbare verschillen tussen buren, bijvoorbeeld. Hij vertelt over twee naast elkaar wonende gezinnen met ieder vijf kinderen: het ene zou een jaarlijks verbruik hebben van 5 gigajoule, het andere van 30 gigajoule.
Warmte mag niet duurder uitvallen dan als je gas zou gebruiken
Nog curieuzer werd het toen Benzian zijn verbruiksdata opvroeg. Van de beheerder, het bedrijf Vaanster, kreeg hij te horen dat er iets mis was met de meterstanden, en zijn warmteverbruik daarom maar werd geschat. Hij is niet de enige die dit overkomt, weet hij. “Ik kan dus zuinig doen tot ik een ons weeg, maar uiteindelijk bepaalt iemand op een kantoortje wat ons gezin verbruikt.” Met andere wijkbewoners is hij langs de deuren gegaan, waar zij schrijnende verhalen hoorden van buurtgenoten in tranen. “Sommigen kregen de afrekening pas halverwege mei, drie dagen later werd het bedrag afgeschreven. Al het vakantiegeld weg.”
Monopolie
Warmte is een monopolie, legt een woordvoerder van toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) uit. “Bij stadsverwarming heb je als bewoner niets te kiezen.” Om de consument te beschermen, reguleert de ACM de tarieven die warmteleveranciers mogen rekenen. “Warmte mag niet duurder uitvallen dan als je gas zou gebruiken.” Dat is ook de belofte van Energiek. Alleen, volgens Benzians berekeningen is hij dit jaar fors duurder uit. “Als ik kon overstappen naar Eneco zou ik 700 euro goedkoper uit zijn.”
Volgens Staedion zijn de kosten in lijn met de ACM. “Ten opzichte van 2019 en 2020 is er een prijsstijging toegepast, zoals de ACM die heeft voorgeschreven,” zegt een woordvoerder. “In individuele gevallen kan het zijn dat de voorschotnota’s zijn aangepast op basis van het verbruik van het jaar ervoor.” Voor de ‘afleverset’ betaalden bewoners in eerdere jaren ook, aldus Staedion, die kosten zijn nu uitgesplitst. Grote verschillen tussen buren wijt de corporatie aan verbruiksgedrag en gezinssamenstelling. Het principe ‘niet duurder dan gas’ geldt nog altijd, zegt de woordvoerder. “Energiek berekent zelfs een lager maximum voor het vastrecht dan de ACM voorschrijft.”
Koude douche
De bewoners zit meer dwars. Met enige regelmaat zijn er storingen vanwege lekkages – letterlijk een koude douche. In een jaar tijd telden bewoners 22 dagen met onderbrekingen, variërend van enkele uren tot meerdere dagen. Bij storingen van langer dan acht uur is Staedion verplicht een schadevergoeding te betalen. Volgens de corporatie was daar maar één keer sprake van. Onzin, stellen de bewoners. Op dagen dat volgens Staedion een paar uur geen warm water uit de kraan kwam, zaten zij soms wel een weekend in de kou. “Het is een welles-nietesspel geworden,” verzucht Benzian.
De actiebereidheid is groot
De energietransitie valt of staat bij draagvlak, daar is men het wel over eens. Den Haag heeft grote ambities: de stad moet in 2030 klimaatneutraal zijn. Wijken die van het gas af gaan, krijgen er warmtenetten of -pompen voor terug. In Transvaal is het enthousiasme verdampt. “Veel bewoners willen terug naar gas,” merkt Benzian. De gemeente is geen partij in de botsing tussen bewoners en Staedion, laat een woordvoerder van wethouder Liesbeth van Tongeren (GroenLinks, energietransitie) weten. “Niet de gemeente, maar de ACM treedt in dit soort gevallen op als onafhankelijk toezichthouder.” De ACM zegt op zijn beurt geen individuele zaken te behandelen, daarvoor bestaat weer een geschillencommissie.
Inmiddels hebben zo’n honderdvijftig wijkbewoners zich tegen het prijsbeleid van Staedion gekeerd. Sommigen zijn al naar de geschillencommissie gestapt, anderen weigeren te betalen zolang de warmteleverancier geen bevredigende verklaring geeft. Begin juli heeft Staedion per brief gereageerd op de bewonersklachten en een gesprek voorgesteld. “Dat gaan we aan, op voorwaarde dat ze dan wel antwoord geven op de cruciale vragen,” zegt Benzian. “Als ze om de pot draaien, lopen we weg.” Wijkbewoners zullen niet terugdeinzen om naar de rechter te stappen. “De actiebereidheid is groot.”
De redactie van DHC biedt u dit verhaal uit de krant van 16 juli gratis aan. Wilt u meer Haags nieuws lezen? Koop dan iedere donderdag de krant DHC. Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.
