Van Hoytemastraat hoopt op koninklijke klandizie

Eindelijk dan zijn ze terug in Den Haag: koning Willem-Alexander, koningin Máxima en hun drie dochters. Ze wonen sinds zondag op Huis ten Bosch.

Door

Geen taart, geen bloemen. Wel een kopje koffie en een ontvangst door burgemeester Pauline Krikke. Je zag het er niet aan af, maar het was een bijzonder moment, maandag op het Haagse stadhuis in een eenvoudige kamer van de dienst Burgerzaken. Willem-Alexander en Máxima schreven zichzelf en hun dochters in als inwoners van Den Haag.

Vijf jaar na de verhuizing van prinses Beatrix naar Drakensteyn heeft de aanduiding ‘Residentie’ weer echt betekenis gekregen.

De verhuizing werd aangekondigd bij de inhuldiging van Willem-Alexander in 2013. Maar toen was al duidelijk dat er in het Haagse Bos flink moest worden verbouwd en opgeknapt. Interieur en sanitair van de ‘Wassenaarse vleugel’ dateerden uit 1980.

Bovendien was er ook in de andere delen van het complex veel achterstallig onderhoud en dook asbest op. De kosten liepen behoorlijk uit de hand: ooit door het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) met de natte vinger geraamd op 35 miljoen, werd het uiteindelijk 63,1 miljoen euro.

Foto: RVB

‘De slechter dan verwachte staat van de schil (gevels, red.) en de constructie leidde onder andere tot een volledig in plaats van partieel herstel van dak en gevel, tot een volledige vervanging in plaats van een renovatie van de bordestrap en tot extra asbestsanering en houtrot- en ongediertebestrijding,’ aldus een bedremmelde staatssecretaris Knops, bij de laatste budgetoverschrijding eind 2017 in een brief aan de Tweede Kamer. Hij zei dat het RVB nou eens moet gaan leren hoe je kosten raamt.

Patisserie Jarreau in de Van Hoytemastraat

Wat betekent de terugkeer van koninklijke bewoners voor het Benoorden- en Bezuidenhout (stadsdeel Haagse Hout)? Er zal meer verkeer zijn op de Bezuidenhoutseweg en de Leidsestraatweg door het bos. Het speciale ‘paleisstoplicht’ op de Bezuidenhoutseweg zal vaker op rood staan. En wie weet gaat de middenstand profiteren. Máxima met een vriendin bij eetcafé Bij Mauce? Of winkelend in de Van Hoytemastraat? Het zou zo maar kunnen. Koningin en later prinses Beatrix ging wel eens taartjes kopen bij banketbakker, pardon, patisserie Jarreau.

Herbert Woudt van Woudt Damesmode aan de Van Hoytemastraat is voorzitter van de winkeliersvereniging. Hij is enthousiast over de terugkeer van de Oranjes.

“Prinses Beatrix was hier geregeld te vinden. Dus we hebben de stille hoop dat Máxima en ook Willem-Alexander de weg naar de Van Hoytemastraat weten te vinden. Mogelijk zijn ze nog gericht op Wassenaar. Maar wij hebben echt een breed en divers aanbod. Weinig ketens hier, bijna allemaal zelfstandige winkels. Laurentien en Constantijn, die hier in de buurt wonen, winkelen hier ook vaak. De koning, de koningin en de prinsessen zijn welkom.”

 

We hebben de stille hoop dat Máxima en ook Willem-Alexander de weg naar de Van Hoytemastraat weten te vinden.
Herbert Woudt van Woudt (voorzitter van de winkeliersvereniging Van Hoytemastraat)

 

De twee oudste prinsessen, Amalia en Alexia, zullen geregeld op de fiets worden gesignaleerd, op weg naar het Christelijk Gymnasium Sorghvliet in de wijk Zorgvliet. Ariane zit nog op de basisschool in Wassenaar, maar is vermoedelijk al met haar ouders bezig een Haagse middelbare school te kiezen. Mogelijk wordt het ook het Sorghvliet, of anders het Maerlant-Lyceum aan de Johannes Bildersstraat; lekker dichtbij in elk geval.

Mausoleum en bordeel

Voor de stad is het goed dat Huis ten Bosch weer wordt bewoond, al was het maar om te voorkomen dat Paul van Vliet weer over ‘Den Haag met zijn lege paleizen’ gaat zingen.

De geschiedenis van het paleis is nogal chaotisch. Midden zeventiende eeuw begonnen als zomerpaleisje voor Frederik Hendrik en Amalia (ook een Amalia!), werd het al snel een soort mausoleum voor de in 1647 overleden prins; daaraan hebben we een van de grootste cultuurschatten van het land te danken, de uitbundig beschilderde Oranjezaal. Een latere stadhouder liet de twee vleugels eraan bouwen, waarmee het paleis een stuk bruikbaarder werd.

Foto: RVD

Toen de Oranjes in 1795 hun congé kregen, begon een periode van gerommel. Even was het paleis het eerste ‘rijksmuseum’, maar er heeft ook nog een bordeel van de vorstelijke zalen gebruikgemaakt. De ongedurige Lodewijk Napoleon zat er een tijdje, evenals zijn eerste minister Schimmelpenninck.

Met de terugkeer van de Oranjes in 1813 ging het een tijdje beter. Koningin Sophie, verstoten door haar man Willem III, woonde er later in de eeuw. Maar de koninginnen Wilhelmina (liever op Het Loo) en Juliana (Soestdijk) hadden niet veel met Huis ten Bosch. Met de inhuldiging van koningin Beatrix, die terecht vond dat het staatshoofd in Den Haag diende te resideren, brak een nieuwe bloeitijd aan. Het koninklijk gezin, inclusief Willem-Alexander, vestigde zich in het Haagse Bos. De prins woonde er maar een paar jaar, omdat hij al snel in Engeland op school ging.

Claus en Friso

Willem-Alexander keert er nu als koning terug, met gemengde gevoelens, zoals hij eerder aangaf. Weggaan uit De Eikenhorst in Wassenaar, ooit gebouwd voor zijn tante Christina, noemde hij ‘emotioneel’.

Er liggen veel mooie herinneringen, ook uit de jaren vóór zijn koningschap. Huis ten Bosch zal hem mogelijk ook doen denken aan zijn in 2002 overleden vader Claus en zijn broer Friso, die na een skiongeluk in 2012 uiteindelijk in 2013 in het paleis zou sterven. Aan de andere kant biedt Huis ten Bosch ook veel extra’s. De tuin is prachtig en wordt nu onder handen genomen door specialist Piet Ouborg.

In tegenstelling tot De Eikenhorst – een namaak-landhuis uit 1985 – is dit een echt paleis en een rijksmonument bovendien, waar je nog eens iemand kunt ontvangen. Zoals in 2014, toen de wereldleiders in het kader Nuclear Security Summit dineerden in de Oranjezaal. De ligging van Huis ten Bosch is ook erg gunstig, rustig verscholen in het groen en toch dicht bij de binnenstad en de uitvalswegen.

Zondagmorgen hees een hofdignitaris de koninklijke standaard op het dak van het paleis, vlak bij de fraaie koepel. Iedereen kan het nu zien: de Oranjes zijn terug in de stad!

Standaardportret
Bekijk meer van