Wethouder mag van raad tóch tekenen voor omstreden warmtepijp
Het leek een uitgemaakte zaak: geen handtekening tot de rechter heeft gesproken. Maar de gemeenteraad geeft wethouder Liesbeth van Tongeren (GroenLinks, energietransitie) alsnog een vrijbrief om overeenkomsten voor de omstreden warmteleiding te tekenen.
Daarmee bindt de raad in op zijn ramkoers met Warmtelinq, zoals het plan voor de grote warmtetransportleiding uit Rotterdam heet. Die moet zes gemeenten in Zuid-Holland voorzien van restwarmte van de havenindustrie. Alleen Den Haag heeft nog geen overeenkomsten met Gasunie vastgelegd.
In februari bepaalde de raad in een amendement dat Van Tongeren niet mag tekenen zolang de beroepsprocedure bij de Raad van State loopt. Op aandringen van de gemeenteraad vecht zij namelijk het ‘provinciaal inpassingsplan’ van de warmtepijp aan. Toen de wethouder onlangs mededeelde dat zij tóch haar handtekening wil zetten, waren raadsleden in alle staten. De verwachting was dat Van Tongeren opnieuw zou worden teruggefloten.
De kans dat de Raad van State de warmteleiding tegenhoudt, grenst aan nul
Maar moties daartoe haalden het donderdagavond niet, omdat de VVD en het CDA ditmaal tegen stemden. D66, GroenLinks en de PvdA – sowieso al voorstanders van Warmtelinq – steunden de moties evenmin. Daarmee stonden de huidige coalitie en oppositie ouderwets tegenover elkaar. Een motie van treurnis, ingediend door Hart voor Den Haag, kwam vijf stemmen tekort.
Dreigementen
In een urenlang debat poogde Van Tongeren de raad te overtuigen van het belang om te tekenen. Bij aanhoudende Haagse obstructie dreigt de provincie in te grijpen. Het hele pakket dat de gemeente heeft uitonderhandeld kan de Gasunie dan bij het vuil zetten, vreest de wethouder. Het gaat onder meer om het beperken van overlast, nadeelcompensatie voor ondernemers, de aanleg van fietspaden en de verbetering van groen.
‘Mocht de gemeente weigeren om deze vergunningprocedure op te pakken, dan zal de Provincie verdere stappen overwegen,’ staat in een brief van het provinciebestuur die Van Tongeren openbaar heeft gemaakt. In een mail van Gasunie, ook vrijgegeven, stelt de projectdirecteur dat hij ‘noodgedwongen’ afspraken en extraatjes moet schrappen als Den Haag niet snel tekent. Tel je knopen, was de boodschap van de wethouder.
Hoe serieus moeten we deze dreigementen nemen?
Daarbij herhaalde ze dat de Raad van State de aanleg van de warmteleiding niet zal tegenhouden. Volgens Van Tongeren, die zich verlaat op gemeentejuristen, ‘grenst de kans daarop aan nul’.
Defaitisme
Defaitisme, vinden tegenstanders. Zij menen dat de gemeente haar eigen ruiten ingooit door overeenkomsten te sluiten voor een project waartegen ze een rechtszaak voert. Volgens de wethouder staan beide zaken los van elkaar: een civielrechtelijke contract mag geen rol spelen in een bestuursrechtelijke procedure.
Veel fracties lieten zich niet overtuigen. “Hoe serieus moeten we deze dreigementen nemen?”, vroeg Robert Barker van de Partij voor de Dieren zich retorisch af. Het doembeeld van een provincie die de vergunningverlening overneemt vindt hij wat overtrokken. “In dat geval wordt de provincie schadeplichtig. Zij, niet de gemeente, moet dan opdraaien voor nadeelcompensatie.”
In de raad en de stad leven grote bezwaren tegen de warmtetransportleiding. Critici vinden het project niet duurzaam (want restwarmte van fossiele industrie) en vrezen dat lokale initiatieven die dat wel zijn uit de markt worden gedrukt. Ook de ingrijpende aanleg – bomen moeten om, straten langdurig open – is velen tegen het zere been. Voorstanders vinden dat alle middelen moeten worden aangegrepen om minder CO2 uit te stoten.
Niet verplicht
Overigens is Den Haag niet verplicht gebruik te maken van Warmtelinq. In de zogeheten transitievisie warmte kan de gemeente fossiele restwarmte uitsluiten als energiebron. ‘De uiteindelijke keuze wordt op lokaal niveau gemaakt,’ schrijft ook de provincie in een honderd pagina’s tellend verweerschrift. ‘Er zijn geen afnamegaranties afgegeven.’
Maar de aanleg van de pijp kan de gemeente bijna niet tegenhouden. Langs het tracé van de leiding, die via Moerwijk en Transvaal binnenkomt bij de Energiecentrale, krijgt de provincie de zeggenschap over een tien meter brede strook. De gemeente kan hooguit een beetje dwarsliggen met vergunningen.
Naar verwachting dient het beroep bij de Raad van State in het najaar. Behalve de gemeente vechten ook vijf Haagse organisaties, waaronder de Bomenstichting en Den Haag Fossielvrij, de aanleg van de leiding aan.
