VVD wil niet door met coalitie zonder gesprekken met De Mos

‘Ga verkennende gesprekken voeren over deelname van Hart voor Den Haag aan de coalitie en het college van B en W’, dat was het advies dat gespreksleider en oud-minister Bruno Bruins afgelopen week gaf aan de Haagse gemeenteraad. Duidelijk, maar problematisch voor het huidige college van B en W.

In de debatten over de vrijspraak van oud-wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui kwam tot nu toe steeds naar voren dat de coalitie van D66, VVD, GroenLinks, PvdA en CDA verdeeld is. De linkerflank, GroenLinks en PvdA, wil niet in gesprek. Zij zien niets in samenwerken met De Mos vanwege inhoudelijke verschillen en vinden het dus niet nodig om te praten. De VVD staat aan de andere kant. De liberalen willen wél praten met De Mos en zijn teleurgesteld dat sommige partijen dat niet willen. D66 balanceert al weken ergens in het midden.

Buigen of barsten

Nu lijkt het toch echt buigen of barsten te worden voor de coalitie. Komende donderdag staat een extra raadsvergadering op de agenda. Als de vijf partijen dan níet besluiten als coalitie gesprekken aan te gaan met De Mos, trekt de VVD waarschijnlijk de stekker uit de samenwerking.

Het liberale dreigement kwam vrijdagavond naar buiten via Ron Fresen, voormalig politiek commentator van de NOS en inmiddels Spuigasten-host op Den Haag FM, die ‘betrouwbare bronnen’ rond de VVD had gesproken.

In het verslag van het gesprek dat VVD-fractievoorzitter Lotte van Basten Batenburg met Bruins had, staat: ‘Na de vrijspraak kan niet worden doorgegaan alsof er niets is gebeurd’. Dat slaat allereerst op de gemeenteraad als geheel, maar zo lijkt het nu ook zeker op het college. Aan de telefoon bevestigt Van Basten Batenburg: “De VVD wil niet doorgaan alsof er niets is gebeurd.’

Het democratisch proces heeft volgens de VVD-fractievoorzitter niet voldoende plaatsgehad in 2022 na de verkiezingen. ‘In feite is er onderhandeld met een situatie van 36 zetels in plaats van 45, waarbij de grootste partij en daarmee een groot deel van de kiezers is uitgesloten.’ Met de vrijspraak is volgens haar de reden voor de uitsluiting weggenomen en daarmee kan (en moet) nu het gebrek in het democratisch proces worden hersteld.

Druk

De druk wordt er dus goed opgezet. Achter de schermen overlegt de coalitie al een tijd niet meer als geheel. Dat zal begin komende week wel moeten gebeuren als de partijen de samenwerking niet willen laten klappen. Gesprekken voeren met De Mos betekent niet dat dit ook tot resultaat leidt. Dit blijft De Mos zelf ook steeds herhalen: onderhandelingen kunnen klappen.

De leider van Hart voor Den Haag doet er ondertussen wel alles aan om aan tafel te worden uitgenodigd. Vorige week verklaarde hij en de voorzitter van de vereniging van de partij dat zij vanaf volgend jaar namen van donateurs openbaar gaan maken die duizend euro of meer aan de partij overmaken. Daarbij komen ook specifieke bedragen te staan. Tot nu toe publiceert Hart voor Den Haag alleen het totale bedrag aan donaties dat jaarlijks binnenkomt.

Verdeeld

In de aanloop naar de vergadering op donderdag zijn de ogen naast de linkerflank van de coalitie vooral gericht op D66. Tot nu toe gaf de fractie, die verdeeld is over de kwestie, gemengde signalen af. De partij zegt enerzijds wel bereid te zijn tot een gesprek met Hart voor Den Haag en daarbij niets uit te sluiten. Anderzijds staat D66 voor de huidige coalitie en noemt een coalitiebreuk onverantwoord.

In het gespreksverslag van D66 bij Bruins staat dat de fractie hoopt dat er ruimte ontstaat bij GroenLinks en PvdA. Bijvoorbeeld als er gewerkt wordt aan onderling vertrouwen. Of de beweging van De Mos op het punt van zijn donateurs verschil gaat maken, moet blijken. Hoe dan ook zal D66 een kant moeten kiezen. Het lijkt erop dat de VVD niet meer zal accepteren dat de grootste coalitiepartij – D66 – van twee walletjes blijft eten. Donderdag zal blijken of de liberalen daadwerkelijk de trekker over durven halen.