Ombudsman: ‘Controle verkiezingsuitslag gemeenteraad moet anders’
Gemeentelijk ombudsman Peter Heskes stelt dat het tellen van de stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag anders moet. Heskes publiceerde deze week een bijzonder kritisch rapport.
Het tellen van de stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag en het controleren van de uitslag verlopen niet goed. Er moet veel veranderen, zo constateert gemeentelijk ombudsman Peter Heskes. Hij publiceerde deze week een rapport dat hij opstelde na een officiële klacht. Het college van B en W zal de aanbevelingen ‘serieus’ in overweging nemen.
Volgens de ombudsman is het onmogelijk ‘fouten (geheel) uit te sluiten’, maar ‘er zou wel gestreefd moeten worden naar een zo foutloos mogelijk ingericht proces’. Hij voegt daar nog aan toe: ‘Het is belangrijk dat de uitslag van de verkiezingen wordt vertrouwd.’
Aanbevelingen van ombudsman
Heskes komt met een aantal aanbevelingen. Er moet een ‘transparant protocol’ komen voor het achteraf corrigeren van tellingen. De eerste tellingen worden verricht op de afzonderlijke stembureaus, daarna volgt een controle op het stadhuis.
De huidige procedure bij dan geconstateerde fouten laat te wensen over, volgens de ombudsman. Een andere aanbeveling is dat op de avond van de verkiezingen zelf alleen het aantal stemmen per partij wordt geteld en nog niet het aantal stemmen per kandidaat. Dat verlicht de ‘enorme tijdsdruk’ waar de stembureaus mee te maken hebben.
Er moet een transparant protocol komen voor het achteraf corrigeren van tellingen.
Ten slotte moet het hele stem- en telproces worden onderzocht en moet ook de rapportage (‘proces-verbaal’) aan de gemeenteraad duidelijker. De raad kan nu zijn ‘controlerende taak’ niet goed uitoefenen.
Het college van B en W laat in een eerste reactie weten de aanbevelingen ‘waardevol’ te vinden. Een woordvoerder: “Alles wat kan bijdragen aan een betrouwbaarder en transparanter telproces is welkom en zullen we dus zeer serieus overwegen.” Het college komt er op terug in het plan van aanpak dat in de maak is voor de Provinciale Staten-verkiezingen van 2019.
Ruzie
Heskes en zijn staf lichtten het ingewikkelde tel- en controleproces door naar aanleiding van een klacht van een van de stembureaus. In de nacht van 21 op 22 maart van dit jaar (gemeenteraadsverkiezingen) ontstond op het stadhuis ruzie tussen de voorzitter van een van 263 stembureaus en de staf van het hoofdstembureau.
Er werd door alle aanwezigen geconstateerd dat er een ‘schrijffout’ was gemaakt in de optelling van de voorkeurstemmen bij één kandidaat. Daarna ontstond een meningsverschil over wat er dan allemaal in de uitslag gecorrigeerd diende te worden.
Het hoofdstembureau drukte door, wat ertoe leidde dat er wijzigingen in de optellingen zijn aangebracht zonder dat het paraaf van de betrokken stembureauvoorzitter erbij staat. En deze persoon en zijn plaatsvervanger voelden zich ‘niet serieus genomen’ en ‘onheus bejegend’, ook in latere telefonische contacten.
Vermoedelijk had het hoofdstembureau niet al te veel geduld met het tweetal, dat immers zelf een fout had gemaakt. Maar de twee lieten het er niet bij zitten en stapten naar ombudsman Heskes. Die geeft ze in zoverre gelijk dat ook hij vindt dat de procedures niet goed zijn gevolgd. En het is dus volgens Heskes een goede aanleiding veel zaken door te lichten en te verbeteren.
[Dit bericht is aangevuld op 20 september, 21.27 uur, en wijkt daardoor af van het in krant van die datum gepubliceerde artikel; de aanvulling betreft de reactie van het college van B en W.]
