Gastcolumn Jan Pronk: ‘Tijd voor echte keuzes’
Oud-VVD raadslid en bestuurskundige Jan Pronk schrijft een gastcolumn voor de DHC-podcast ‘Wegwijs in het IJspaleis’ over de formatie. Deze week: waarom doorgaan met de huidige coalitie niet voor de hand ligt.
Piet Hein Donner heeft in zijn rol als nieuwe adviseur/verkenner deze week voor de vierde keer gesproken met de partijen die de huidige coalitie vormen. Opvallend, omdat de overige partijen alleen aan het begin een keer zijn langs geweest. Veel wijst er dus op dat VVD, CDA, D66, GroenLinks en de PvdA de fase ingaan van coalitieonderhandelingen. Op en rond het stadhuis wordt vaak gezegd dat áls een combinatie van partijen eenmaal aan tafel gaat het de verwachting is dat ze eruit komen. Over de inhoud kunnen wel compromissen worden bereikt als de poppetjes in het spel de fase van blokkades en ‘die-wil-niet-met-die’ voorbij zijn, is de aanname.
Laten we dat eens onder de loep nemen. Wat valt er van onderhandelingen tussen deze vijf partijen valt te verwachten? De belangrijke thema’s voor de komende jaren zijn onder meer bereikbaarheid van de stad, energietransitie en woningbouw. Daarnaast moet de stad broodnodig de financiële huishouding op orde brengen om ambities op deze terreinen – maar ook de al lopende rekeningen – te kunnen betalen. De gespreksverslagen uit de eerste informatierondes leren ons dat de partijen op bovengenoemde thema’s nogal ver uit elkaar liggen.
De vijf partijen liggen op belangrijke thema's nogal ver uit elkaar
Keuzevrijheid
Waar de VVD inzet op lastenverlaging van bijvoorbeeld de ozb wil het progressieve blok een verhoging. Waar de VVD ruim baan wil voor de auto, met investeringen in inpandig en betaalbaar parkeren, pleit D66 voor het verhogen van de parkeertarieven en wil GroenLinks stoppen met uitgeven van extra parkeervergunningen. Van het gas af gaan, willen deze partijen allemaal, maar aan de rechterkant pleit men voor betaalbaarheid en keuzevrijheid. Ter linkerzijde wil men vooral dat er voldoende woningen overgaan op het warmtenet zodat dit exploiteerbaar wordt, en dat zal ten koste gaan van die keuzevrijheid.
Een grote splijtzwam is de Leiding door het Midden, waarmee restwarmte vanuit de Rotterdamse haven (vaak vanuit de fossiele industrie) naar onze stad komt. De VVD wil ervan af, GroenLinks wil dat niet. Om de grote woningnood in de residentie te bestrijden pleit de VVD voor woningen voor de middenklasse en minder sociale woningbouw, het CDA legt de nadruk op gezinnen. PvdA en GroenLinks willen juist fors meer sociale woningbouw. Bovendien juist in de wijken op het zand, in tegenstelling tot de VVD die wil bouwen rond de stations en bestaande wijken zoveel mogelijk wil ontzien.
Zelfs voor Hart voor Den Haag en een college over rechts is nog wel een geitenpaadje te verzinnen.
Duidelijke koers
Deze inventarisatie laat zien wat we ook de afgelopen tweeënhalf jaar hebben gezien: de huidige coalitiepartijen liggen op de fundamentele thema’s behoorlijk uit elkaar. Het coalitieakkoord bleek vaak zo vaag dat iedereen het in zijn eigen voordeel uitlegde, met veel politieke strijd en stilstand op belangrijke dossiers tot gevolg. Zo bezien, zou de stad meer gebaat zijn bij een duidelijke koers. Dat kan over links met zeven partijen. Waarom dit niet wordt onderzocht door Donner, weet niemand.
Zelfs voor Hart voor Den Haag en een college over rechts is nog wel een geitenpaadje te verzinnen. Mochten we toch uitkomen in het midden met de huidige coalitiepartijen, is te hopen dat dit niet verzandt in een vaag politiek compromis waarvan niemand zich eigenaar voelt en waarin geen burger zich herkent. We hebben gezien waar dat toe leidt. Met het oog op de lage opkomst bij de verkiezingen en de grote problemen waar de stad voor staat, is het tijd voor echte politieke keuzes.
Deze column is geschreven door Jan Pronk, bestuurskundige en voormalig raadslid van de VVD. Hij doet dit in het kader van de podcast ‘Wegwijs in het IJspaleis’ over de nasleep van de gemeenteraadsverkiezingen. Luister nu aflevering 9: ‘Met zo’n fractie heb je geen vijanden nodig’, waarin we deze column bespreken. Vragen of opmerkingen? Mail naar podcast@denhaagcentraal.net.
