‘Dubbel gevoel’ over Forum als tweede partij in Den Haag
De VVD is volgens de voorlopige uitslagen van de verkiezingen voor Provinciale Staten de grootste partij geworden in Den Haag. Forum voor Democratie wint ook in de hofstad veel en komt in het Provinciehuis binnen op de tweede plek.
Meer dan de helft van alle Hagenaars is gisteren naar de stembus gegaan; 50,9 procent. De opkomst steeg ten opzichte van de vorige Provinciale Statenverkiezing met een dikke tien procent. Ook vergeleken met de gemeenteraadsverkiezingen van vorig jaar hebben meer mensen gebruik gemaakt van hun stemrecht. Toen ging ruim 48 procent naar de stembus.
De landelijke politieke verschuivingen zijn ook in de hofstad goed voelbaar. Grote winnaar, Forum voor Democratie (FvD), komt volgens de voorlopige uitslagen (84 procent van de stemmen geteld) vanuit het niets met 14,4 procent van de stemmen op plek twee. De VVD is de grootste partij, maar beide winnaars hebben dat waarschijnlijk deels te danken aan het feit dat Richard de Mos zijn partij Hart voor Den Haag/Groep de Mos (nog) niet heeft uitgebreid naar de provincie.
De Mos werd bij de gemeenteraadsverkiezingen vorig jaar ruim de grootste partij van de stad. Hij gaf de ouderen in zijn achterban wel een stemadvies mee dit keer: 50PLUS. Die partij heeft daar ten opzichte van de gemeenteraadsverkiezingen zeker van geprofiteerd. Henk Krol en de zijnen winnen een ruime procent. Groep de Mos-raadslid René Oudshoorn feliciteerde hen al met de positieve uitslag.
Dubbel gevoel
Landelijk is GroenLinks naast FvD de andere grote winnaar. De partij van Jesse Klaver verdubbelt haar zetelaantal in de Eerste Kamer. Ook in Den Haag stijgt de partij, al is het wat minder hard (van 10,6 naar 12,1 procent). Haagse voorman Arjen Kapteijns is wel een blij man: “Heel tof om te zien dat onze beweging nog steeds groter wordt.”
Maar compleet is de euforie niet: “Er heerst toch wel een klein beetje een dubbel gevoel. Forum voor Democratie is ook in onze stad heel groot geworden. Die staan er op belangrijke thema’s diametraal anders in dan wij. Ik maak me grote zorgen over de groep die achter Thierry Baudet aanloopt en bijvoorbeeld klimaatverandering ontkent.”
Ook Joris Wijsmuller (HSP) maakt zich zorgen. ‘Wat de klimaatverkiezingen zouden worden, werd een strijd om de portemonnee met winst voor xenofoob Nederland,’ schrijft hij op Twitter. Zijn lokale partij deed niet mee met de Provinciale Statenverkiezingen.
Wat de klimaatverkiezingen zouden worden, werd een strijd om de portemonnee met winst voor xenofoob Nederland
De frontman van de andere lokale Haagse partij, Richard de Mos heeft nog niet gereageerd op de uitslag. Maar voormalig PVV-raadslid en huidige Groep de Mos-woordvoerder Elias van Hees liet op Twitter van zich horen: ‘Veel met name linkse politici en journalisten in een kramp na de verkiezingen. Symbolisch voor weinig gevoel voor wat er onder de bevolking leeft. Lijkt 2002 wel!’
Bevestiging
Onder meer de Haagse afdeling van de VVD en de PvdD zien hun positieve uitslagen (respectievelijk + 2,2 % en + 0,9 %) als een bevestiging van de achterban dat ze op de juiste weg zijn. Kapteijns denkt dat de uitslagen weinig te maken hebben met wat mensen van het lokale beleid vinden. “Laten we fair zijn. Dit is door de meeste mensen opgevat als een soort landelijke poll.”
Het Haagse Statenlid voor de PvdA, Willem Minderhout, werd met tegenstrijdige gevoelens wakker, donderdagmorgen. “We hebben het als PvdA relatief goed gedaan. We behouden onze vijf zetels. Maar de winst voor Forum voor Democratie werpt een schaduw over deze uitslag. We kennen de kandidaten niet en weten niet wat ze willen. Forum krijgt elf zetels, plus vier voor de PVV is dat dus en blok van vijftien waar je weinig mee kunt.”
Maar Minderhout ziet wel nieuwe mogelijkheden voor de PvdA. “Positief is dat wij nu wel nodig zijn om een college van Gedeputeerde Staten (GS, het dagelijks bestuur van de provincie, red.) te vormen. We hebben er acht jaar niet in gezeten, dus het wordt wel weer eens tijd.”
‘Wat wil Forum voor Democratie?’
Ook de Haagse CDA’er en ex-gemeenteraadslid Michel Rogier heeft op basis van de voorlopige uitslag een zetel in Provinciale Staten verworven.
“Daar ben ik uiteraard blij mee. Maar het CDA is drie van zijn zeven zetels kwijtgeraakt. Dat doet pijn. Zeker ook als je ziet dat Forum voor Democratie Provinciale Staten in feite heeft gekaapt. Wat willen ze daar? Ik heb nog nooit een programma gezien en dat terwijl er een enorme taak ligt. De provincie gaat onder meer over werkgelegenheid, woningbouw en bereikbaarheid. Daar moet je je dan wel voor inzetten en de provincie niet alleen maar beschouwen als een vehikel om in de Eerste Kamer te komen.”
De lijsttrekker van Forum voor Democratie in Zuid-Holland Rob Roos is ondertussen voortvarend van start gegaan. De partij is de grootste geworden in de provincie (11 zetels) en Roos heeft alle andere partijen alvast een brief gestuurd in het kader van de coalitieonderhandelingen.
Hij stelt drie vragen: ‘Is uw partij bereid deel te nemen aan een College van Gedeputeerde Staten? Zo ja, onder welke voorwaarden? Met welke partijen wilt u absoluut niet samenwerken? Welke combinatie van partijen is, gegeven de verkiezingsuitslag, volgens u de meest voor de hand liggende om een coalitie te vormen voor de bestuursperiode 2019 – 2023?’
Tellen in de Fokkerterminal
In de Fokkerterminal zijn vandaag nog de hele dag mensen bezig om de Haagse stemmen te tellen. Op de verkiezingsavond is enkel gekeken naar de partijen, nu gaat het ook om voorkeursstemmen. Deze nieuwe stemmethode moet ervoor zorgen dat er minder fouten worden gemaakt.
De telling in de Fokkerterminal is openbaar. Vanochtend zijn burgemeester Pauline Krikke en minister Kajsa Ollongren (D66, Binnenlandse Zaken) al langs geweest. De gemeente verwacht vrijdag de definitieve uitslag bekend te kunnen maken. Dan is ook te zien hoe de stad op wijkniveau heeft gestemd.
Hoe stemde Den Haag vergeleken met vorig jaar?
| Partij | Gemeenteraad ‘18 | PS ‘19 (84% geteld) |
| VVD | 13,9 % | 16,1 |
| Forum voor Democratie | – | 14,4% |
| Groep de Mos | 16,8 % | – |
| D66 | 12,3 % | 11,0% |
| GroenLinks | 10,6 % | 12,1% |
| CDA | 6,5 % | 4,8% |
| PvdA | 6,5 % | 8,7% |
| HSP | 5,6 % | – |
| PvdD | 5,3 % | 6,2% |
| PVV | 4,7 % | 7,9% |
| Islam Democraten | 3,6 % | – |
| CU/SGP | 3,2 % | SGP: 0,6% CU: 2,9% |
| SP | 2,7 % | 3,5% |
| NIDA | 2,3 % | 0,9% |
| 50PLUS | 2,3 % | 3,5% |
| PvdE | 2,1 % | – |
| DENK | 6,6% | |
| Opkomst: | 48,04 % | 50,9 % |
