Miniplaquette voor Alexej Navalny onthuld bij Russische ambassade
Yulia Navalnaya, de weduwe van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny,heeft zaterdagmorgen in Den Haag een kleine plaquette onthuld die herinnert aan haar man. Daarna was zij te gast op Crossing Border.
Het bordje, door de gemeente een ‘gedenkplaquette’ genoemd, bevindt zich op een bankje aan de Andries Bickerweg, tegenover de Russische ambassade. Het eerbetoon is wat er overbleef van een door 86.000 mensen ondertekende petitie, die opriep tot het vernoemen van die weg naar Navalny. Maar de gemeente vond dat te veel gedoe omdat het voor gewone bewoners en ambassades een adreswijziging zou inhouden. Daarom zou er een plaquette komen. Uiteindelijk is het een klein, onopvallend koperen bordje geworden met de tekst, ook in het Engels en Russisch, ‘Aleksej Navalny (1976–2024), gestorven voor vrijheid’. Zo onopvallend dat er zaterdagmiddag verschillende mensen op zoek waren naar het bordje.
Niettemin was Yulia Navalnaya positief. “Het is fijn om te merken dat zijn gedachtengoed nog in leven is. Dit inspireert ons om onze strijd voor vrijheid en democratie in Rusland voort te zetten.” De weduwe zet zich met de door Navalny opgerichte Anti-Corruption Foundation in voor het verspreiden van het gedachtengoed van haar man. Ze was in Den Haag op uitnodiging van het festival Crossing Border.
Toch tevreden met bankje
Namens de gemeente was wethouder Robert Barker (Partij voor de Dieren) aanwezig. “Juist in Den Haag, de stad van Vrede en Recht, is het belangrijk om aandacht te besteden aan mensen die hebben gestreden voor vrede en recht, waar ook ter wereld. Navalny kwam op tegen de onderdrukking van het Russische regime en moest dat met de dood bekopen. We herdenken op deze symbolische plek zijn strijd voor vrijheid,” zei hij.
Lissa Hollmann, initiatiefnemer van de petitie, die dus veel meer had gewild, toonde zich toch tevreden. “Ik ben blij dat de gemeente gehoor heeft gegeven aan onze oproep met dit bankje met een plaquette,” zei ze. “Het is heel belangrijk dat we nooit vergeten wie Alexej Navalny was en met deze permanente herinnering aan hem, zal hij nooit vergeten worden.” Eerder heeft Hollmann wel van haar teleurstelling blijk gegeven toen duidelijk werd dat de gemeente de straatnaamwijziging niet wilde. Daarbij werd ook nog het formele argument in stelling gebracht dat een persoon tien jaar dood moet zijn, voordat een straat naar hem of haar kan worden vernoemd.
Onder verdachte omstandigheden
Aleksej Navalny was de bekendste Russische oppositieleider; hij werd gevreesd door Poetin. Het regime deed in 2020 een poging hem te vergiftigen in een vliegtuig. Dat mislukte. Navalny werd in Berlijn behandeld waarna hij terugkeerde naar Rusland om daar meteen te worden opgepakt. Er volgde een schijnproces. Navalny werd opgesloten in een Siberische strafkolonie en overleed daar op 16 februari 2024 onder verdachte omstandigheden.
Hij was een Russisch politicus die in Rusland tussen het volk, zijn achterban, wilde werken
Zaterdagmiddag werd Yulia Navalnaya onder grote belangstelling geïnterviewd op Crossing Border in de Koninklijke Schouwburg. Het gesprek ging onder meer over Navany’s postuum verschenen boek ‘Patriot’. Ook kwam de vraag aan de orde die altijd weer wordt gesteld: waarom is Navalny na zijn genezing teruggekeerd naar Rusland? Wie die vraag stelt, begrijpt niets van haar man, noch van zijn drijfveren, zei Navalnaya. “De vraag is in feite beledigend. Mijn man heeft Rusland eigenlijk nooit verlaten. Hij werd alleen na zijn vergiftiging wakker in een Duits ziekenhuis. Het stond nooit ter discussie dat hij terug zou gaan. Hij was een Russisch politicus die in Rusland tussen het volk, zijn achterban, wilde werken. We wisten dat hij gevangen kon worden genomen; dat was al zo vaak gebeurd. Wat we niet wisten is hoe het nu zou lopen en dat het met zijn dood zou eindigen. Dat is wijsheid achteraf.”
Aleksej Navalny en zijn vrouw Yulia in Kirov, 2012. | Privéfoto
Het Russische regime is nog altijd allergisch voor alles wat met Navalny te maken heeft. Zijn vanuit verschillende landen opererende Anti-Corruption Foundation is al tot ongewenste en extremistische organisatie verklaard. Vermoedelijk plakt de Russische regering daar nog dit jaar het etiket ‘terroristisch’ bij. De ACF is vooral digitaal actief. De stichting toonde onder meer aan dat Navalny in 2020 inderdaad door agenten van de FSB is vergiftigd. Volgens de ACF en Navalnaya is Navalny in 2024 opnieuw vergiftigd met de dood tot gevolg.
