Interview: FNV-‘bondgirl’ Linda Vermeulen hekelt lage lonen winkelpersoneel
Tijdens ShoppingNight, afgelopen vrijdag, werd in Den Haag weer tot middernacht gewinkeld. Aanleiding voor FNV-bestuurder Linda Vermeulen om aandacht te vragen voor het winkelpersoneel, dat vaak nauwelijks meer verdient dan het minimumloon. ‘Als de lonen ergens omhoog kunnen, dan is het in de winkelstraten!’
FNV-bestuurder Linda Vermeulen (40) steunt met haar strijd voor rechtvaardigheid alle creatieve acties – applaus, tulpen, broches – van verkoopmedewerkers van de Bijenkorf en Hema voor een betere beloning. Ze duidt hen aan met ‘dames’, inderdaad grotendeels vrouwelijke medewerkers.
Lachend: “Als een van de weinige vakbondsbestuurders moet ik mijn best doen om er mannen bij te krijgen.” ShoppingNight Den Haag op vrijdag 28 juni biedt een uitgelezen gelegenheid om de aandacht te vestigen op de mensen die dit festijn mogelijk maken met een extra lange dag werken. “Laten we ons dat eens goed realiseren. We houden van de mooie Haagse winkels, maar het is hoog tijd dat die winkels gaan houden van hun personeel.”
Na de wandeling over de Grote Marktstraat, waar het een komen en gaan is van bevoorradende trucks, strijkt Linda Vermeulen neer op een nog rustig terras aan de Grote Markt. Ze loopt graag en vaak door de Haagse winkelstraten.
“Om net als iedereen te shoppen, maar ook om actie te voeren met de verkoopmedewerkers van de grootwinkelbedrijven de Bijenkorf en Hema. Als de lonen ergens omhoog kunnen, dan is het in de winkelstraten, waar verkopers vanwege de lange openingstijden volop flexibel moeten zijn en veelal het minimumloon of net ietsje meer verdienen. Dat is voor een fulltime baan 1615,80 euro bruto per maand. Sommige tassen en jassen die ze verkopen kosten méér.”
Méér prominente Nederlanders moeten van zich laten horen. Er moet meer geïnvesteerd worden in werknemers.
Er valt een stilte waarin precies Mark Rutte’s gedenkwaardige woorden passen op het recente VVD-festival: ‘De winsten klotsen tegen de plinten op, maar alleen de salarissen van de topmannen lijken te stijgen.’ Steun uit onverwachte hoek. “Rutte heeft zich, evenals DNB-president Klaas Knot, terecht uitgesproken voor loonsverhoging. Méér prominente Nederlanders moeten van zich laten horen. Er moet meer geïnvesteerd worden in werknemers.”
Strijdlust
Linda Vermeulen groeide op in Zoetermeer. “Zoals vele generatiegenoten uit Zoetermeer ben ik geboren in het Haagse ziekenhuis Bronovo. Met Den Haag ben ik altijd zeer verbonden geweest. Als in literatuur en theater geïnteresseerde middelbare scholier ging ik vaak naar De Appel, onder leiding van de lerares Duits.”
De keuze voor de studie Germanistiek was een schot in de roos, “een verrijking van het leven die ik iedereen van harte aanbeveel.” Haar strijdlust ontwaakte toen zij als journalist, schrijvend over economische onderwerpen ontdekte hoe oneerlijk beloning kan zijn. “Ik zag freelancers werken tegen lage tarieven, terwijl in directies en hoofdredacties hoge salarissen werden verdiend. Zo belandde ik in de ondernemingsraad en stond langzaam maar zeker de vakbondsvrouw in mij op.”
Vervolgens maakte Vermeulen de overstap naar de FNV, waar ze woordvoerder werd. “Sinds anderhalf jaar ben ik bestuurder; ik doe nu eenmaal graag het echte vakbondswerk.”
Ze vindt het niet moeilijk om voorbeelden te noemen uit een lange reeks inspirerende vrouwen. “Diverse vrouwen zijn opgestaan voor de vrouwenrechten, voorvechters als Aletta Jacobs en Henriette Roland Holst kwamen daarbij ook specifiek op voor de rechten van arbeidsters. Onze rechten zijn niet vanzelf ontstaan: jij en ik en de dames van de Bijenkorf staan op de schouders van al die vrouwen. In het bijzonder noem ik Alida de Jong (1885-1943, red.), de eerste vrouw die als vakbondsbestuurder een betaalde baan kreeg. Voordien werkte ze als naaister bij de Bijenkorf, dat laat ik natuurlijk nooit onvermeld op bijeenkomsten van winkelpersoneel. Zij staan in een traditie van meer dan honderd jaar vrouwen- en vakbondsstrijd.”
Katniss Everdeen, de stoere vrouw die in de film ‘The Hunger Games’ opkomt voor een betere wereld, krijgt eveneens een plaats in de eregalerij. Wijzend op de speld op haar jas, voor alle Bijenkorf-medewerkers die zich georganiseerd hebben binnen FNV: “De bijenbroche ‘BeeUnited’ is geïnspireerd op deze film.”
Flexwerk
Al stijgen de online verkopen, Vermeulen is ervan overtuigd dat winkelverkoop toekomst heeft. “Als handelsland heeft Nederland ontzettend veel winkels, zowel in de straten als online, met werkgelegenheid voor honderdduizenden mensen.” Steeds hogere eisen worden aan het vak gesteld, met langere openingstijden, toenemende behoefte aan flexwerk en ook qua opleiding.
“Winkeleigenaren zoeken vaak hbo’ers. Het is hoe dan ook belangrijk dat zij waardering tonen voor hun personeel met méér dan het minimumloon. Iedereen dient zich bij het winkelen bij de bekende ketens te realiseren dat de hoofdmoot van het verdiende geld rechtstreeks verdwijnt naar buitenlandse investeringsmaatschappijen en rijke families. Achter de Bijenkorf en Primark, bedrijven waar de afgelopen jaren geen normale loonsverhogingen zijn geweest, zit de Brits-Canadese miljardairsfamilie Weston.”
Ik zag freelancers werken tegen lage tarieven, terwijl in directies en hoofdredacties hoge salarissen werden verdiend.
De FNV heeft zich de afgelopen tijd terdege gemanifesteerd, niet in de laatste plaats met het pensioenakkoord. “Ik heb voorgestemd vanuit de overtuiging dat er per beroep nog veel verbeterd moet worden. Wat als winkelverkopers eerder willen stoppen?”
Vrijetijdsbesteding
Voor de vraag naar zwaar werk suggereert Vermeulen een gesprek met het winkelpersoneel zelf. “Ze stáán de hele dag, moeten op tijden beschikbaar zijn waarop anderen op stap gaan met vrienden en moeten hun vrijetijdsbesteding daarop aanpassen. De meeste winkels in de straat hebben slechte arbeidsvoorwaarden, alleen op de plekken waar mensen ervoor opkomen, is het iets beter. De Bijenkorf en Hema hebben een eigen cao met iets betere afspraken en een iets hoger loon – de rest van de winkelstraat valt onder een soort bulk-cao: een van de slechtste van Nederland. Daarom is het belangrijk je aan te sluiten. Bij de Bijenkorf en Hema heeft de FNV als grootste actief verbindende organisatie er het afgelopen jaar leden bijgekregen.”
Hoewel wereldwijd lidmaatschappen en bindingsbereidheid lijken terug te lopen, tellen de vakbonden in Nederland in totaal nog altijd 1,7 miljoen leden. “Fors meer dan alle politieke partijen bij elkaar. Ik zie vergrijzing niet als een probleem. Juist jongeren beginnen zich de laatste jaren meer te roeren, denk aan de massale klimaatbeweging. Ze beseffen de toegevoegde waarde van krachten bundelen en worden lid.”
Meer lezen? Het volledige interview met Linda Vermeulen staat in de krant van donderdag 27 juni 2019. Heeft u al een DHC-proefabonnement geprobeerd? U ontvangt tien kranten voor tien euro. Klik hier voor meer informatie.
