Nieuw boek over Haagse ballonvaarders: Evert Louwman stortte tweemaal neer in zee
Over de Haagse Ballon Club, die in 1987 werd opgeheven, verschijnt binnenkort een boek van auteur Han Nabben. Reeds in de achttiende eeuw stegen er al luchtballonnen op in Den Haag. Bekende ballonvaarders later werden Jo en Nini Boesman en Evert Louwman. Sporthistoricus Theo Bollerman dook in de geschiedenis van het Haagse ballonvaren.
Aan Evert Louwman heeft Den Haag het magnifieke automobielmuseum te danken. Met dat museum brengt hij een eresaluut aan de automobiel, die hem rijkdom heeft verschaft middels zijn importeurschap van Japanse auto’s. Louwman heeft zich niet beperkt tot verplaatsing in twee dimensies. In het begin van de jaren tachtig raakte hij gegrepen door het ballonvaren. Tweemaal zelfs stortte hij neer in zee
Den Haag heeft in de geschiedenis van het ballonvaren altijd een belangrijke rol gespeeld. Drie jaar na Mongolfier’s uitvinding (1782) steeg de eerste Nederlandse bemande luchtballon op vanaf de tuin van Paleis Noordeinde met Pierre Blanchard in het mandje. Hij landde ongedeerd bij het Oud Verlaat aan de Rotte, hoewel woedende boeren hem daarna met hooivorken achternazaten.
Haagse ballonvaarder Léon Antenne
Ballonvaren kende altijd al gevaren. Het eerste Nederlandse slachtoffer was een niet met name genoemde passagier van de Haagse ballonvaarder Léon Antenne. Hij had zich tevoren al fiks moed ingedronken, maar toen de ballon nog maar net was opgestegen, wilde hij toch liever snel uitstappen op een plat dakje. Hij raakte echter verstrikt in een touw en sloeg te pletter tegen de gevel van een school.
Nini Boesman-Visscher zag er echter totaal geen gevaar in. Integendeel, ze raakte er zo van in de ban dat ze ’s lands meest gelauwerde ballonvaarder werd. Tussen de wolken ervoer ze een wonderlijk gevoel van rust, vrijheid en diepe vrede. In haar vroege tienerjaren was ze naar Den Haag verhuisd. Op haar achttiende leerde ze Jo Boesman kennen, die notaris in opleiding was. Die had in 1936 al de Haagse Ballon Club opgericht. Na de oorlog trouwden ze en natuurlijk haalde ze daarna ook haar vliegbrevet.
Het was veiliger op water te landen dan op land.
Dat was het begin van een roemruchte carrière, die doorging ook na het overlijden van haar man. Het boek over hun avonturen met de fraaie titel ‘Wij waren in de wolken’ werd een bestseller door de vele spannende anekdotes. Zo was zij eens gedwongen in de zee voor Zandvoort te landen, wat met name haar passagier Godfried Bomans de stuipen op het lijf joeg.
Zij bleef echter kalm, ijskoud als de golven waarin ze terechtgekomen waren. Tien jaar geleden overleed ze op 91-jarige leeftijd; ze ligt begraven op Oud Eik en Duinen. Over de Haagse Ballon Club, die in 1987 werd opgeheven, verschijnt binnenkort een boek van auteur Han Nabben (www.gasballooning.eu).
Ultiem genot
Voor menig ballonvaarder was een trans-Atlantische vaart lange tijd de grote droom. In 1976 lukte dat een Amerikaan. Europeanen hadden zich daar nog niet aan gewaagd. Voor Evert Louwman kon die droom werkelijkheid worden toen hij in aanraking kwam met een ander echtpaar dat ballonvaren als het ultieme genot beschouwde: Henk Brink en Evelien Schlösser.
De drie bereidden zich goed voor. De fysieke conditie moest optimaal zijn. Alles werd getraind, tot en met parachutesprongen in het IJsselmeer. De cabine was speciaal ontworpen voor deze recordpoging en kon ook dienen als reddingsbootje. De ballon bestond uit twee gedeelten: een met gas gevulde ballon en een heteluchtballon. Dat was nodig omdat de gasballon ’s nachts kromp en dan onvoldoende drijfvermogen opleverde. Eind augustus 1985 steeg de 150.000 gulden kostende combiballon op vanuit het Canadese St. Johns, maar na 32 uur maakte een combinatie van een storm en een gaslek een einde aan de vlucht.
Of was er een andere oorzaak? De ballon daalde razendsnel en kwam in acht meter hoge golven terecht. Gelukkig kon er radioverbinding tot stand worden gebracht. De ballon was als eerste Nederlandse luchtvaartuig uitgerust met satelliettelefoon. Uiteindelijk overleefden de ballonvaarders de crash, omdat zij konden worden opgepikt door het Taiwanese containerschip The Evergreen. Dat bracht de groep naar de haven van New York.
Laten we het erop houden dat Henk Brink een ander normen-en-waardenstelsel bezat dan ik.
Twee jaar later slaagde het echtpaar Brink er alsnog in de recordvlucht te volbrengen, maar met een andere copiloot aan boord. Want Louwman had het ‘gehad’ met Brink. Veel wil hij daarover niet kwijt, daar is hij te veel een gentleman voor. Louwman: “Laten we het erop houden dat hij een ander normen-en-waardenstelsel bezat dan ik…”
Heliumballonnen
Evert Louwman heeft het doorzettingsvermogen van een Toyota Landcruiser. In 1992 schreef hij dan ook in voor de allereerste trans-Atlantische ballonrace, samen met Gerard Hoogeslag. Chrysler sponsorde het evenement. Vijf identieke heliumballonnen vertrokken in de nacht van 15 september vanuit Bangor, Maine (VS). De twee meter lange kevlar en carbonfiber gondels wogen nauwelijks meer dan vijftig kilo.
Nog een autoliefhebber maakte deel uit van deze race, de formule 1-coureur Jochen Maas. Maar het Duitse team moest als eerste opgeven. Ze moesten uit zee worden opgepikt nadat een storm hun ballon had vernield. En Hoogeslag en Louwman lagen op de tweede plaats, toen ze na een tocht van bijna vijf dagen hun ballon moesten laten landen in het Kanaal. Jules Verne had het niet beter kunnen bedenken. Ditmaal was de noodlanding echter minder spannend. Louwman: “We hadden alles redelijk goed onder controle. De ballon was door enorme regenbuien loodzwaar geworden. Het was veiliger op water te landen dan op land.”
Een helikopter pikte de piloten op, waarna ze het vliegtuig pakten naar het racehoofdkwartier op vliegveld Zestienhoven. De Belgische ballon won de 3000 mijl lange race. Natuurlijk maakte Louwman nog diverse ballonvaarten. Maar uiteindelijk besloot hij een veiliger avontuur in te stappen. Hij ging de plannen voor zijn automuseum uitwerken.
Theo Bollerman is sporthistoricus
Dit artikel wordt u gratis aangeboden. Wilt u meer lezen over de Haagse sportgeschiedenis? Neem dan een abonnement op DHC. Historicus Theo Bollerman schrijft in DHC maandelijks een verhaal over de sporthistorie van Den Haag.
