Haagse theaters en musea in de knel door energierekening

Hij heeft de begroting voor 2023 al flink aangepast. Maar inkomsten en uitgaven in balans brengen, lukt niet meer. “We moeten onze reserves aanspreken, maar die zijn eigenlijk bestemd voor calamiteiten,” zegt Paul Broekhoff, zakelijk directeur van het Kunstmuseum. De energiekosten zijn de afgelopen maanden al gestegen, maar voor volgend jaar dreigt een verviervoudiging. Broekhoff: “We gaan dan van twee naar acht ton. Dat kun je niet zomaar even compenseren met wat bezuinigingen. Dat proberen we overigens wel.”

De directeur legt uit dat het schitterende Berlage-gebouw aan de Stadhouderslaan grote beperkingen met zich meebrengt. “Het is een rijksmonument, dus je kunt er niet zomaar dubbelglas inzetten. En we hebben als daglichtmuseum nogal veel glas. En wat denk je van de grote tuinzaal? Die vreet energie. Daarnaast zijn er de kunstwerken. Voor een goede conservatie moeten we zorgen voor een zo stabiel mogelijk klimaat.”

Maar er speelt nog meer. De gemeentelijke subsidie stijgt komend jaar met 5,94 procent. Dat is bij lange na niet genoeg om de gevolgen van prijsstijgingen en inflatie op te vangen. Tegelijk wil de gemeente de huur van haar gebouwen met 14,5 procent verhogen; veel cultuurgebouwen zijn eigendom van de stad. De organisaties Haags Cultuuroverleg en het Directieoverleg Haagse Musea slaan daarom alarm. “Uit de begrotingen van de theaters en musea blijkt dat de gaten niet meer zijn dicht te fietsen. Het Haagse cultuuraanbod is in gevaar,” zegt Arjen Lakerveld namens beide organisaties.

Snijden

Ook Het Nationale Theater vecht om het hoofd boven water te houden. Met maar liefst drie vestigingen – de Koninklijke Schouwburg, Theater aan het Spui en Zaal 3 (De Constant Rebecqueplein) – is de energierekening torenhoog. “In 2021 bedroeg die 186.000 euro. Voor volgend jaar gaan we uit van een verviervoudiging. We zijn nu in afwachting van de compensatieregeling. Komt die niet, dan moeten we gaan snijden in de programmering. We begroten ons suf. Telkens moeten we nieuwe tegenvallers opvangen,” aldus zakelijk directeur Lidy klein Gunnewiek.

Naast de grote instellingen, die soms nog over reserves beschikken, zijn er ook de kleinere die die luxe niet hebben. Panorama Mesdag, een particulier museum, is nog maar nauwelijks de lastige coronaperiode te boven. Directeur Minke Schat noemt de situatie ‘zeer zorgelijk’. “In de coronaperiode hebben we moeten reorganiseren. Daarna bleek dat het aantal bezoekers achterbleef, zoals in de hele sector. We komen dit jaar met zo’n 85.000 bezoekers uit op 63 procent van wat we vóór corona trokken. Daar komen de energiekosten bij. Die gaan van 80.000 naar 220.000 euro.”

Crisis

Schat zegt alles uit de kast te halen om deze kostenstijging op te vangen. “We zijn in gesprek met de gemeente en, via de Museumvereniging, met het rijk. Verder ben ik bezig met het opzetten van een Mesdagmecenaat om nog meer steun van particulieren te werven. Die hebben we nodig, anders komen we mogelijk nog net 2023 door, maar raken we daarna in een crisissituatie.”

Ook bij Theater De Nieuwe Regentes aan de Weimarstraat valt het nu nog mee, want het energiecontract loopt nog tot eind volgend jaar. “Toch krijgen ook wij de begroting niet rond,” zegt zakelijk directeur Berber Kroon. “Dat komt door de te magere inflatiecorrectie en de grote stijging van de huurprijs. We kunnen de prijs van de kaartjes niet met dit soort percentages verhogen. Dan komt de toegankelijkheid in het geding.”

Compensatieregeling voor theaters en musea

Intussen werken rijk en gemeente wel aan een compensatieregeling. Staatssecretaris Gunay Ulslu (D66, cultuur en media) heeft 400 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de rijksinstellingen, zoals het Mauritshuis. En via het Gemeente- en Provinciefonds komt er 300 miljoen euro aan voor plaatselijke musea en theaters. Ook Den Haag krijgt daarvan een percentage.

Arjen Lakerveld is er nog niet gerust op. “Als cultuursector roepen we de gemeente op ervoor te zorgen dat de landelijke extra middelen zo snel mogelijk structureel worden ingezet voor de Haagse culturele en maatschappelijke instellingen. Bovendien is het verschil tussen de stijging van de subsidies en die van de huren nu veel te groot. Deze horen gekoppeld te zijn.”

Huurverhoging voor theaters en musea

Wethouder Saskia Bruines (D66, financiën en cultuur) zegt dat nog niet duidelijk is hoeveel geld Den Haag krijgt. “Deze verdeling wordt bekendgemaakt in de meicirculaire. We werken wel aan de voorbereidingen, zodat er zo snel mogelijk met deze regelingen gestart kan worden.”

B en W buigen zich ook over de voorgenomen huurverhoging met 14,5 procent, volgens Bruines. “We bekijken op dit moment de mogelijkheden om de jaarlijkse huurverhoging in 2023 eenmalig te beperken wegens de extreme inflatie. Ik verwacht dat we hierover nog dit jaar een besluit nemen.”

Onze redactie biedt dit verhaal uit de Den Haag Centraal (DHC) van donderdag 1 december gratis aan. Wilt u meer Haags nieuws lezen? Koop dan de papieren editie van de krant Den Haag Centraal. Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.