Haagse cultuur in geldnood: Theaters en musea willen er 19 miljoen bij
De Haagse culturele instellingen willen dat de gemeente jaarlijks 18,8 miljoen euro meer aan cultuur gaat besteden. Dit is nodig om een bloeiend cultureel leven te garanderen.
Dat schrijven de verzamelde instellingen in een deze week verzonden brief aan de politieke partijen als ‘input voor de verkiezingsprogramma’s’. “We willen de tweede cultuurstad van Nederland zijn, maar hoeveel geven we daar eigenlijk aan uit?”, zegt Arjen Lakerveld, voorzitter van het Directieoverleg Podiumkunsten in een toelichting. “Te weinig,” vult Bas van Nooten (Directieoverleg Haagse Musea) aan. “Met de huidige 56,2 miljoen per jaar geeft Den Haag 103 euro per inwoner uit aan cultuur. Dat is minder dan het landelijk gemiddelde van 106 euro en veel minder dan de andere grote steden uitgeven, inclusief Utrecht, dat op 115 euro zit.”
In de brief zetten zij uitgebreid uiteen wat de waarde is van cultuur en geven zij aan waar de tekorten zitten. Bij het leefbaar houden van de groeiende stad hoort ‘een sterke en verbindende cultuursector’, wordt betoogd. Tevens kan cultuur een rol spelen bij het bestrijden van maatschappelijke ongelijkheid en is de sector belangrijk voor de economie. De omzet van de culturele instellingen is 817 miljoen euro per jaar. Maar door het sowieso al te lage budget en de coronacrisis zijn ‘het weerstandvermogen van veel instellingen en inkomens van makers en talenten verder uitgehold’.
Zwak middenkader
Dat leidt er mede toe dat het toch al zwakke ‘middenkader’ nog zwakker is geworden. ‘De inventiviteit en doorontwikkeling van kleine instellingen en startende kunstenaars wordt in de kiem gesmoord door de voortdurende zorgen over de beperkte financiële mogelijkheden,’ aldus de brief. En dan is er nog de wens om kunstenaars een eerlijke beloning (‘Fair Practice Code’) te geven. Dat lukt niet door het tekort aan middelen.
Daarom is volgens de directieoverleggen structureel meer geld nodig. In 2009 gaf Den Haag nog 75 miljoen euro per jaar uit aan cultuur. Door bezuinigingen is dat bedrag geslonken tot 56,2 miljoen per jaar voor de periode 2021-2024. “Het gevolg is dat we gaten met gaten aan het dichten zijn, Fair Practice onhaalbaar is en een duurzaam cultureel ecosysteem ontbreekt,” zegt Lakerveld.
“We moeten dus minimaal terug naar het oude niveau, als je je doelstellingen waar wilt maken,” vervolgt Van Nooten. Samen met Lakerveld komt hij tot een gewenste verhoging van het budget met 18,8 miljoen euro. Daarvan is 5,9 miljoen bestemd voor het eerlijker belonen van kunstenaars. De hoofdmoot, 10,9 miljoen euro, is voor de huidige subsidieaanvragers om 70 procent van de bedragen te halen. Daarnaast wordt 2 miljoen euro gereserveerd voor innovatie en samenwerking.
Omstreden cultuur-advies
De analyse van de beide directieoverleggen komt overeen met die van de Commissie Leertouwer, die vorig jaar adviseerde over de verdeling van het cultuurbudget. Zij constateerde dat het in feite niet gaat met 55,6 miljoen euro. In het ambtelijke jargon klonk dat zo: ‘Het is niet mogelijk gebleken het advies zo in te richten dat alle beleidsdoelen overtuigend gehaald kunnen worden.’ Dat leidde tot een omstreden advies, een ingreep door de raad (die het geld gedeeltelijk anders verdeelde) en een reeks bezwaarprocedures die nu nog lopen.
In plaats van samen te werken, komen instellingen en gemeente tegenover elkaar te staan.
De hele gang van zaken is volgens Van Nooten en Lakerveld een bewijs voor het feit dat het budget structureel te laag is. Lakerveld: “Je gaat de schaarste verdelen. En in plaats van samen te werken aan de versterking van de Haagse cultuur, komen instellingen en gemeente tegenover elkaar te staan. Zeer onwenselijk.”
Partijprogramma’s
De kans dat het cultuurbudget snel omhoog gaat, is klein. In principe liggen de subsidiebedragen vast tot en met 2024, al kunnen nog veranderingen optreden als gevolg van juridische procedures. In 2023 moeten de aanvragen worden gedaan voor de jaren daarna. Aangezien de ‘regeerperiode’ van het volgende college van B en W loopt van 2022 (verkiezingsjaar) tot 2026, is het volgens Lakerveld en Van Nooten van belang dat nu in zoveel mogelijk partijprogramma’s wordt opgenomen dat Den Haag meer geld gaat uittrekken voor zijn cultuursector.
De twee woordvoerders geven in de brief aan graag nader in gesprek te gaan om alles nog eens toe te lichten. Verder nodigen zij alle gemeenteraadsleden uit voor ‘blind dates’ met vertegenwoordigers van kunstinstellingen en cultureel ondernemers.
Wilt u meer lezen over kunst en cultuur in Den Haag? Koop op donderdag de krant DHC. Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.
