Expositie ‘Automobiles Extraordinaires’: rijdende tijdmachines in Louwman Museum
De bakermat van de Franse automobielindustrie is nu te bekijken in het Louwman Museum. “Een wagen zonder paard was echt een bizar gezicht in die tijd.”
Als er één sport is die de laatste jaren een hoge populariteitsvlucht heeft genomen, dan is het wel de autosport, de Formule 1-klasse. De Grand Prix van Bahrein of van Turkije is daags na de race dankzij coureur Max Verstappen weer onderwerp van gesprek. Maar of het Nederlandse publiek daardoor ook meer interesse heeft gekregen in auto’s? Dat valt tegen, zegt directeur Ronald Kooyman van het Haagse Louwman, het beroemdste automuseum van Nederland. “Je zou het misschien verwachten,” verontschuldigt hij zich. “Maar ons publiek is meer geschiedenisliefhebber dan F1-liefhebber. Dus dat effect zien we niet echt.”
De nieuwste expositie van het Louwman Museum, ‘Automobiles Extraordinaires’, is dan ook vooral interessant voor de historisch geëngageerde bezoeker. Zeven Franse wagens uit de periode van 1878 tot 1911 zijn de komende maanden te bekijken, voor het eerst buiten Frankrijk.
“Dat het allemaal Franse automobielen zijn, is niet zo verwonderlijk,” vertelt Kooyman in zijn werkkamer op de eerste verdieping. “De Fransen waren destijds al veel verder in de ontwikkeling dan de Engelsen en de Duitsers. Die zetten toen nog vol in op paard-en-wagen, want paarden en voetgangers zouden alleen maar schrikken, dat was de redenatie. Je moet je voorstellen dat een rijtuig zonder een dier ervoor echt een bizar gezicht was in die tijd. Alsof je vandaag de dag een auto zonder bestuurder ziet rijden.”
Bijzonder verhaal
Hoe deze zeven voertuigen uiteindelijk in Den Haag zijn beland, is een bijzonder verhaal. Het begon een jaar of zeven geleden op de befaamde autobeurs ‘Retromobile’ in Parijs. Kooyman liep daar rond en plotseling viel zijn oog op de historische wagens.
[Tekst gaat verder onder afbeeldingen.]
Hij was direct verkocht. “Ik zag meteen dat ze nog in originele staat verkeerden, en dat is heel erg zeldzaam. Was dat niet het geval geweest, dan had ik er ook geen interesse in gehad, gerestaureerde exemplaren zijn er genoeg. Het toeval wil dat ik de directeur van het museum waar ze normaal gesproken staan, al kende. Dus toen was het contact snel gelegd en nu zijn ze hier.”
Ongerestaureerd
Dat museum is in het paleis van Compiègne, zo’n tachtig kilometer boven Parijs en gebouwd in opdracht van koning Lodewijk XV. In 1927 opende daar een tentoonstelling over auto’s en andere vervoersmiddelen. Sinds die tijd zijn de zeven die nu in Louwman te bewonderen zijn dan ook niet meer buiten geweest. Dat klinkt als de ideale manier om de wagens goed te conserveren, maar volgens Kooyman is het een groot geluk dat ze in zo’n goede staat verkeren. “Er is in Compiègne ooit een eigenaar geweest die helemaal niets met voertuigen had. Toen hebben ze een hele tijd ergens in een kelder gestaan. Voor hetzelfde geld was dat een vochtige kelder geweest en waren de automobielen weggerot.”
Je ziet hier rijdende tijdmachines in oorspronkelijke staat, en dat is heel bijzonder.
Een geluk bij een ongeluk dus. Door de toevallig geschikte omstandigheden is ook het absolute pronkstuk van de expositie goed intact gebleven. Dat is ‘La Mancelle’, een op stoom aangedreven vehikel uit 1878. Destijds was stoomaandrijving een beproefde techniek die ook op het spoor werd gebruikt. Maar ook een systeem met een groot nadeel, legt Kooyman uit. “De motor moest letterlijk op stoom komen en dat duurde al gauw drie kwartier. Natuurlijk niet echt handig als je haast had.”
Max Verstappen-fans naar Louwman?
Stoom was in die tijd niet de enige aandrijvingsmethode. De twee andere manieren om een voertuig op gang te krijgen bepalen vandaag de dag nog steeds het speelveld: benzine en elektriciteit. “De benzinemotor heeft uiteindelijk gewonnen, zoals nu wel duidelijk is,” zegt Kooyman. “Waarom er toen niet is gekozen om massaal elektrisch te gaan rijden, heeft eigenlijk twee redenen. In de eerste plaats omdat de actieradius van die automobielen niet groot genoeg was, een probleem dat we vandaag de dag eigenlijk nog steeds hebben. En in de tweede plaats omdat de lobby van de olie-industrie toen al een flinke vinger in de pap had. Zij wilden niets liever dan rijden op fossiele brandstoffen, en dat is ze gelukt.” In de tentoonstelling van Louwman zijn alle drie de typen aandrijvingen te zien.
Hoewel de Max Verstappen-fans de weg naar het museum dus nog niet massaal hebben gevonden, maakt Kooyman zich niet druk om de opkomst. “Voor de echte autofanaten is deze tentoonstelling misschien wat minder geschikt. Die vinden toch vaak het vermogen van een motor heel belangrijk en dat valt bij deze klassiekers natuurlijk een beetje tegen. Het wonder is echt dat ze zonder paard kunnen rijden. Dat was toentertijd zo, en zo moet je er eigenlijk nog steeds naar kijken. De geschiedenisliefhebber kan dus zijn hart ophalen: je ziet hier rijdende tijdmachines in oorspronkelijke staat, en dat is heel bijzonder.”
‘Automobiles Extraordinaires’, t/m zondag 30 januari 2022, Louwman Museum. Meer informatie: www.louwmanmuseum.nl
Onze redactie biedt u dit verhaal uit de Den Haag Centraal van donderdag 2 december 2021 gratis aan. Wilt u meer Haags nieuws lezen? Klik hier voor alle verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.
