Wmo-problemen: gehandicapten gevangen in eigen huis
Is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zijn naam wel waard? Die vraag rijst door alle signalen over kaalslag en bureaucratie. Den Haag Centraal brengt de komende weken de situatie in de zorg voor kwetsbare mensen in beeld. In deel 1 staan mensen met een beperking centraal.
Hij zit gevangen in zijn eigen huis. Al 1,5 jaar. De Haagse senior wil erop uit – naar het strand, naar vrienden, naar de dokter -, maar hij zit noodgedwongen in zijn eentje te verpieteren achter het raam. Zijn aanvraag voor een scootmobielstalling is afwezen en dus kan hij de deur niet uit. De Hagenaar is een van de velen die hulp krijgt van ‘cliëntondersteuners’ Tia Quaedvlieg en Mariëtte van Moolenbroek.
Exacte cijfers van het aantal Hagenaars dat met de gemeente in een Wmo-strijd verwikkeld is, zijn er niet. Stichting Voorall, belangenbehartiger voor Hagenaars met een beperking, zet sinds 2015 de zogenaamde cliëntondersteuners in, vrijwilligers die zelf een beperking hebben, om ze bij te staan met hun aanvraag. Ze ontfermen zich jaarlijks over tientallen slepende zaken. Stuk voor stuk ‘hele schrijnende gevallen’, zegt Quaedvlieg.
Topje van de ijsberg
Het is het topje van de ijsberg, denken Quaedvlieg en Van Moolenbroek. Een deel knokt, en maakt soms zelfs de gang naar de rechter, maar de meesten gooien het bijltje er al snel bij neer, vermoeden ze. Quaedvlieg: “Niet iedereen heeft de kracht om te vechten, want de dag doorkomen kost al zoveel energie als je niet kan lopen.” Van Moolenbroek: “Mensen leggen zich er bij neer en doen het met wat ze hebben gekregen, ook al zijn dat goedkope hulpmiddelen die niet voldoen.”
Niet iedereen heeft de kracht om te vechten, want de dag doorkomen kost al zoveel energie als je niet kan lopen.
De Hagenaar die een stalling voor zijn scootmobiel heeft aangevraagd zit nog midden in een procedure met de gemeente. Daarom wil Voorall zijn verhaal anoniem houden. Zijn positie is kwetsbaar, laat de belangenvereniging weten. Met eigen middelen kocht de Hagenaar een kleine scootmobiel – ‘die kan 7 kilometer per uur, harder wil hij ook niet vanwege visuele beperkingen’ -, maar zonder stalling kan hij hem niet gebruiken. “Hij heeft zelf al toestemming gevraagd aan de Vereniging van Eigenaren van het complex waar hij woont om zo’n stalling voor het gebouw te mogen plaatsen. De vereniging wil alle medewerking verlenen en dan zegt de gemeente: nee, u krijgt hem niet.” De scootmobiel staat nu al 1,5 jaar ongebruikt in een schuurtje bij vrienden. “Ik vind het een mensonterend en schrijnend voorbeeld,” zegt Quaedvlieg.
Snoeihard snijden in Wmo
De Hagenaar met de scootmobiel en vele anderen zijn het slachtoffer van snoeihard snijden in de Wmo-voorzieningen sinds 2015. Onder de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) vallen onder meer hulpmiddelen, aangepast vervoer en huishoudelijke hulp. De afgelopen jaren zijn de eisen om hiervoor in aanmerking te komen steeds verder aangescherpt, zeggen de cliëntondersteuners van Voorall.
Zelf stelt de gemeente in de programmabegroting: ‘Jong of oud, rijk of arm, gezond of ziek: iedere Hagenaar kan rekenen op de zorg of ondersteuning die hij of zij nodig heeft.’ Een mooi streven, maar de praktijk ziet er anders uit, stellen betrokkenen.
Minder geld, meer zorg
De samenleving vergrijst en de trend is om steeds langer thuis te blijven wonen. Het afgelopen jaar woonde 90 procent van de 75-plussers thuis. Daar hebben ze vaak wel hulp bij nodig: een scootmobiel of hulp in de huishouding. Ruim een derde van alle Haagse 75-plussers maakt gebruik van een of meerdere voorzieningen. Die groep groeit dus en tegelijk neemt het budget af.
In totaal (alle leeftijden) maken ruim 35.000 mensen gebruik van de Wmo. In 2020 gaf de gemeente ruim 170 miljoen uit aan Wmo-voorzieningen. Daarmee slokt de Wmo een groot deel op van het totale zorgbudget in Den Haag (bijna 600 miljoen euro). Net als in de jeugdzorg is hier sprake van een overdracht van taken van het rijk naar de gemeente; dat ging gepaard met een korting van 20 procent op het budget. Den Haag moest daardoor vorig jaar 20,6 miljoen euro bezuinigen.
Dit is een bewerkte versie van de reportage die donderdag 27 mei in de papieren editie van Den Haag Centraal verschijnt. Wilt u het volledige verhaal lezen? Koop de krant dan vanaf donderdag bij een van de verkooppunten. U kunt ook een (proef)abonnement nemen. U ontvangt DHC 10 weken voor slechts 10 euro.
