Zakenman mag ‘Couperushuis’ niet opeisen in miljoenenclaim tegen Egypte
Een Finse zakenman mag geen beslag leggen op het herenhuis waar Louis Couperus ‘Eline Vere’ schreef. Hij had het monumentale pand, dat eigendom is van Egypte, opgeëist als schadevergoeding.
Vorig jaar haalde de voorzieningenrechter al een streep door de beslaglegging, omdat het gebouw diplomatieke bescherming geniet. Dinsdag werd de claim van Mohamed Bahgat (81) ook in hoger beroep afgewezen.
Egypte is de Finse zakenman een schadevergoeding van 97 miljoen euro verschuldigd vanwege een onterechte onteigening en veroordeling. Na jaren procederen wees het Permanent Hof van Arbi trage, gevestigd in het Vredespaleis, hem de schadesom toe. Omdat Egypte weigert te betalen, probeert Bahgat buitenlandse bezittingen van het Arabische land op te eisen.
Immuniteit is geen absoluut recht
Zo ook het herenhuis op de Surinamestraat 20. Het werd ooit gebouwd in opdracht van de vader van Couperus. De schrijver zelf zette er zijn meesterwerk ‘Eline Vere’ op papier. Al decennia is het pand eigendom van Egypte, dat er vroeger zijn ambassadeur huisvestte. Het monument staat inmiddels vijftien jaar leeg en is al die tijd verwaarloosd, tot ongenoegen van buurtbewoners en de politiek.
Diplomatiek briefje
“Het heeft twaalf jaar te koop gestaan en het verkeert in erbarmelijke staat,” schetste Rogier Schellaars, de advocaat van Bahgat, in september op de zitting bij het gerechtshof. Volgens hem bewijs dat de ‘publieke bestemming’ van het pand vervallen is, en daarmee de diplomatieke bescherming die ambassadegebouwen toekomt. “Immuniteit is geen absoluut recht.”
De tegenpartij, de Nederlandse staat (die het beslag had verboden), ziet dit anders. De Egyptenaren beweren dat ze ten tijde van de beslaglegging wel degelijk de intentie hadden om het gebouw weer in gebruik te nemen. Dit hebben ze kenbaar gemaakt via een ‘note verbale’.
Dit is de prijs van soevereiniteit
De staat ziet geen reden om aan de inhoud van dit diplomatieke briefje te twijfelen. “Het is niet aan de rechter om interstatelijke communicatie te onderzoeken of te betwisten,” zei advocaat Wimmeke Wisman namens de staat. Ze sloot af met een ‘hartenkreet’ om buitenlandse staten niet te dagvaarden in dit soort rechtszaken, omdat zij geen procespartij zouden zijn.
Onmogelijk
Volgens het gerechtshof is niet bewezen dat het pand géén publieke bestemming heeft. Dat de staat (en daarmee Egypte) aan het langste eind trekt, is geen verrassing. De afgelopen jaren heeft de Hoge Raad een reeks uitspraken gedaan die het schuldeisers feitelijk onmogelijk maakt om beslag te leggen op geld of goederen van buitenlandse staten, ondanks stevige kritiek vanuit juridische hoek. Op de zitting sprak advocaat Wisman van ‘de prijs van soevereiniteit’.
In Den Haag zorgen die internationale regels, vastgelegd in het Verdrag van Wenen, voor ongemakkelijke situaties. De gemeente zit in haar maag met de verkrotting van meerdere (voormalige) ambassadegebouwen, waartegen zij niet kan optreden. Vanwege diplomatieke immuniteit mag het stadhuis geen dwangsommen opleggen bij achterstallig onderhoud.
Dat was ook jarenlang de frustratie met de Surinamestraat. Inmiddels knappen de Egyptenaren het ouderlijk huis van Couperus op. De renovatie is pas na het beslag van gedupeerde Bahgat in gang gezet.
Wilt u meer Haags nieuws lezen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal.
