Informateurs aan de slag met impopulaire opdracht
Eindelijk zijn er informateurs en kan de Haagse formatie officieel van start. Hoogleraar Geerten Boogaard en oud-Kamerlid Gert Jan Oplaat (VVD) moeten op zoek naar een meerderheid met Hart voor Den Haag. Een lastige opdracht die bovendien niet goed valt bij de andere partijen. “Dit zorgt voor polarisatie.”
Witte rook in kamp De Mos: Hart voor Den Haag benoemt twee informateurs. Hoogleraar decentrale overheden Geerten Boogaard (Leidse Universiteit) en oud-Kamerlid van de VVD Gert Jan Oplaat gaan vanaf maandag gesprekken voeren met alle partijen in de Haagse gemeenteraad. Donderdagavond was er een kennismakingsgesprek met de twee in de raadzaal.
De opdracht waarmee zij op pad zijn gestuurd luidt: onderzoek mogelijkheden voor een meerderheidscoalitie met Hart voor Den Haag. De partij van Richard de Mos verwacht dat dit snel kan, binnen een week als het even mogelijk is. De informateurs komen dan met een eindverslag waar de raad over kan debatteren. Ook van alle individuele gesprekken met partijen worden verslagen gemaakt die openbaar kunnen worden.
“Ik zie deze opdracht indirect ook als een van de raad,” zei Boogaard bij de presentatie. Dat schoot een aantal partijen in het verkeerde keelgat, omdat de opdracht zo duidelijk gericht is op het onderzoeken van mogelijkheden mét de partij van De Mos. Met Robert Barker (PvdD) voorop werd gevraagd of er niet ook andere opties konden worden besproken met de informateurs. Meerdere raadsleden wilden liever een neutralere opstelling. Maar het antwoord van onder meer Rita Verdonk was duidelijk: “Dat is niet de opdracht.”
Landbouwwoordvoerder
“Respect, verdraagzaamheid en verantwoordelijkheid,” wil informateur Oplaat hebben in het informatieproces. “Dat betekent onder meer zelfdiscipline voor de twitteraars onder ons. We proberen verbindingen te leggen.” Oplaat is afkomstig uit een boerenfamilie in Overijssel en was tussen 1998 en 2006 lid van de Tweede Kamer namens de VVD. Daar was hij landbouwwoordvoerder en streed hij onder meer tegen een streng mestbeleid. Oplaat schreef samen met Geert Wilders het pamflet ‘RECHT(s) op je doel af’ waarin de twee pleitten voor onder meer strengere straffen, het uitzetten van radicale imams en het weren van Turkije uit de Europese Unie. Dat laatste punt was reden voor het vertrek van Wilders uit de partij. Oplaat bleef wel. Inmiddels is hij voorzitter van de Nederlandse Pluimveerverwerkende Industrie.
Respect, verdraagzaamheid en verbondenheid
Boogaard heeft ervaring als verkenner samen met Job Cohen in Zaanstad. Hij bekleedt als hoogleraar decentrale overheden de Thorbecke leerstoel. Daarnaast geeft hij les over staats- en bestuursrecht en is hij op projectbasis verbonden aan het wetenschappelijk instituut van het CDA. Hij schreef eerder over ombudspolitiek. Boogaard gaf aan zichzelf als doel te stellen een goed college te vormen. “Een goed college is in staat om de stad te besturen, moet een sfeer hebben die niet binnen de kortste keren is verziekt en verzuurd en moet flexibel genoeg zijn om open te staan naar de stad.”
De bedoeling van de hoogleraar is om de gemeenteraad zover te krijgen dat zij een volgende stap kan zetten: ofwel mét De Mos gaan onderhandelen, ofwel het initiatief aan een andere partij overdragen. “In beide gevallen zullen er verliezers zijn. Als de keuze is om niet met De Mos verder te gaan, moet zo zichtbaar mogelijk zijn, waarom dan niet.”
Koffieronde
Rita Verdonk, de nummer twee van Hart voor Den Haag, gaf de opdracht aan de informateurs. Sinds de verkiezingen heeft zij achter de schermen ‘vertrouwelijke’ gesprekken gevoerd met acht partijen. De vraag in die gesprekken was: is de partij überhaupt bereid om te praten met Hart voor Den Haag. Uit de koffieronde kwam volgens de oud-minister dat drie partijen Hart voor Den Haag helemaal uitsluiten, ook als Richard de Mos en Rachid Guernaoui, die worden verdacht van corruptie, geen wethouder worden. De andere partijen, vertelde Verdonk, hadden wel voorwaarden. Ze vroegen bijvoorbeeld om volledige transparantie over de partijfinanciën van Hart voor Den Haag, maakten een voorbehoud over samenwerkingen met andere partijen of gaven aan dat zij inhoudelijk ver af staan van De Mos’ partij. Verdonk: “Doorpraten leverde soms verrassende inzichten op.” Partijen hadden ook vragen over de rol van De Mos in de partij.
Als de keuze is om niet met De Mos verder te gaan, moet zo zichtbaar mogelijk zijn, waarom dan niet
Nu is het dus aan Boogaard en Oplaat om te onderzoeken of deze standpunten kunnen leiden tot een coalitie. De keuze voor deze twee informateurs verbaasde sommige raadsleden behoorlijk. Verdonk zei donderdag dat er meerdere combinaties met haar partij mogelijk zijn. Maar toch is er één die op ieders tong ligt: Hart voor Den Haag, VVD, CDA, Denk en Partij voor de Dieren (PvdD). Die samenstelling is niet voor de hand liggend, zeker niet voor de PvdD. Het verbaasde menigeen dan ook dat De Mos een belangenbehartiger van pluimveehouders heeft aangewezen als informateur, terwijl hij juist de PvdD probeert mee te krijgen. “Een agrariër?!”
Opdracht verpest sfeer
Bij de presentatie werd één ding duidelijk: de sfeer laat nog enorm te wensen over. D66-leider Robert van Asten en Richard de Mos hadden een flinke woordenwisseling over de partijfinanciën en na het officiële gedeelte werd wel duidelijk dat de links-progressieve kant van de raad weinig vertrouwen heeft in de kans van slagen van Oplaat en Boogaard. “Ik denk niet dat we wachten op het resultaat voordat we een debat aanvragen,” zei de een. Een ander suggereerde om zelf al gesprekken te gaan voeren, ‘om maar geen tijd te verdoen’. Barker: “Het is zonde om nu alleen te kijken naar opties die weinig kansrijk zijn, in plaats van een open en transparant proces te houden en alles te onderzoeken. Dit zorgt voor polarisatie.”
