Gemeente nam grote risico’s met financiering Spuiforum

Dat bleek maandag, op de eerste dag van de verhoren in het kader van raadsenquête naar Amare. De gemeenteraad doet nu, geassisteerd door een extern bureau, zelf onderzoek naar de totstandkoming van het gebouw op het Spuiplein. De eerste opgeroepen personen waren de oud-wethouders Marjolein de Jong (D66) en Marnix Norder (PvdA). De vragen gingen over de periode 2010-2014 en hadden dus betrekking op het niet uitgevoerde plan-Spuiforum. Maar veel toen bedachte constructies en gemaakte afspraken zijn overgenomen bij het wél uitgevoerde project OCC/Amare.

Een van de belangrijkste onderwerpen was de financiële bijdrage die het Koninklijk Conservatorium (KC) levert, of beter gezegd: niet levert. Het KC zou oorspronkelijk 66 miljoen euro bijdragen aan de bouwkosten, maar kwam niet verder dan 40 miljoen. Volgens de enquêtecommissie is de raad daarover in 2011 niet goed geïnformeerd. De Jong praatte daar omheen. “De verhuizing van het KC was onlosmakelijk met het plan verbonden. Dat wilden we en we wisten dat geld zou gaan kosten.” Norder zei niet te weten of de raad daarover  op dat moment had moeten worden geïnformeerd.

Minder huur   

Maar dat was niet het enige probleem met het KC, want de instelling zou ook nog eens negen ton minder huur dan verwacht. De gemeente zou dat moeten bijpassen. Norder: “Daarvoor was een briljante oplossing verzonnen, namelijk het in tien jaar afbouwen van die bijdrage. Later is dat weer losgelaten.”

Dat er in de financiële onderbouwing 15 miljoen euro aan sponsorinkomsten was geraamd, ziet de commissie nu als een groot risico. Het KC zou daarvan 10 miljoen moeten binnenhalen, maar dat bleek onhaalbaar. De Jong dacht dat het KC dit wel had gekund. Norder zei, verrassend, dat hij nooit iets in de sponsorconstructie had gezien. “Het was een politiek besluit. D66 en VVD wilden dit graag. Zo gaat dat.”

Onhandige contractvorm

Er was nog meer dat Norder niet verstandig vond. Na zijn wethouderschap besloot de raad het allemaal anders te gaan doen: een ander plan, te bouwen volgens een bijzondere contractvorm (design, build, maintain). Die houdt kort gezegd in dat er een pakket eisen ligt en een bedrag en dat de bouwer daaraan is gebonden. Norder: “Dat werkt misschien bij een tunnel of een sluis, maar niet bij een gebouw als dit. Je geeft dan als raad sturingsmomenten weg. Niet handig.” Dat bleek ook bij de bouw van Amare. Over latere veranderingen die de gemeente en de ‘gebruikers’ (KC, NDT en Residentie Orkest) wilde aanbrengen, ontstonden langdurige conflicten met bouwer Cadanz (VolkerWessels).

Al met al kwam Norder toch tot een positieve conclusie. “Je kunt ook besluiten iets niet te doen, maar daar help je je stad niet mee vooruit. Je moet niet terugdeinzen bij elke gedachte aan hogere kosten. Kijk ook eens wat er nu staat.” Morgen verschijnt onder anderen oud-burgemeester Jozias van Aartsen voor de commissie.