Opinie: gemeente laat klimaatambities als baksteen vallen

De gemeenteraad besloot op 19 januari alle klimaatambities los te laten. Op voorstel van wethouder Kapteijns (GroenLinks) werd de ambitie om in 2030 klimaatneutraal te zijn ingeruild voor een vage ‘warmtevisie’ waarvan de realisatie naar alle waarschijnlijkheid tot ver na 2050 zal doorlopen.

Voor de helft van de stad geeft de wethouder aan geen plan te hebben. Mensen wordt gevraagd om zo lang dat plan er niet is, hybride warmtepompen te installeren. Of en waar dat kan, blijft onduidelijk. Net zoals of die hybride warmtepompen onderdeel zijn van het eindplaatje. Een duidelijker perspectief voor bewoners is er niet en de gemeente voorspelt dat dat er ook de komende jaren niet komt.

Fossiele warmtenetten

Eigenlijk heeft het college alleen plannen voor de wijken waar onze armere inwoners wonen. Daar wordt minimaal geïsoleerd en worden grootschalige warmtenetten aangelegd die alleen met verbrandingswarmte op de voorgestelde hoge temperatuur van 70 graden celsius kunnen blijven. Die warmte moet uit de fossiele Rotterdamse haven komen, en bij bovengemiddelde vraag in lente, herfst en winter uit nieuw te bouwen laagrendement-gasketels in Den Haag. Ondanks de roep in de gemeenteraad om lokale bronnen, is de ambitie voor geothermie (aardwarmte) afgeschaald van drie bronnen naar één bron. Andere lokale bronnen zullen in deze wijken sneuvelen door de keuze voor weinig isolatie en warmtenetten op 70 graden.

De bewoners van deze armste wijken krijgen niet-hernieuwbare warmte, van een monopolist, in een door de woningbouwcorporatie minimaal geïsoleerd huis. De armste bewoners dragen dus de hoogste kosten. Dat kan omdat de gemeente niet stuurt op de kosten voor de bewoners, belastingen niet meetelt, belangrijke alternatieven weigert door te rekenen en veronderstelt dat monopolisten geen winst maken, maar tegen kostprijs leveren. Terwijl de gemeente suggereert dat deze wijken van het gas af gaan, wordt – juist wanneer die warmte het hardst nodig is – het warmtenet met gas op temperatuur gehouden. Dat is weliswaar buiten het zicht van de bewoner, maar het leunt nog steeds op fossiel. Tegen de verwachting in zijn het juist D66 en GroenLinks die deze strategie doordrukken.

Destructieve regie

Er woedt een oorlog in Oekraïne, energieprijzen stijgen en jaar na jaar worden recordtemperaturen gemeten. Terwijl de omstandigheden vragen om een versnelde transitie, trapt de gemeente hard op de rem. De armste bewoners moeten nog jaren op de gekozen alternatieven wachten, terwijl duurzamere opties – die ook sneller realiseerbaar zijn – worden afgewezen. De gemeentelijke regie in deze wijken is destructief.

Wie de ‘Transitievisie Warmte’ leest, veronderstelt dat de armste bewoners in 2030 respectievelijk 2040 een alternatief voor gas krijgen. Maar schijn bedriegt. In antwoord op kritische vragen van de woningcorporaties, die vooral willen vertragen, schrijft wethouder Kapteijns dat het om ‘investeringsbeslissingen’ gaat. Als een investeringsbeslissing in 2030 wordt genomen, kan het nog jaren duren voordat er daadwerkelijk warmte geleverd wordt. Voor een leesbaar document had er dus beter 2035 en 2045 kunnen staan.

Voor de rijkere wijken is het niet beter. Daar is helemaal geen regie. Er is geen doelstelling, burgers moeten het zelf maar uitzoeken. Er is nog niet eens een inventarisatie van warmtebronnen, die moet dit najaar nog komen. Maar ook dan kun je als burger niets, totdat duidelijk wordt wie de meest geliefde bronnen met voorrang mogen gebruiken. Gaf de ‘ambitie 2030’ nog het gevoel dat je als bewoners dan maar zelf aan de slag moet gaan, met deze Transitievisie Warmte is de urgentievraag teruggelegd bij de individuele burger. De ene buur wil nu van het gas af, terwijl de ander wil wachten totdat er in 2050 misschien andere opties zijn. Probeer dan nog maar eens samen een initiatief te verwezenlijken.

Niets van over

Deze gemeenteraad is akkoord gegaan met een Transitievisie Warmte die haar ambities zelfs lager stelt dan de coalitie 2010-2014. Ver voor het klimaatakkoord van Parijs stelden zij al de ambitie in 2040 klaar te zijn. Op voorstel van wethouder Kapteijns laat de gemeenteraad de vastgestelde ambitie ‘klimaatneutraal 2030’ als een baksteen vallen. In 2017 werd in het Haags Klimaatpact deze ambitie nog door dertien van de vijftien politieke partijen gesteund. Driehonderd organisaties in de stad, van groot tot klein, onderschreven die ambitie ook.
Er is niets van over.

• Joeri Oudshoorn is woordvoerder van Den Haag Fossielvrij

[Een andere, door de redactie verkeerd aangepaste versie van dit stuk, werd afgedrukt in DHC van 26 januari. Dit is de correcte versie.]