Op het John Dewey College in de Binckhorst is plek voor Boyan Slats en Greta Thunbergs

Door Annerieke Simeone

Gert-Jan Kloos wil voor de foto best even zijn hoofd bij het plastic Instagramframe houden. Een populair ding, merkte de rector vorige week al tijdens de open dag. “Nikki Hes van ‘Lang leve Plastic’ heeft deze speciaal voor ons gemaakt.” Hes, oud-student van de Haagse kunstacademie, zal als het John Dewey College eind augustus opengaat in de Binckhorst betrokken worden bij een project over het recyclen van plastic. En niet alleen Hes, ook andere kunstenaars, ondernemers en politici doen mee aan projecten. Want deze middelbare school, die op een tijdelijke locatie aan de Sint Barbaraweg 4 onderdak biedt aan zestig leerlingen van havo en vwo, gelooft in ‘project based learning’. “Marktonderzoek wees uit dat deze wijk behoefte heeft aan vernieuwend onderwijs. Onze leerlingen gaan straks aan de slag met levensechte vraagstukken.”

Rector Gert-Jan Kloos met achter hem de ‘firepit’ waar leerlingen hun instructies ontvangen. | Foto: DHC/Elise Fluijt

Na diverse managementfuncties in het bedrijfsleven was Kloos, tevens eerstegraads docent Engels, ‘in shock’ toen hij weer voor de klas belandde. “Alles was nog hetzelfde: diezelfde busopstelling, dezelfde klassikale manier van lesgeven. Je hebt twaalf vakken, maar wat de verbinding daartussen is? Vaak hoorde ik in de klas: leuk wat ik heb geleerd, maar wat heb ik er straks aan? Er zijn onvoldoende aanknopingspunten met de buitenwereld. Dus leren ze voor een cijfer, niet voor hun toekomst. We hebben onze mond vol over talentontwikkeling en innovatief onderwijs, maar veel leersoorten zijn nog steeds traditioneel. Onderwijs zou het leven zelf moeten betreffen, net als Dewey dat voor ogen had.”

John Dewey

En daar komt de naamgever van de nieuwe school om de hoek kijken. John Dewey (spreek uit: Doewie) leefde van 1859 tot 1952. In Nederland is hij minder bekend, maar in zijn geboorteland de Verenigde Staten geniet hij nog steeds veel aanzien als filosoof, psycholoog en pedagoog. Van alle boeken die Dewey schreef, ligt het bekendste, ‘Democracy and Education’, pontificaal op tafel in een van de projectruimtes waar Kloos net twee bekertjes thee heeft neergezet.

“Ik kende hem van naam, maar niet zijn gedachtegoed,” geeft Kloos toe. “Maar ik ben mij natuurlijk in hem gaan verdiepen. Al rond 1900 had hij het over vernieuwend onderwijs. Voor Dewey is de school de samenleving in het klein, waar kinderen voorbereid worden op volwaardig burgerschap in die maatschappij. Zo zien we dat ook: dat leerlingen een set aan vaardigheden ontwikkelen waarmee ze zich in de buitenwereld staande houden. Van universiteiten verneem ik dat het huidige kritische en creatieve vermogen van veel eerstejaars niet goed genoeg is. Ze hebben moeite met complexe projectmatige opdrachten. En dat terwijl we voor grote mondiale opgaven staan. Met vakoverstijgend projectonderwijs ontdekken leerlingen hoe vakken met elkaar samenhangen en waarom zij leren.”

Forum Hadriani

Tegelijkertijd moet ook deze school zich houden aan de kerndoelen die de overheid heeft vastgesteld voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs. “Hoe we dat integreren?” Kloos kijkt even uit het raam. “We zitten hier vlak bij de Trekvliet. Ik kan me best voorstellen dat we daar een project van maken. Docenten kunnen zich daarop intekenen. Een kerndoel voor het vak mens en maatschappij is het tijdvak ‘monniken en ridders’. Nou, in Kasteel de Binckhorst hiertegenover woonden vroeger ridders. En wist je dat een deel van Voorburg vroeger Forum Hadriani heette? Vernoemd naar Keizer Hadrianus. Kijk, heb je de Romeinse tijd te pakken. Voor mens en natuur gaan we op zoek naar de levensvormen in en rond de Trekvliet en welke invloed die hebben op de bewoners. En stel dat je een bestuurlijke vraag hebt over de afvalboot die vanuit de Binckhorst naar Rotterdam vaart, dan vragen we iemand uit de politiek om aan te sluiten. Toen ik nog rector was bij het Edith Stein College gaf voormalig VVD-politicus Loek Hermans wel eens een gastles. Die zou dat zo voor ons doen.”

Driejarige brugperiode

Busopstellingen zijn er dus niet bij het John Dewey College, wel een ‘firepit’ waar de docent tien à vijftien minuten instructies geeft, waarna leerlingen in groepen van vier tot tien personen aan de slag gaan. Een project kan een maand tot acht weken duren. Er zijn geen toetsweken, leerlingen sluiten af met een product. Dat kan een site zijn, maar ook een vlog, een debat of een krant. De voertaal is overigens Nederlands.

Ook anders hier: de driejarige brugperiode. Kloos: “We geloven niet in vroege selectie. Uit onderzoek weten we dat het brein van een twaalfjarige nog niet genoeg gerijpt is. Daarom kijken we pas aan het eind van het derde jaar wat het beste vervolg is: havo of vwo. Ja, en nu vraag je je af waarom we niet voor gymnasium hebben gekozen. Die licentie hebben we wel, zelfs van vmbo basis/kader tot aan gymnasium. Maar er zitten al zoveel goede gymnasia in Den Haag en Voorburg, daar gaan we de concurrentie niet mee aan. Op den duur willen we uitbreiden met vmbo-onderwijs, maar dat zou nu te veel versnippering geven. We starten met zestig leerlingen voor het eerste jaar. Ja, dat gaat dat lukken. Ik merk dat ouders die ondernemer zijn het meeste vertrouwen hebben.”

Van het lerarentekort heeft Kloos geen last. “We krijgen zelfs open sollicitaties binnen. Ik denk dat veel docenten dit zien als een nieuw kans. Ook zij voelen dat ze vast zijn komen te zitten. Ook zij zijn soms de creativiteit en zingeving verloren in het huidige schoolsysteem. Terwijl de wereld roept om nieuwe geesten. Ik hoop dat we met ons team straks de nieuwe Boyan Slats en Greta Thunbergs kunnen opleiden.”

John Dewey College, Sint Barbaraweg 4. Meer informatie: www.johndeweycollege.nl