Krijgt bewoner voorrang op woning in eigen wijk?
De gemeente gaat bij een nieuwbouwproject een kwart van de huurwoningen toewijzen aan inwoners van hetzelfde stadsdeel. Vijf vragen over dit plan.
- Wat is het plan?
Naar Amsterdams voorbeeld gaat de gemeente een proef doen met voorrang voor de eigen wijkbewoners bij nieuwbouw. Bij een nog te bepalen nieuwbouwproject zal een kwart van de sociale en middeldure huurwoningen worden gereserveerd voor inwoners uit het betreffende stadsdeel. Het moet mensen die gehecht zijn aan hun omgeving meer kans geven een plek in hun eigen wijk te vinden. Deze wens leeft al jaren in wijken als Duindorp, Scheveningen en Loosduinen. Voorrang op wijkniveau is te ingewikkeld, vandaar op stadsdeelniveau.
Het initiatiefvoorstel, vorige week aangenomen door de gemeenteraad, komt uit de koker van de SP en de ChristenUnie/SGP. Een amendement van Hart voor Den Haag om niet een kwart maar de helft toe te wijzen, heeft het net niet gehaald.
- Dit idee is niet nieuw, toch?
Inderdaad pleiten partijen als Hart voor Den Haag en de PVV al jaren voor dergelijke voorrangsregelingen. Een paar jaar geleden boog de raad zich over een burgerinitiatief uit de Rivierenbuurt om kinderen uit de wijk voorrang te geven op betaalbare huisvesting. Dat voorstel haalde het niet, maar over de huidige proef is het college van B en W deels wel positief.
Het toewijzen van woningen gebeurt steeds vaker, bijvoorbeeld aan mensen met een ‘cruciaal beroep’. In 2021 zijn in Den Haag 235 middeldure huurwoningen (maandhuur tot 988 euro) met voorrang naar leraren, agenten en verpleegkundigen gegaan. Bij wijze van proef worden dit jaar vijftien sociale huurwoningen toegewezen aan leraren van scholen in Zuidwest. Ook hebben bewoners van de te slopen flats in Zuidwest een terugkeergarantie in de nieuwbouw in hun wijk.
Minister Hugo de Jonge (CDA, Volkshuisvesting) wil zelfs zover gaan dat gemeenten ook bij koopwoningen voorrang kunnen geven aan eigen inwoners of cruciale beroepen, al stuit dat plan op veel verzet.
3. Waarom leidt de proef tot zoveel discussie?
Het initiatiefvoorstel ontlokte een uitvoerig ideologisch debat. Met een voorrangsregeling hopen voorstanders de gemeenschapszin in wijken te behouden. “Buurten waar mensen naar elkaar omzien, zijn veerkrachtig,” zei Judith Klokkenburg van de ChristenUnie/SGP in een debat. “Als jongeren geen woning in hun eigen buurt kunnen vinden, verdwijnt langzaam het cement van de wijk.” Het gevoel ontworteld te raken omdat er geen huis te krijgen is in de vertrouwde buurt, wordt volgens SP-fractievoorzitter Lesley Arp breed gedeeld onder Hagenaars. De PVV vindt het wrang dat vluchtelingen met een verblijfstatus (statushouders) wél voorrang krijgen, maar geboren wijkbewoners niet.
Maar tegenstanders hebben principiële bezwaren. “Mensen moeten vrij zijn hun eigen plek te kiezen,” stelde D66-raadslid Peter Mekers. GroenLinks vindt dat de pijn van de wooncrisis gelijk moet worden verdeeld. “Voor je wachttijd op een woning mag het niet uitmaken in welk stadsdeel je woont,” aldus raadslid Vincent Thepass. “Het is niet uit te leggen waarom bij een nieuwbouwproject in Duindorp iemand uit het Belgisch Park voorrang zou moeten krijgen op een inwoner van de Bomenbuurt,” aldus Robert Barker van de Partij voor de Dieren.
- Hoe staat het college erin?
Voor wat betreft het toewijzen van middeldure huurwoningen juicht wethouder Martijn Balster (PvdA, wonen) het experiment toe. Maar het reserveren van sociale huurwoningen voor de eigen stadsdeelpopulatie gaat hem te ver. Nu al gaan veel woningen met voorrang naar speciale doelgroepen, zoals statushouders. Dat wordt alleen maar meer met een aanstaande volkshuisvestingswet. “Gemeenten zullen veel meer dan nu urgente groepen met voorrang moeten huisvesten,” schetste de wethouder.
Reden voor de SP en de ChristenUnie om de sociale huurwoningen uit hun voorstel te schrappen. Maar na een amendement van het CDA maakt sociale huisvesting alsnog deel uit van de proef.
- Wat gaat er nu concreet gebeuren?
De gemeente gaat op zoek naar een geschikt nieuwbouw- of transformatieproject. De betrokken projectontwikkelaar en woningbouwcorporatie moeten dan wel willen meewerken met de proef. De initiatiefnemers opperen de oude Pniëlkerk in Duindorp en het voormalige Connexxion-terrein in Houtwijk als opties. Gegadigden dienen in de afgelopen tien jaar minstens zes jaar onafgebroken in het stadsdeel te hebben gewoond.
