Met HS Kwartier gaat stationsgebied de lucht in
Veel is er al verbeterd aan de Laakhavenzijde van Hollands Spoor. Nu is het zaak om de ‘eilanden’ samen te smeden, de Waldorpstraat te vergroenen, en wonen én werken toe te voegen. Dat is de essentie van het grootschalige project HS Kwartier.
“Die vijf torens hebben wel erg veel aandacht gekregen,” zegt Gerad Schoenaker van de Haagse projectontwikkelaar SENS real estate, verwijzend naar een ruim gepubliceerde impressie van de toekomstige skyline bij Hollands Spoor (HS). “Natuurlijk, die zitten in het plan. Maar eigenlijk is veel belangrijker wat er op straatniveau gebeurt. In de ‘plinten’ van de gebouwen, zeg maar.”
We staan bij een maquette in het Haagse kantoor van LIFE Europe. Het bedrijf is neergestreken in gebouw The Globe aan de Waldorpstraat. LIFE Europe en SENS trekken, in opdracht van de internationaal opererende Belgische projectontwikkelaar LIFE NL, samen op in de smalle zone direct achter HS. Hier moet het gaan gebeuren de komende jaren. De getallen zijn voor Nederlandse begrippen ontzagwekkend.
Masterplan
De totale investering beloopt naar verwachting zo’n één miljard euro. Het masterplan is ontwikkeld in nauwe samenwerking met de gemeente Den Haag en architectenbureau KCAP. Op het programma staan ongeveer 1.500 tot 2.000 woningen, 75.000 vierkante meter kantoorruimte, een hotel, maatschappelijke functies, en horeca en recreatieve voorzieningen. Alles bij elkaar zo’n 240.000 vierkante meter vloeroppervlak. Op de aan het project gewijde site schuwen de initiatiefnemers de grote woorden niet. ‘Het gebied stelt zeer hoge eisen aan gelukkig en gezond leven. HS Kwartier is de stad van de toekomst,’ lezen we daar.
[Tekst gaat verder onder afbeelding]
HS Kwartier is onderdeel van het Central Innovation District. | Artist’s impression: WAX
“We gaan dus niet zo maar wat torens bouwen,” vervolgt Schoenaker. “Essentieel zijn de straat en de eyeline, de beleving op ooghoogte. Hiervoor is het van belang dat het viaduct, dat de Waldorpstraat opdeelt in twee niveaus, verdwijnt. Het doorgaande verkeer moet eruit.”
Maarten Lindeboom, ontwikkeldirecteur van LIFE Europe, die ook bij het gesprek is, voegt eraan toe dat het karakter van de Waldorpstraat totaal anders wordt. “Wij zien een groene stadsstraat voor ons, bijna een compact park. Het HS Kwartier wordt een vooruitstrevend nieuw centrumgebied dat wonen, werken, leren en entertainment combineert in een groene omgeving. De architecten van KCAP, waarmee wij samenwerken, hebben al impressies gemaakt die een indruk geven van wat wij willen.”
Funky HS Kwartier
LIFE NL is het bedrijf van het Vlaamse duo Serge Hannecart (oprichter) en Mathi Gijbels. De Belgen zijn gespecialiseerd in stedelijke woningbouw en ook in het hergebruik van bestaande panden. De sfeer die de ontwikkelaar overal nastreeft is optimistisch, gezond en hip. Iets dat ook blijkt uit de volledige naam die schuilgaat achter LIFE: Living in Funky Environments.
Het HS Kwartier wordt een vooruitstrevend nieuw centrumgebied dat wonen, werken, leren en entertainment combineert.
De Belgen laten zich erop voorstaan ‘nooit standaardprojecten te bouwen’ (site). Zij verwierven een ‘positie’ in Den Haag, zoals dat heet in het jargon, door het voormalige Stationspostkantoor op de hoek van de Waldorpstraat en de Rijswijkseweg aan te kopen. LIFE betrok SENS en LIFE Europe erbij als Haagse partners. SENS verwierf onder meer bekendheid met de bouw van de parkeergarage Museumkwartier (onder het Tournooiveld nabij de Hofvijver en het Lange Voorhout ) en de ontwikkeling van het Legoland Discovery Centre in Scheveningen.
Het begon dus allemaal met een oud gebouw, een rijksmonument zelfs. Het ‘Stationspostgebouw’, zoals het nu wordt genoemd, is met zijn strak betegelde gevels een bijzondere en verzorgde verschijning in dit gebied. Rijksbouwmeester G.C. Bremer ontwierp het complex in 1939. Door de oorlogsomstandigheden kon het pas in 1949 worden voltooid. Opvallend is het functionele karakter van de architectuur. Alleen de halfronde vleugel aan de Rijswijkseweg bezit decoraties, maar dan wel meteen van het hoogste niveau. De bekende beeldhouwer Hildo Krop maakte voor de gevel een reeks figuren die het transport symboliseren.
1500 man
“Aanvankelijk was het plan er een gebouw voor wonen en werken van te maken,” vertelt Schoenaker. “Maar toen kwamen we in contact met PostNL. Door samenvoeging van de afdelingen post uit Den Haag en pakketten uit Hoofddorp zochten zij een nieuw onderkomen. Nu deed zich de kans voor om in feite terug te keren naar een van hun eigen complexen. De verbouwing is in volle gang. KCAP brengt voor een deel de grote open ruimte met meerdere daklichten bovenin het voormalige postsorteercentrum terug. Het wordt spectaculair. Medio volgend jaar trekt PostNL erin met 1500 man. Ook zal het Belgische Co-working concept Fosbury&Sons open gaan”.
Door de komst van de Haagse Hogeschool en ROC Mondriaan eind vorige eeuw, heeft het gebied een enorme impuls gekregen.
Dat de gemeente tegelijk werkte aan het masterplan voor het CID, waar Laakhavens onderdeel van is, kwam goed uit. LIFE en SENS besloten aan te haken. Eerst werd The Globe gekocht door LIFE, oorspronkelijk de latere uitbreiding van het postcomplex. Dat is nu een verzamelgebouw, waarin onder meer de buitensportwinkel Bever is gevestigd. Daarna verwierf LIFE ook een terrein tussen het nieuwe stationsplein (Waldorpstraat) en het kleurige gebouw van Mondriaan. Dat wordt nu aangeduid als de ‘ontwikkelplot’.
Ontwikkeling HS Kwartier duurt tien jaar
De hele ontwikkeling HS Kwartier gaat, verwacht Lindeboom, wel zo’n tien jaar duren. Lindeboom schetst wat er in grote lijnen te gebeuren staat. Eind volgend jaar zou de bebouwing moeten beginnen van de ontwikkelplot naast Mondriaan. Hier komt een complex met twee, hoge woontorens op een stedelijke plint met kantoren, hotel, fietsparkeren en gemeenschappelijke voorzieningen. Achter het Stationspostgebouw komt ook een woon- en of kantoortoren te staan. Uiteindelijk wordt The Globe ook herontwikkeld om ruimte te scheppen voor opnieuw wonen en werken. Aan het stationsplein is dan nog ruimte voor en kleiner ‘iconisch gebouw met een publieke functie’.
Lindeboom: “We maken hierdoor van het gebied een eenheid. Nu functioneert het gebied nog als een verzameling losse eilanden: het station, de Haagse Hogeschool, Mondriaan. Straks is het één, groot stedelijk gebied met functies die elkaar versterken verbonden door een stadsbos.”
De vraag is wel wie er allemaal in die hoge torens gaan wonen. En of er niet te veel hoogbouw komt. Direct naast het HS Kwartier, aan de overkant van de Rijswijkseweg, staan ook al twee rijzige woongebouwen op het programma. En rond het Centraal Station zullen er ook nog zeker vier verrijzen (KJ-plein en Bellevue-locatie).
Schoenaker: “Maar dat is juist als uitgangspunt gehanteerd door de gemeente. In het Central Innovation District, bij de stations dus, moeten zo’n twintigduizend nieuwe woningen komen. Dat kunnen nu eenmaal geen grondgebonden eengezinswoningen worden. Daarom gaan we de hoogte in. We hanteren het urban living concept gericht op studenten, starters, jonge professionals en ‘empty nesters’. Wonen in de stad boven op het station met het historische centrum als je balkon.”
Schoenaker verzekert verder dat het uitgangspunt is dat vijftig procent van woningen in het HS Kwartier wordt gerealiseerd in de betaalbare sector inclusief sociale woningbouw, zoals de gemeente wil. “Het gereguleerde contingent, noemen we dat.”
Vliegwiel
Het Stationspostgebouw is cruciaal als ‘vliegwiel’ voor de plannen. Maar er is meer dat de locatie voor LIFE en SENS aantrekkelijk maakt. Schoenaker: “De gemeente heeft geïnvesteerd in de loop- en fietsroute tussen het centrum en het station met de aanleg van de Loper Oude Centrum. Die onderstreept de perfecte ligging van dit gebied en tilt de openbare ruimte naar een hoger niveau. Daarnaast is er de ontwikkeling van het Laakhavengebied die al veel langer gaande is. Door de komst van de Haagse Hogeschool en ROC Mondriaan eind vorige eeuw, heeft het gebied een enorme impuls gekregen. Wij gaan dat verder uitbouwen.”
We gaan dus niet zo maar wat torens bouwen. Essentieel zijn de straat en de eyeline.
Ook niet onbelangrijk: de inzet van de overheid, ook financieel, is gegarandeerd. Een van de laatste mededelingen van scheidend bouwwethouder Boudewijn Revis ging daarover. De stad krijgt uit een ‘woningbouwimpuls’ van het rijk 71 miljoen euro voor de Binckhorst, Zuidwest (‘Dreven, Gaarden en Zichten’) én het Central Innovation District (CID), onderdeel Hollands Spoor. “HS Kwartier dus,” zegt Lindeboom. “Dat versnelt de ontwikkelingen. Dit zijn namelijk middelen voor de gebiedsontwikkeling van Laakhavens, waaronder voor de Waldorpstraat, waarmee het de gemeente mogelijk wordt gemaakt om wonen en werken in dit gebied toe te voegen.”
Los eindje
Er is toch nog één los eindje. Ooit bevond zich aan de achterzijde van The Globe een 42 meter lang metalen kunstwerk van de Haagse beeldbouwer Auke de Vries. Het was speciaal gemaakt om vanuit de trein waargenomen te kunnen worden. Maar het dynamische geheel raakte in verval en werd door de NS opgeslagen. Lindeboom en Schoenaker weten ervan en zeggen ook voorstander te zijn van kunst in de openbare ruimte. Maar de restauratie van de schepping van De Vries is een zaak van de NS, zeggen zij. Die onderzoekt samen met de gemeente en ontwikkelaars of een herplaatsing in het gebied mogelijk is.
Meer informatie: www.hskwartier.com
Dit artikel uit onze nieuwbouwspecial van 22 oktober 2020 wordt u gratis aangeboden. Wilt u meer lezen over bouwprojecten in de Haagse regio? Probeer dan een (proef)abonnement op de papieren krant Den Haag Centraal.
