Duizend en één uur bidden in kerkhuis Bethel
Al negen weken duurt het kerkasiel dat Seyran, Warduhi en Hayarpi en hun ouders wordt geboden in het Haagse Buurt- en Kerkhuis Bethel. Een reportage over geloof, hoop en gastvrijheid.
Kerkasiel duurt voort en wordt beweging
“Kijk, hier zien we Jozef terwijl hij de omslagdoek voor het kindje Jezus verwarmt.” Marry Schuurman, predikantsvrouw uit Deventer toont bij wijze van preek op haar laptop religieuze afbeeldingen van Jozef, de man van Maria. Het gaat haar om de ‘zorgende rol’ die hij op zich neemt voor moeder en kind. Er is zelfs een schilderij waarin Jozef zijn sok uithaalt, zodat van de wol iets voor de kleine Jezus kan worden gebreid. Gegniffel onder de circa vijftien mensen die de dienst bijwonen, onder wie een aantal Deventenaren. Even later wordt er gezongen: ‘Nu daagt het in het Oosten’, een oud Adventslied.
Het is 6 december, een druilerige donderdag. Maar in het Buurt- en Kerkhuis Bethel aan de Thomas Schwenckestraat, niet ver van de Valkenboskade, is het warm. Het is intussen de zevende week van het kerkasiel, dat de Protestantse Kerk van Den Haag biedt aan het gezin Tamrazyan, Armeense christenen. Al die tijd al is er onafgebroken een kerkdienst gaande, waarin intussen honderden dominees en ook wel priesters uit het hele land zijn voorgegaan. Zo lang de dienst voortduurt, kan de vreemdelingenpolitie niets ondernemen. De groep uit Deventer is allang geen uitzonderlijk verschijnsel meer. De asielmarathon vindt steun en weerklank in het hele land en is intussen ook internationaal nieuws. ‘Since October, The Hague-based Bethel Church has held an uninterrupted service…’ schreef de Washington Post op 28 november enigszins verbaasd. Andere buitenlandse correspondenten kwamen langs. Zelfs CNN pikte het Haagse initiatief op. Vorige week nog was er een grote, internationale persconferentie.
Kind van de rekening
Theo Hettema, voorzitter van de Algemene Kerkenraad van de Protestantse Kerk Den Haag, is één van de organisatoren van het kerkasiel. “Hiermee creëren we ruimte voor het gezin om hun zaak opnieuw te bepleiten en om de rammelende uitvoering van de Regeling langdurig verblijvende kinderen te signaleren. Minderjarigen worden hier het kind van de rekening. Niemand kan ons vragen de ogen te sluiten voor het leed dat deze kinderen wordt aangedaan.”
Hettema en de zijnen zijn na alle media-aandacht terughoudend geworden. Het gezin wordt nu afgeschermd. Geen foto’s meer, geen interviews. Dat was wel even anders op 30 oktober, toen de media wel welkom waren. Scriba (bestuurder) van de Protestantse Kerk in Nederland René de Reuver preekte over de Barmhartige Samaritaan en maakte duidelijk dat de PKN achter het kerkasiel staat. “Wij roepen niet op de wet te overtreden, wij roepen op de wet een ziel te geven,” zei De Reuver. Op die dag was ook de van de tv bekende hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder aanwezig. Hij maakte duidelijk dat onzekerheid en stress zeer slecht zijn voor het kinderbrein. Op 6 december zouden hij en 37 andere professoren die boodschap onderbouwen in een ‘schadenota’ voor het kabinet.
Op die drukke avond konden we ook even praten met de kinderen, Seyran (15), Warduhi (19) en Hayarpi (21). Zo’n negen jaar zijn ze al in Nederland en ze willen graag blijven. “Ik wil het VWO afmaken en gaan studeren,” zei de jongen, Seyran. De werkelijkheid is dat hij nu niet naar school kan, omdat hij in het Bethelgebouw moet blijven om uitzetting te voorkomen. Zus Haryapi, vaak de woordvoerder, zei zeer dankbaar te zijn voor alle steun. “Wat het allermoeilijkste is, is dat we al negen jaar in onzekerheid verkeren. We bidden en hopen dat het goed komt. Het is moeilijk, we zitten al weken opgesloten. Ik mis het om de dagelijkse dingen te doen. Ik mis mijn studie, mijn studentenvereniging, de gesprekken en discussies. Ik gaf wekelijks bijles, ook dat mis ik.”
Uitzichtsloos
Al het preken, bidden en hopen lijkt vooralsnog in het andere Den Haag weinig weerklank te vinden. Op 7 december laat staatssecretaris Mark Harbers (VVD, justitie en veiligheid) via verschillende media weten dat hij de situatie van het gezin Haryapi ‘tamelijk uitzichtloos acht’ omdat ze al ‘verschillende malen te horen hebben gekregen dat ze moeten vertrekken’. Theo Hettema reageert onmiddellijk met een persverklaring. ‘Wij betreuren deze uitspraak en denken dat er voldoende nieuwe informatie is om tot een ander besluit te komen’, staat daar onder meer in. Duidelijk is dat het nu echt een cause célèbre is geworden voor de PKN, al zou heilige zaak misschien een betere term zijn. Rond het kerkasiel is een brede beweging ontstaan die tegen alle populistische geluiden in pleit voor een humaner vluchtelingenbeleid, vooral ten aanzien van kinderen. Het gaat niet alleen om de Tamrazyans. Zo’n vierhonderd kinderen verkeren in vergelijkbare omstandigheden.
Het wordt wat lichter, op de druilerige donderdag. Bleek zonlicht valt door een glas in loodraam met een afbeelding van de vijf broden en twee vissen uit het Johannes-evangelie. Voorgangster Marry Schuurman heeft het stokje alweer overgegeven aan een opvolgster. Er volgt een ‘agapè-maaltijd’, een liefdemaaltijd naar vroegchristelijk voorbeeld. Hayarpi is er even bij, maar trekt zich dan weer terug. Ze bivakkeert met haar familie op een bovenverdieping van het kerkhuis. Als ze zich voldoende kan concentreren schrijft ze gedichten vol hoop en geloof: ‘Er is vrede in de Bethel / Er is rust te vinden / Er is gezelschap / Er is ontzettend veel liefde’.
Dossier Tamrazyan
De familie Tamrazyan – vader, moeder, twee dochters en een zoon – vraagt in 2010 asiel aan. De vader is, als lid van een oppositiepartij, in Armenië zijn leven niet zeker. Maar de IND concludeert na onderzoek dat de familie toch terug kan. Die gaat tegen dat besluit in beroep. De rechter geeft de Tamrazyans gelijk en beslist dat de IND onvoldoende kan motiveren waarom het wel veilig is om terug te keren. De IND moet zijn huiswerk overdoen. Dat duurt drie jaar, waarna opnieuw het besluit valt dat de familie geen recht heeft op asiel. Weer gaat het gezin in beroep, wéér krijgt het gelijk van de rechter en wéér legt de IND zich daarbij niet neer. De dienst stapt naar de Raad van State en die oordeelt uiteindelijk dat het besluit om de familie geen asiel te geven wél voldoende is gemotiveerd. Het gezin is dan al bijna zes jaar in Nederland. Eerst vindt het gezin onderdak in een protestantse kerk in Katwijk. Sinds 26 oktober verblijft het in het Buurt- en Kerkhuis Bethel in de Thomas Schwenckestraat in Den Haag.
[Dit stuk verscheen eerder in de kerstbijlage van Den Haag Centraal (20 december); intussen heeft de staatssecretaris opnieuw laten weten dat de familie Tamrazyan niet in Nederland kan blijven.]