De schrijfster, het kunstwerk en de grap
DHC-columniste Mira Feticu ging in Roemenië op zoek naar een gestolen Picasso, vond een vervalsing, was boos, maar heeft nu wel stof voor een nieuw boek.
Ze heeft geen spijt van de hele onderneming. Integendeel. Boos is ze wel. Want ze werd samen met collega-schrijver Frank Westerman het slachtoffer van een ingewikkelde, als kunstproject verpakte, publiciteitsstunt van twee Vlaamse theatermakers. Een Belgenmop, maar nu met Nederlanders als mikpunt. Mira Feticu (44), een Nederlands-Roemeense schrijfster die als columniste verbonden is aan Den Haag Centraal, is moe maar strijdbaar.
“Ik ben nu eenmaal wie ik ben. Het zit in mijn natuur om dingen uit te zoeken. Dat heb ik gedaan. Er was een kans dat we in Roemenië inderdaad een van de uit de Kunsthal geroofde kunstwerken zouden terugvinden. Ik heb aan Frank Westerman gevraagd: wat zou jij doen? Gaan, zei hij. Dat hebben we gedaan.”
Greci
Het eerste deel van het avontuur in het kort. Twee weken geleden ontvangt Feticu een in het Roemeens gestelde brief waarin wordt gesteld dat de tekening ‘Tête d’Arlequin’ van Picasso even buiten het dorpje Greci (Noordwest-Roemenië) begraven is.
Op vrijdag 16 november vliegt ze met Westerman, journalist en gelauwerd auteur van non-fictieboeken, naar Roemenië. Ze melden hun plannen aan de Nederlandse ambassadeur. Zaterdag gaan ze op pad met een bevriende chauffeur. Gewapend met schoppen arriveren ze in Greci. Die blijken niet nodig, want exact op de in de brief aangegeven plek ligt onder een steen de (een) in plastic verpakte tekening.
Feticu huilt van vreugde. Westerman vergelijkt de vondst met een afbeelding van het origineel, die hij bij zich heeft. Beiden concluderen ze dat het weleens de echte tekening kan zijn. Westerman meldt het verhaal telefonisch aan de NOS, waarna zaterdagavond de eerste verhalen op mediasites verschijnen. Ook DHC publiceerde afgelopen weekend over de kwestie.
Het tweetal keert terug naar de ambassade in Boekarest, waar de Roemeense autoriteiten op de hoogte worden gesteld. Die rukken massaal uit om onderzoek te doen. Feticu en Westerman worden onderworpen aan een langdurige nachtelijke ondervraging en moeten vingerafdrukken en wangslijm afgeven. De tekening wordt in beslag genomen. De volgende dag volgt er een reconstructie in Greci, waar Mira Feticu en Frank Westerman bij moeten zijn.
BERLIN
“Zondagavond kregen we, terwijl we nog in een politieauto zaten, een mailtje van de Antwerpse theatergroep BERLIN,” vertelt Feticu. “De Picasso bleek fake te zijn. Zij hebben de vervalsing daar verstopt. Als een publiciteitsstunt voor hun nieuwe voorstelling ‘True Copy’ over kunstvervalsingen.”
Ik voel me Don Quichot die is genaaid door Sancho Panza.
“Ik had er rekening mee gehouden dat het een vervalsing was, maar dit had ik niet verwacht.Ze zeggen nu dat het niet de bedoeling was dat het zó uit de hand zou lopen. Onzin! Waarom ga je anders een vals kunstwerk verstoppen en brieven schrijven?”
Links het gestolen origineel, rechts de gevonden vervalsing (Kunsthal/Frank Westerman)
Maandag keren Feticu en Westerman terug naar Nederland. Alle actualiteitenrubrieken willen het tweetal hebben. Ze kiezen voor de ‘De Wereld Draait Door’, dat men hen ‘opent’. Westerman verklaart de grap er wel van te kunnen inzien en noemt het Vlaamse project ‘briljant’. Feticu is zover nog niet.
“Ik voel me Don Quichot die is genaaid door Sancho Panza,” zegt ze tot hilariteit van het publiek. De mannen van BERLIN, Bart Baele en Yves Degryse, zijn uitgenodigd maar wilden niet komen, kennelijk geschrokken van alle publiciteit. Westerman noemt dat ‘laf’. “Ze hebben slappe knieën gekregen.”
Baele en Degryse laten weten de slachtoffers van hun stunt ‘buiten de media’ wel te willen spreken. Op hun site (www.berlinberlin.be) geven ze omstandig uitleg over het project. Maar ze willen ‘de aandacht niet verder [opzoeken] en geven dan ook geen verdere commentaar noch interviews in de media’.
Goede kant
Mira Feticu, wat illusies armer maar een bijzondere ervaring rijker, zegt ‘geen behoefte’ te hebben aan contact met de Vlamingen. “Ik wil ze niet spreken. Ze hebben voor god proberen te spelen door dingen in scène te zetten en te manipuleren. Rare mensen, die Belgen!”
Ze gaat allereerst haar DHC-column schrijven (deze week op pagina 9 van de krant) en dan uitrusten. En daarna? “Ik wil die tekening hebben, die ga ik claimen bij het Roemeense OM. Ik heb hem immers gevonden. En daarna ga ik er een boek over schrijven. Eerder schreef ik over de kunstroof in romanvorm (‘Tascha- De roof uit de Kunsthal’, 2015, red.). Nu ga ik over ons avontuur een non-fictieboek schrijven. Zo zit er toch nog een goede kant aan dit verhaal.”
***
De roof, hoe zat het ook alweer?
Roemeense criminelen stalen in 2012 zeven kunstwerken uit de slecht beveiligde Kunsthal in Rotterdam. Behalve Picasso’s tekening ‘Tête d’Arlequin’ ging het om werken van Claude Monet (twee stuks), Henri Matisse, Jacob Meijer de Haan, Paul Gauguin en Lucian Freud.
Gezamenlijke waarde: circa honderd miljoen euro. De werken maken deel uit van de particuliere Triton Collectie. Bij de arrestatie van de dieven in Roemenië bleken de kunstwerken spoorloos. Later heeft de moeder van één van de verdachten verklaard dat ze de schilderijen in een verwarmingskachel had verbrand. Deze verklaring werd door de Roemeense recherche waarschijnlijk geacht, na onderzoek van de as.
