Campagne tegen ondermijning: burger die onraad ruikt (of anijs) moet dat melden
In de strijd tegen drugscriminaliteit kan de overheid niet zonder de oren en de ogen van de burger – en diens neus. Een demonstratie op het Spuiplein wees Hagenaars op verdachte signalen.
Het is warm in de container vol nepwietplantjes. Gloeiende kweeklampen, geïmproviseerde bekabeling, isolatiemateriaal tegen de wanden – zo ziet de gemiddelde hennepkwekerij eruit die de politie in woningen aantreft. “Levensgevaarlijk,” zegt de rondleider van netbeheerder Stedin. “Zie je dit?” Hij wijst naar de op een houten plank bevestigde transformatoren die de lampen van stroom voorzien. “Dat hout wordt op een gegeven moment zo heet dat het gaat gloeien.”
De container staat op het Spuiplein, waar bezoekers tot woensdag kennis konden maken met verschillende verschijningsvormen van ondermijning, een parapluterm voor (drugs)criminaliteit die versmelt met de bovenwereld.
Alle partners hebben een stok om mee te slaan
Wietteelt, bijvoorbeeld, die in gewone huizen plaatsvindt. “Buren denken soms: ach, een paar plantjes. Maar daar gaat het niet om. Je wilt echt niet dat de boel vlam vat.” Elke week breekt er in Nederland wel brand uit in een woning als gevolg van een hennepkwekerij. Vorige maand nog in een deftige straat in het Bezuidenhout. Meld dus als je onraad ruikt, roept Stedin op, ook als je het niet zeker weet. “Ik ga liever tien keer voor niks kijken dan dat het ergens te laat is.”
Linke wereld
Zijn naam wil hij niet in de krant, net als de gemeenteambtenaren en de ondermijningsexperts op deze toch publieke demonstratie. Uit veiligheidsoverwegingen, verklaren allen. “Dit is mijn dagelijkse werk,” aldus de Stedin-man. De drugshandel is immers een linke wereld, die zich via allerlei wegen vermengt met de bovenwereld. Met voorlichtingscampagnes hoopt het Regionaal Informatie- en Expertise Centrum (RIEC) burgers te betrekken bij de strijd tegen ondermijning.
In die ‘war on drugs’ is het RIEC de schakel tussen politie, Openbaar Ministerie (OM), gemeenten, Belastingdienst, inspecties en meer. Samenwerking is cruciaal, leggen twee medewerkers uit. “Alle partners hebben een stok om mee te slaan. Het OM kan een drugscrimineel vervolgen, de Belastingdienst kan geld terugvorderen, de burgemeester kan een drugspand sluiten. We coördineren al deze interventies om het criminele proces van A tot Z te stoppen. Zodat als iemand na twee jaar vrijkomt, hij de draad niet weer kan oppakken.”
We moeten niet de buurten vergeten waar bewoners níet melden
Hierbij is niet alleen de burger onmisbaar als informatiebron, ook winkelpersoneel van bijvoorbeeld de bouwmarkt. Daar kopen drugscriminelen hun werkmateriaal. ‘Dit zijn vaak spullen die in eerste instantie geen belletje doen rinkelen, maar wel degelijk met een drugslab te maken kunnen hebben,’ schrijft het RIEC in een brochure voor gemeenten. De voorlichting is ook specifiek gericht op eigenaren van schuren, kassen of loodsen. Van de verhuurders in het Haagse buitengebied is 5 procent benaderd door onbetrouwbare types, blijkt uit een peiling.
Bouquet van harddrugs
De geur van anijs hangt in de legergroene ‘escape room’ op de stoep van cultuurcomplex Amare. “Een typische crystal meth-lucht,” aldus de instructeur. Gastanks, wasbakken, gasmaskers en jerrycans scheppen het beeld van een drugslab zoals de politie dat wel eens aantreft. Achterin staat een stoel met banden op de leuningen om iemand te knevelen, geïnspireerd op de ‘martelcontainer’ die twee jaar geleden in Brabant werd gevonden.
Nagebouwd methlab. In de Haagse regio zijn er meerdere opgerold. (DHC/Elise Fluijt)
Brabant staat bekend om zijn drugslabs, maar ook in Den Haag worden synthetische drugs vervaardigd. Van de 41 methlabs die in 2019 en 2020 in Nederland werden opgerold, stonden er zes in de Haagse regio. Bij 78 procent van de drugspanden die de gemeente vorig jaar sloot, ging het om harddrugs. Waar de doorsnee-burger de geur van een wietplantage zou herkennen, is het bouquet van synthetische drugs hem waarschijnlijk vreemd. Vandaar dat geurkaarten van xtc-productie tot het voorlichtingsmateriaal behoren.
Aan meldingen geen gebrek bij de Haagse Pandbrigade. “We krijgen er meer dan we aankunnen,” vertelt een brigadier. Zijn inspectiedienst controleert op misbruik van woningen, van een onvergunde dakopbouw tot illegale onderverhuur. “Die meldingen zijn echt belangrijk, al kan de kwaliteit soms beter.” Geregeld krijgt hij signalen van zaken die overdreven of niet illegaal blijken. Uiteindelijk moet de brigade ook haar eigen neus volgen. “Als we alleen afgaan op meldingen van burgers, vergeten we de buurten waar bewoners níet melden.”
Dit artikel krijgt u gratis van de redactie. Meer Haags nieuws lezen? Koop weekkrant Den Haag Centraal bij een van onze verkooppunten of neem een (proef)abonnement.
