Duizenden demonstranten, waterkanonnen en een requiem
Duizenden mensen hebben zaterdag opnieuw de Utrechtsebaan geblokkeerd. De politie verrichtte ongeveer 2400 aanhoudingen. Voor zondag is weer een blokkade aangekondigd.
De achtste blokkade van de ‘A12’, bij Hagenaars beter bekend als de Utrechtsebaan, is in grote lijnen verlopen zoals de vorige acties. Vanaf 12.00 blokkeren demonstranten de weg. Ze worden gesommeerd weg te gaan en doen dat niet, waarna Duitse ‘waterwerpers’ worden ingezet. Als ook dat weinig helpt gaat de politie over tot het massaal aanhouden en afvoeren van demonstranten. Onder de arrestanten is actrice Carice van Houten.
Bijzonder is deze keer de muzikale omlijsting. Een gelegenheidskoor en -orkest voeren een deel van het ‘Requiem’ van Mozart uit. Een passage uit de hymne ‘Dies Irae’ (Dag der gramschap) klinkt, waarin de overledene de verschrikkingen van het laatste oordeel worden voorgehouden.
Ward (53) smeert zich nog eens goed in met zonnebrand. Hij is met de trein van Amsterdam naar Den Haag gekomen om voor het eerst mee te doen aan de blokkade. Een beetje op de bonnefooi, zo vertelt hij. “Ik wist van tevoren eigenlijk niet of ik mee zou doen aan de blokkade of alleen toeschouwer zou zijn.” Het werd het eerste, hoewel zijn nog droge pak laat zien dat hij niet in de frontlinie heeft gestaan. Toch is hij blij dat hij op deze manier onderdeel kan zijn van het protestactie. “Ik kan niet passief kennisnemen van de crisissituatie waarin wij verkeren, die wij zelf hebben veroorzaakt. Als ik niets doe, wordt ik somber en pessimistisch. Dit helpt. Om toch met deelgenoten in actie te komen.”
Hoewel de eerste groepen zich aan het eind van de middag langzaam naar het station bewegen, zit de sfeer er bij de volhardende demonstranten nog goed in. Er wordt muziek gemaakt en gezongen. De waterkanonnen lijken de meesten niet te deren en zijn eerder een welkome verfrissing dan een afschrikking op deze hete septemberdag.
De 73-jarige Det heeft net wel kennisgemaakt met de waterkanonnen. Al druipend veegt ze haar telefoon droog. Waarom staat ze hier? “Allereerst omdat ik kleinkinderen heb. En omdat ik niet snap dat onze politici – die toch hoogopgeleide mensen zijn en die toch kunnen begrijpen dat er iets moet gebeuren – niets doen. En dat ze toch maar achter het grote geld blijven aanlopen.” De sfeer blijft goed. Als er demonstranten worden weggevoerd, neemt het gejoel toe. De politie maakt de weg stukje bij beetje de weg vrij.
Maar daarmee is de blokkade nog niet voorbij. Extinction Rebellion (XR) heeft aangekondigd de A12 permanent te willen bezetten. Een ambitieus plan vindt Det. “Morgen zullen er nog wel veel mensen komen, maar daarna zullen de meesten toch moeten werken. Ik hoop dat ze terugkomen, maar de A12 de hele tijd blokkeren, dat wordt erg lastig.” Ook Ward moet maandag gewoon weer naar zijn werk, maar weet toch dat hij het niet bij deze ene keer zal houden. “Ik denk niet dat ik er vrij voor ga nemen, maar ik kom vaker terug,” verzekert hij.
Bijna een festival
Nieuw is deze zaterdag ook de ondersteunende demonstratie op de Laan van Reagan en Gorbatsjov, tussen de Koekamp en de Prinsessegracht. Het Malieveld is door de Tong Tong Fair niet beschikbaar. Je zou, als je de vrolijk uitgedoste mensen op de Koekamp gadeslaat, haast denken dat je op een festival bent beland. Met punkrockband Hang Youth op het podium, rijen voor de Dixies, picknickkleedjes uitgevouwen op het gras, kraampjes waar het storm loopt en kinderen die vrolijk tussen de mensenmassa door huppelen, is dat ook niet zo’n gek beeld. Bovendien doen de weergoden er nog een schepje bovenop en geven het geheel een ultiem zomerse glans.
Maar wie beter kijkt, ziet dat er bij de kraampjes handgedrukte tassen met het XR-logo tegen donatie worden weggegeven, flyers over de Rabobank worden verspreid, tatoeages met ‘There is no music on a death planet’ worden opgeplakt. En die kinderen, die huppelen rond met zelfgemaakte borden over de toekomst van onze planeet. De gesprekken van de aanwezigen gaan weliswaar over koetjes en kalfjes, maar wel over de kalfjes die het levenslicht nog nooit gezien hebben en koetjes die volgespoten met antibiotica worden gevoed met krachtvoer waar de Amazone massaal voor wordt ontbost.
Jakob (12), die met zijn zelfgemaakte bord ‘Doe niet zo fossiel’ rondbanjert, compleet met illustratie van de uitgestorven dinosaurus, is bang dat hij binnenkort naar Zuid-Duitsland moet verhuizen omdat Nederland overstroomt. “Ik maak me het meeste zorgen over de oceanen. Soms praat ik daar ook met mijn vrienden over.”
Ook Juliet (8) en haar broertje Sebas (5) zijn er. Hoewel Sebas er zeker van is dat de baas van de wereld erop gaat letten dat de planeet gered wordt, maakt zijn moeder Yvette (40) zich echt zorgen. Een jaar geleden had ze nooit gedacht dat ze de klimaatbeweging zou komen aanmoedigen met haar kinderen, maar omdat het nu echt vijf voor twaalf is en er nog steeds te weinig gebeurt vanuit de overheid, vindt ze het belangrijk haar stem te laten horen. De supportdemonstratie is daar de ideale plek voor. Want hoe moedig het ook is dat mensen bereid zijn hun vrijheid te riskeren, haar man werkt voor de politie en zij zelf is ambtenaar, dus het is voor haar wel een dilemma dat XR verderop iets doet dat tegen de wet is. “Daarom wil ook niet met mijn achternaam in de krant. Toch is het menens en wil ik mijn steun geven. Niets doen is geen optie meer.”
Een spoedgeval in het ziekenhuis wordt ook niet uitgesteld, onze planeet is in nood en wij moeten nu actie ondernemen
‘Elke dag om 12.00 uur’
De actiegroep XR kondigt zaterdagmiddag aan te blijven ‘terugkomen, iedere dag om 12.00 uur, net zolang totdat de fossiele subsidies zijn afgeschaft’. “Op de eerste dag van de permanente A12-blokkade hebben vele duizenden mensen laten zien dat het nu afgelopen moet zijn met alle fossiele subsidies. Iedere dag sterven overal ter wereld, en vooral in het Mondiale Zuiden, mensen door klimaatrampen waar onze regering aan mee betaalt. Dit moet nu stoppen,” aldus XR-woordvoerder Tessel Hofstede. Volgens XR bedragen de ‘subsidies’ in de vorm van kortingen en vrijstellingen voor grootverbruikers van onder meer kerosine en gas bij elkaar 37,5 miljard euro per jaar.
Vele beroepsgroepen hebben zich zaterdag laten zien en horen. ‘Scientist Rebellion’ demonstreerde mee met tientallen wetenschappers, onder wie een aantal hoogleraren, van wie sommigen in toga. “Klimaatverandering vereist radicale systeemverandering richting een samenleving die alles op alles zet om deze planeet leefbaar en gezond te houden voor mens, dier en natuur,” zegt Patrick Huntjens, hoogleraar Governance van Duurzaamheidstransities aan de Maastricht Universiteit. “Zolang er sprake is van 37.5 miljard euro aan fossiele subsidies is de overheid onderdeel van het probleem en belangrijkste obstakel op weg naar een duurzame en rechtvaardige samenleving.”
Verder waren onder meer XR Ambtenaren, XR Leraren, XR Zorgprofessionals, XR Therapeuten en de groene boeren van XR Landbouw, de Federatie van Agro-ecologische Boeren en Toekomstboeren van de partij. Woordvoerder Margarita Vossen van XR Zorgprofessionals: “Dit is een slechtnieuwsgesprek, verdere gezondheidsschade moet met spoed worden voorkomen. Een spoedgeval in het ziekenhuis wordt ook niet uitgesteld, onze planeet is in nood en wij moeten nu actie ondernemen.”
‘Ontwrichtende blokkeeractie’
Burgemeester Jan van Zanen liet zaterdagmiddag de volgende verklaring uitgaan.
‘Vandaag vanaf omstreeks 12:00 uur zijn grote aantallen actievoerders overgegaan tot het blokkeren van de A12/Utrechtsebaan, met als doel hun boodschap aan het kabinet en parlement over te brengen. Daarmee is Den Haag wederom de locatie geworden van een ontwrichtende blokkeeractie die vooraf was verboden.
Het doelbewust aansturen op grote aantallen arrestaties als pressiemiddel, plaatst de Haagse driehoek wederom voor dilemma’s. De Wom (Wet openbare manifestaties, red.) biedt in theorie voldoende juridische mogelijkheden om op te treden tegen actievormen die de grenzen van het demonstratierecht te buiten gaan. In de praktijk blijkt echter dat het lastig is effectief tegen dit soort blokkades op te treden, wanneer deze massaal en langdurig plaatsvinden.
Vandaag heeft wederom een enorme politie-inzet plaatsgevonden om de blokkade te ontbinden. Ik heb enorme bewondering voor alle mannen en vrouwen die vandaag deze enorme klus hebben geklaard.’
