Column Casper Postmaa: Jaap Uijlenbroek of de kloof tussen burger en bestuur
De voormalige directeur van de belastingdienst verdient een tweede kans, maar niet in Den Haag, vindt columnist Casper Postmaa, die en passant ook nog het ondoorzichtige van de Nederlandse burgemeestersbenoeming aan de kaak stelt.
Soms droom ik dat ik in een Frans stadje woon waar niemand de naam van kent, het doezelt ergens in de Provence en maakt zich geen enkele zorgen over haar eigen anonimiteit. Ons kent ons in mijn gemeente en een van ons is burgemeester. Toen we haar benoemden was ze schoolhoofd, terwijl haar voorganger lang de plaatselijke herberg runde. Hij won toen nog nipt van de barbier.
Het pijnlijke van mijn dagdromerij is dat ik voor zo’n romantisch democratisch ideaalbeeld niet naar Frankrijk hoef, je kunt ook naar Duitsland, België, Engeland of de VS afreizen; in vrijwel alle landen mogen burgers zelf bepalen wie ze als burgemeester willen hebben. Behalve hier.
Onwelriekende muil
De kloof tussen burger en bestuur werd dit weekeinde weer eens zo ver opengesperd dat we rechtstreeks in de onwelriekende muil van het beest konden kijken. NOS en Omroep West meldden dat de weggestuurde directeur van de belastingdienst, Jaap Uijlenbroek, de hoogste ambtenaar van de gemeente Den Haag wordt.
Inderdaad: de stad die is verwikkeld in een ongekend integriteitsschandaal krijgt een gemeentesecretaris die leiding gaf aan een dienst waar jarenlang niet integer is gehandeld. Door de toeslagenaffaire zijn duizenden gezinnen vastgelopen en vernederd, terwijl in een aantal gevallen gewoon de wet is overtreden.
Procedurele muizengaatje
De komst van Uijlenbroek is nog niet officieel door Den Haag bevestigd, dus mag je ervan uitgaan dat de gemeente dit procedurele muizengaatje benut om aan een nieuwe rel te ontsnappen, maar eigenlijk is het leed al geschied. De poging om de in een vrije val geraakte topambtenaar een zachte landing op het gemeentepluche te bezorgen, geeft er blijk van dat het stadhuis onbekend is met de gevoelens van gewone burgers.
Bij hen heeft de cultuur waarvoor Uijlenbroek staat weerzin opgeroepen, het laatste wat zij verwachten is dat hij de eerste ambtenaar van de stad wordt. Ik begrijp het wel, ook Uijlenbroek verdient een tweede kans, maar liever ergens uit het zicht. Sint Eustatius lijkt me wel wat, desnoods als machtigste ambtenaar.
Dubieuze rol commissaris
Vervolgens kunnen we ons buigen over de nieuwe burgemeester. Daarover gaat de commissie stiekem van de gemeenteraad: de stad mag niet weten waar wordt vergaderd, wie solliciteert – het raadslid dat daarover de burger informeert, komt voor de rechter – en uiteindelijk beslist de gemeenteraad in het geheim wie wint. De fracties zijn al bezig een profielschets op te stellen, wat zoiets is als voorsorteren op een gewenste kandidaat; framen heet dat tegenwoordig.
Want waarom zouden we ons door die afstandelijke bureaucratische machine, waarin ook de commissaris van de koning nog een dubieuze rol speelt, een burgemeester in de maag laten splitsen? Ik wil kunnen stemmen op schoolhoofd, kapper of ICT’er. Of op u. Als u Hagenaar bent en in alle openbaarheid de meeste stemmen krijgt, bent u onze nieuwe burgemeester. Wel raar dat dát nog steeds een droom is.
Dit artikel wordt u gratis aangeboden. Wilt u meer lezen? Neem dan een abonnement op DHC.
