Festivals verdwijnen uit Den Haag: ‘Het loopt als zand tussen onze vingers weg’
De Tong Tong Fair zou eind deze maand voor de 64ste keer gehouden worden. Deze week trok de organisatie de stekker eruit vanwege geldproblemen. Het nieuws sloeg in als een bom, maar dit festival is niet het enige dat het moeilijk heeft.
De Indische Tong Tong Fair, latinfestival Pal Mundo en Den Haag Outdoor in het Zuiderpark: het gaat dit jaar allemaal niet door. Parkpop hield er in 2022 al mee op en andere festivals, zoals het Bevrijdingsfestival, hebben het al langer moeilijk. “Dit is Den Haag. Alles wat mooi is, gaat eraan. Het loopt als zand tussen onze vingers weg,” reageert schrijfster Yvonne Keuls op het niet doorgaan van de Tong Tong Fair. “Heel, heel jammer,” vindt ook Wieteke van Dort, die er talloze malen als het Indische typetje Tante Lien optrad. “Het hoorde er zo bij. En het hoorde ook zeker bij Den Haag.”
De reden van het afblazen van de Tong Tong Fair? Geld allereerst. Organisator Siem Boon licht het toe. “De afgelopen coronajaren hebben er heel hard in gehakt bij festivals en evenementen, ook bij ons. Financiën, altijd weer financiën. De kosten zijn enorm gestegen. Denk aan personeel, beveiliging, schoonmaak en brandstof.” Het zijn kostenposten waar een evenement moeilijk op kan bezuinigen. “Het is ‘levende-mensen-intensief’,” zegt Boon.
Als je het dubbele gaat vragen, dan haakt de klant af
Dan is er nog de timing van het evenement. Vanwege de beschikbaarheid van het Malieveld, was de Tong Tong Fair in 2022 en 2023 niet in mei, maar in september. Mei is volgens de organisatie een beter moment, omdat bezoekers dan hun vakantiegeld net binnen hebben, en dus meer kunnen uitgeven.
Daarnaast vielen de bezoekersaantallen bij de afgelopen editie flink tegen, vooral in het laatste weekend. Dat had in de ogen van de organisatie te maken met een klimaatdemonstratie van Extinction Rebellion op de naast het Malieveld gelegen Utrechtsebaan. Hoewel de demonstranten alleen de weg bezetten en niet op het Malieveld kwamen, zou het bezoekers toch hebben afgeschrikt.
Uitdagingen
Minder geld in het laatje en stijgende kosten. Daar hebben meer festivals last van. Neem Pal Mundo in het Zuiderpark. Ieder jaar treden daar bekende artiesten op van over de hele wereld. Nadat er maar niets bekend werd over de artiesten van dit jaar, is het evenement stilletjes geannuleerd.
Organisator Alda reageert niet op vragen van deze krant, maar Timo Bosman, die betrokken is bij de organisatie, bevestigt dat Pal Mundo dit jaar niet doorgaat. Bosman organiseert meer festivals in Den Haag en ziet de vele uitdagingen. “Al het materiaal is duurder geworden. Bijvoorbeeld de hekken die je nodig hebt. Dat kost twee keer zoveel. Hetzelfde geldt voor personeel, veel mensen zijn na corona wat anders gaan doen. Bovendien zijn er nieuwe cao’s voor bijvoorbeeld barpersoneel. In principe goed, maar als organisator moet je dan meer mensen inhuren omdat je personeel geen lange shifts meer mag draaien.”
We moeten alles op alles zetten om de Tong Tong Fair te behouden
Het is volgens Bosman te makkelijk om te denken dat het entreegeld dan wel omhoog kan. “Als je het dubbele gaat vragen, dan haakt de klant af. De prijs van een biertje kan wel iets omhoog, maar daar zit ook een maximum aan.”
Parkpop ging er eerder al aan onderdoor. Oplopende kosten voor productie, energie en veiligheid deden het gratis festival de das om. Een uiterste poging om het in plaats van in het Zuiderpark op het Malieveld te houden kon het tij niet keren. Het festival kon simpelweg niet meer gratis worden georganiseerd. Het verdwijnen van Parkpop leidde toen, net als het nieuws over de Tong Tong Fair nu, tot grote teleurstelling in de stad en de politiek.
‘Zware klap’
“Een zware klap voor de Indische gemeenschap,” zegt fractievoorzitter Richard de Mos van Hart voor Den Haag over het annuleren van de Tong Tong Fair. “Wat een ontzettend verdrietig nieuws,” vindt Lotte van Basten Batenburg, fractievoorzitter van de VVD. PvdA-raadslid Mairan Sewtahal zegt het bericht ‘met pijn in het hart’ te hebben gezien. Er volgt nog een debat over de situatie rond de Tong Tong Fair. Ondertussen hoopt De Mos dat Haagse bedrijven als donateurs willen optreden. “Als ‘weduwe van Indië’ moeten we alles op alles zetten om de Tong Tong Fair voor de stad te behouden.”
Ik voelde mij meer een fondsenwerver dan een festivalorganisator
Terwijl de Tong Tong Fair dit jaar niet doorgaat, leeft het Bevrijdingsfestival na een moeilijke fase juist weer op. “Ik ben zo gelukkig. We konden het eindelijk weer organiseren zoals we wilden,” zegt Gerard van den IJssel. Hij is medeorganisator van het gratis festival dat op 5 mei op het Malieveld plaatsvond.
Twee jaar geleden was de stemming anders. Net na corona kwam het festival serieus in gevaar. Dus moest Van den IJssel flink lobbyen om het nog te kunnen laten doorgaan. “Ik voelde mij meer een fondsenwerver dan een festivalorganisator,” herinnert hij zich. Dankzij een extra bijdrage van de gemeente, en daarna van de provincie en het rijk, loopt het festival weer. “De steun van de gemeente is een duidelijk signaal geweest en heeft ons uit de neerwaartse spiraal getrokken.”
Clusteren
Geld van de gemeente of niet, door alle kostenstijgingen moeten festivals ‘zichzelf opnieuw uitvinden’, denkt Timo Bosman. Hij doet dat zelf door festivals te clusteren. In het Zuiderpark is hij deze zomer betrokken bij drie festivals: 7FEST, het Sun Splash Reggae Festival en Dagje Outsiders. “Die zijn allemaal kort achter elkaar in de maand juli. Zo hoeven we niet steeds opnieuw op- en af te bouwen,” legt hij uit. “Dat scheelt in de kosten en het is duurzamer; het gras van het park krijgt zo even rust. Het is eigenlijk ook van de zotte dat je een heel festivaldorp opbouwt, het maar een dag gebruikt en het daarna weer afbouwt. Dat voelt niet goed.” Het grootste deel van juni en een deel van augustus zijn er deze zomer geen festivals in het Zuiderpark. Vanwege het clusteren van de festivals, heeft Bosman Den Haag Outdoor dit jaar laten vallen.
Hoe de Tong Tong Fair zichzelf opnieuw gaat uitvinden, is nog niet duidelijk. De organisatie heeft uitstel van betaling aangevraagd, doorgaans een voorbode voor een faillissement. Directeur Siem Boon bevestigt dat er grote problemen zijn. “We zijn volop bezig met de juridische afwikkeling en met het organiseren van hulp en steun voor met name de Indonesische standhouders, die de direct gedupeerden zijn.” Voor standhouders die al hebben betaald voor een plekje is het onzeker of zij hun geld terugkrijgen. Bij sommige ondernemers gaat het om vele duizenden euro’s.
In een reactie laat de gemeente Den Haag weten het te ‘betreuren’ dat de Tong Tong Fair niet doorgaat dit jaar. ‘Het evenement heeft al tientallen jaren een bijzondere positie in het culturele aanbod van Den Haag.’ Er zijn naar aanleiding van de problemen nog wel gesprekken geweest, maar de gemeente kon de Tong Tong Fair niet redden. “Het bleek niet mogelijk om op een realistische manier te zorgen dat de editie van 2024 kon doorgaan.’ Als de organisatie het afblazen van deze editie heeft afgewikkeld, wil de gemeente in gesprek over een toekomstige Pasar Malam. ‘Wij willen graag meedenken.’
De redactie biedt u dit verhaal gratis aan. Meer Haagse verhalen? Neem een (proef)abonnement op weekkrant Den Haag Centraal. Elke donderdag in de bus. De krant is ook verkrijgbaar bij onze verkooppunten.