Eerbetoon aan Otto Ketting met ‘Ithaka Symfonie’
Ruim 35 jaar na de roerige première van Otto Kettings opera ‘Ithaka’ klinkt deze week een bewerking bij ‘zijn eigen’ Residentie Orkest.
‘Triest maar waar,” zegt componist en auteur Elmer Schönberger, “van de grote Nederlandse componisten van de 20ste eeuw wordt nog maar zelden iets gespeeld. “Louis Andriessen is dan nog een gunstige uitzondering. Maar wanneer hoor je nog iets van Tristan Keuris, Peter Schat of Otto Ketting? Zelden tot nooit, en een opera maakt helemaal geen kans meer.” Er zijn overigens twee stukken van Otto Ketting die breder bekend zijn. Hij componeerde de muziek voor Bert Haanstra’s films ‘Alleman’ (1963) en voor ‘Dokter Pulder zaait papavers’ (1975).
Dat bracht Schönberger, die recent een biografie over Ketting publiceerde, samen met het Residentie Orkest tot een reddingsplan voor de opera ‘Ithaka’ van de Haagse componist Otto Ketting (1935-2012). “Ketting componeerde ‘Ithaka’ voor de opening van het Amsterdamse Muziektheater in 1986. Het stuk is gebaseerd op het gelijknamige gedicht van Konstantinos Kafávis. Het was bepaald geen feestelijk spektakelstuk en werd daarom slecht ontvangen. De grootse enscenering was een mislukking, vond Ketting zelf ook, want het stuk was bedoeld als kameropera.”
Van toneelstuk naar roman
De kans dat een operagezelschap zich nog eens aan ‘Ithaka’ waagt is minimaal. En daarom maakte Schönberger een bewerking. “Dat stuk is te goed om te laten verdampen. Ik was er destijds als dramaturg bij betrokken, dus ik ken het van voor tot achter. Ik heb van de opera een symfonie gemaakt. Dat is een onderneming. Net zoiets als van een toneelstuk een roman maken. Het grootste deel van de zang is vervallen. Alleen komt er aan het einde een solo voor bariton in voor. Ontzettend fijn dat het Residentie Orkest zich volop heeft ingezet voor dit project.”
Elmer Schönberger, biograaf van Otto Ketting. | Foto: Ilja Keizer
‘Ithaka’ was geen opera in de gebruikelijke zin met een zich voortstuwend verhaal, maar meer een filosofisch geheel waarin diverse personages hun gedachten verwoorden. De hoofdpersonen waren een journalist met zijn dagdromen en nachtmerries, een gewezen fotomodel op zoek naar een onbereikbare liefde en een dode dichter. Tot hun tegenspelers behoren een engel des doods en de schreeuwlelijk Macho. Alleen de dode dichter komt in de symfonie nog aan het woord. Deze rol wordt gezongen door bariton Martijn Cornet.
Dat juist het Residentie Orkest bij dit project is betrokken, is van bijzondere betekenis, zegt Schönberger. “Otto was behalve componist ook trompettist en hij maakte een aantal jaren deel uit van het orkest. Ook studeerde en doceerde hij aan het Koninklijk Conservatorium. Hij heeft het grootste deel van zijn leven in Den Haag gewoond.”
- ‘Ithaka Symfonie’ (en Symfonie nr. 9 van Bruckner), Residentie Orkest o.l.v. Antony Hermus, vrijdag 18 maart, 20.00 uur, Amare (Bruckner ook op zaterdag 19 maart, 20.30 uur, Amare)
