Kunstenaar Farah Rahman geeft flora een stem
In See Lab presenteert kunstenaar Farah Rahman de resultaten van haar onderzoek naar de verhalen die bomen en planten te vertellen hebben. “Ik had nooit gedacht dat ik naar bomen ging luisteren.”
Projectruimte See Lab, in een oud schoolgebouw in de Scheveningse Duinstraat, stimuleert met het tot tuin getransformeerde schoolplein de wisselwerking tussen kunst en natuur. Het is dan ook geen toeval dat kunstenaar Farah Rahman van donderdag 31 juli tot en met zaterdag 2 augustus juist hier de resultaten presenteert van haar onderzoek naar het luisteren naar bomen en planten. Curator Sissel Maria Tonn koppelde Rahman aan Jorick de Quaasteniet, beheerder van de See Lab-tuin, voor een kennisuitwisseling. “De lindeboom heeft de hoofdrol in mijn verhaal,” zegt de kunstenaar.
Vrijheid
Het werken met planten begon voor Rahman toen zij zichzelf een ceremonie cadeau deed van waaruit ze zich ging verdiepen in medicinale planten en sjamanisme. Eerder deed ze dat vooral met audiovisuele installaties, maar tijdens een videoproject over vrijheid ontstond de behoefte aan tastbare kunst. “Het was een video waarin een vrouw voor het vluchten slechts een theesetje had meegenomen, omdat dat haar herinnerde aan hoe ze met haar man in de bergen theedronk – dat rook zo lekker,” legt ze uit. “Het gaf haar een gevoel van vrijheid. Op dat moment wilde ik ook geur bij mijn werk betrekken.”
Ik geloof dat de ‘plant spirit’ en misschien wel mijn voorouders me op de juiste plek brengen
Rahman raadpleegde een plant met de vraag hoe zij haar hart kon volgen. Het antwoord bleek de master ArtScience aan de Haagse kunstacademie. In haar onderzoek naar de vergeten geschiedenis van planten kwam vervolgens naar voren hoe haar voorouders uit India en Suriname verbonden waren aan medicinale planten; haar overgrootvader, schrijver Munshi Rahman Khan, repte er zelfs over in zijn biografie. “Al die stukjes kwamen samen, en dat is wat de plant doet. Ik geloof dat de ‘plant spirit’ en misschien wel mijn voorouders me op de juiste plek brengen. Daardoor is mijn kunst ook helemaal veranderd.”
De master heeft Rahman geholpen die kunst te ontwikkelen. Over het inleveren van haar onderzoeksplan vertelt ze: “Ze zeiden: denk maar niet dat je hier over twee jaar nog steeds mee bezig bent. Ik had nooit verwacht dat ik naar bomen ging luisteren. Echt, dat had ik nooit verwacht.” Die zintuigelijke oefening greep Rahman aan om de kunst tastbaarder te maken. Omdat het mensenoor de geluiden van een boom niet kan opvangen, gebruikte de kunstenaar als hulpmiddel een geofoon, een apparaat dat lage frequenties oppikt van verschillende oppervlakken.
Blender
De geofoon is niet het enige instrument in de projectruimte, de blender blijkt net zo essentieel voor de presentatie. Rahman experimenteert namelijk met anthotypes, een methode waarbij afbeeldingen worden gemaakt door een emulsie van plantaardig materiaal bloot te stellen aan uv-licht. De zon verlicht de ruimte goed en doet daarnaast dienst om de lindebloesem te drogen. De thee die je van die bloesem kunt trekken, heeft een rustgevende werking.
De identiteit van planten en bomen wordt op allerlei manieren tastbaar gemaakt. (DHC/Storm Groenendijk)
De identiteit van de linde krijgt dankzij het geluidskunstwerk, de prenten en de thee steeds meer vorm. “Mijn idee is dat mensen bij binnenkomst een mp3-speler krijgen en onder de lindeboom plaatsnemen in een ligstoel om het verhaal achter mijn onderzoek te beluisteren; ik wil mensen meenemen in het ervaren van de boom en de ‘plantenblindheid’ opheffen.”
Presentatie Farah Rahman, donderdag 31 juli tot en met zaterdag 2 augustus, See Lab. Meer informatie: www.seelab.nl
