Sluwe inktvissen en lange zeekomkommers (foto’s)
De wereld onder water is de minst bekende, minst onderzochte, op aarde. In de nieuwe natuurdocumentaire ‘Oceans, Our Blue Planet’ die vanaf deze week in het Omniversum draait, maken we kennis met vreemde creaturen die nog nooit eerder gefilmd zijn.
Nieuwe wetenschappen en technieken hebben het mogelijk gemaakt om dieper in de ons onbekende waterwereld te duiken dan we ooit voor mogelijk hielden. In de nieuwe natuurdocumentaire ‘Oceans, Our Blue Planet’ die nu in het Omniversum draait, maken we kennis met tot nu toe onbekende wezens. Er is vier jaar gefilmd op twintig locaties over de hele wereld. De film wordt op het enorme projectiescherm getoond dat de vorm van een halve bol heeft en zo groot is als een half voetbalveld. Het is alsof je zelf in het water drijft.
De makers filmden tijdens hun spectaculaire reis in de diepzee allerlei vreemde, fascinerende creaturen. De onderwaterwezens hebben een exotisch uiterlijk en af en toe een buitengewone intelligentie. Er is een slagtandvis die in de koraalriffen gereedschap gebruikt om zijn voedsel te openen, en een sluwe inktvis die zich voor roofdieren verbergt achter een zelfgebouwd harnas van schelpen.
Yetikrabben
Inktvissen blijken zo slim dat wetenschappers hun intelligentie vergelijken met die van chimpansees. Voor het eerst werden witte yetikrabben met harige, golvende ‘armen’ gefilmd. Het lijkt of ze dansen, maar op die armen kweken ze bacteriën die ze later opeten.
Er drijven zeekomkommers van twee meter lang in het donkere water, er zwemmen vissen die een fosforachtig licht geven of een doorzichtige schedel hebben waar ze met grote ogen doorheen kunnen kijken. Ook boven water werd gefilmd. IJsberen en walrussen glijden van smeltende ijsschotsen die in de loop der jaren steeds kleiner geworden zijn. Dolfijnen geven elkaar signalen en gaan massaal op jacht. Zeeotters richten een feestmaal aan met zee-egels.
Plastic zak
Een van de genodigden op de première is Carlijn Brouwer, die vorig weekend in Scheveningen – als eerste vrouw ooit – de Volvo Ocean Race won met de Chinese boot Dongfeng. Ze voer over zeven zeeën, maar de Zuidelijke Oceaan blijft voor haar iets magisch houden.
“Er zijn niet veel mensen die daar komen. En er is zelfs een plek die Point Nemo heet. Er zijn geen schepen, vliegtuigen of helikopters, niemand komt daar, behalve wij. Het is er grijs, nat en koud, er drijven ijsbergen en de golven zijn hoog. Je ziet walvissen en er zijn elke dag tientallen dolfijnen die met de boot komen spelen. Wat wel heel triest is, is dat in vergelijking met vijftien jaar geleden, zelfs ook met drie jaar geleden, wij nu veel vaker iemand naar beneden moesten sturen om een plastic zak van de kiel af te halen.”
Een van de motivaties om deze film te maken was om mensen beter te laten begrijpen wat er zich in de oceanen afspeelt.
Het is een boodschap die gedurende de avond nog vaak herhaald zal worden. Ook de executive producer van de BBC, Jonathan Williams, benadrukt verschillende malen dat de vervuiling op dit moment in een razendsnel tempo toeslaat.
“Een van de motivaties om deze film te maken was om mensen beter te laten begrijpen wat er zich in de oceanen afspeelt,” zegt hij.
“We willen hun een wereld laten zien waar ze zelf niet heen kunnen, maar die ongelofelijk fascinerend is. De laatste jaren kunnen we dieper afdalen dan ooit tevoren, hoewel dat nog niet voor iedereen is weggelegd. Er zijn minder mensen op de bodem van de diepste oceaan geweest dan op de maan. Zelfs onze filmers zijn nog niet zó diep geweest.”
Vogels
Hij vertelt hoe zwaar het af en toe was. “Met twee onderzeeboten gingen ze naar beneden. De ene was voor het licht en de andere om te filmen. Het is heel klein in die bootjes en niet echt comfortabel. Heel bijzonder is wel dat we met de nieuwe apparatuur ook de geluiden onder water konden registreren. Eigenlijk communiceren vissen net als vogels: het is een immens lawaai onder water.”
Ook hij vindt dat we beter voor onze oceanen moeten zorgen. “De wereld heeft ze nodig. ‘Oceans, Our Blue Planet’ geeft meer inzicht in het complexe leven onder zee en maakt ons bewust van haar kwetsbaarheid.”
Nieuwe projector
Het Omniversum is aan vernieuwing toe, vertelt directeur Berend Reinhoudt ten slotte nog.
“Samen met de andere tachtig grote koepeltheaters op de wereld is gezocht naar een projector die op een groot oppervlak een goed digitaal beeld kan weergeven. De nieuwe Imax-laserprojector levert een fantastisch beeld en geeft veel meer licht. ‘The future looks bright,’ zeggen we dan ook tegen elkaar. Het wordt hiermee mogelijk om veel meer films per jaar te draaien. De projector gaat rond de twee miljoen dollar kosten, maar we hopen dat over anderhalf jaar te kunnen realiseren.”
‘Oceans, Our Blue Planet’ (45 minuten), diverse keren per dag, Omniversum. Meer informatie www.omniversum.nl